تاريخ وفات امام جعفر صادق به شمسی، قمری و میلادی
تاريخ وفات امام جعفر صادق
بیست و پنجمین روز از ماه شوال مصادف شده است با تاريخ وفات امام جعفر صادق به قمری و در این روز رئیس مذهب شیعه جعفری به شهادت رسیده اند تاريخ وفات امام جعفر صادق به شمسی و قمری در این مطلب بیان شده است. امام جعفر صادق (ع) با 65 سال سن بیشترین طول عمر را در میان امامان ما داشته است. ایشان در سال 83 هجری قمری در مدینه متولد شد و در 25 شوال سال 148 هجری قمری در مدینه و به دست منصور دوانیقی، دومین خلیفه عباسی مسموم گردید. امام جعفر صادق (ع) یکی از چهار امام شیعیان است که در قبرستان بقیع به خاک سپرده شده است. امام جعفر صادق علیه السلام امام ششم شیعیان در 17 ربیع الاول سال 83 هجری قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر علیه السلام امام پنجم شیعیان و مادرشان ام فروه بوده است.
تاريخ وفات امام جعفر صادق به شمسی
امام جعفر صادق علیه السلام در بیست و پنجم شوال سال 148 هجرى قمری، (برابر با دوشنبه 18 تیر ماه 1397 هجری شمسی) به دستور منصور عباسى لعنه الله به وسیله انگور زهرآلود مسموم و به شهادت رسیدند. مدفن مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع و در جوار ائمه بقیع قرار دارد. ابوعبدالله جعفر بن محمد صادق معروف به امام صادق یا امام جعفر صادق امام ششم شیعیان دوازده امامی و امام پنجم شیعیان اسماعیلی بعد از پدرش محمد باقر و قبل از پسرش موسی کاظم می‌باشد که در تاریخ ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ هجری قمری (۷۰۲-۷۰۳ میلادی) در مدینه بدنیا آمد. او از جانب پدر از نسل علی‌بن ابیطالب و از جانب مادرش ام‌فروه از نسل ابوبکر می‌باشد. او در سن ۳۱ سالگی پس از مرگ پدرش به امامت رسید. امامت او همزمان با سالهای پایانی حکومت بنی‌امیه و سالهای آغازین حکومت بنی‌عباس بود.
به علت ضعف و عدم استقرار نظام سیاسی، وی فرصت بسیار مناسبی برای فعالیت فرهنگی و مذهبی به دست آورد. از سوی دیگر نیز عصر وی زمان جنبش فرهنگی و فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون در جهان اسلام بود. زمینه فعالیت به گونه‌ای برای وی فراهم بود که بیشترین احادیث شیعه در تمام زمینه‌ها از جعفر صادق نقل گردیده و مذهب تشیع به نام مذهب جعفری خوانده می‌شود. فقه شیعه نیز عمدتا بر روایات به‌جای مانده از او مبتنی‌ست، به همین جهت مکتب فقهی شیعیان دوازده امامی را مذهب جعفری نیز می‌نامند.
جعفر صادق بیش از ۴۰۰۰ هزار شاگرد داشته است. مالک‌بن انس، پیشوای یکی از مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنت، مدتی شاگرد جعفر صادق بود.
او درباره عظمت و شخصیت علمی و اخلاقی صادق چنین می‌گوید: “من فقیه‌تر و داناتر از جعفر بن محمد ندیده‌ام. او داناترین فرد این امت است. به خدا سوگند! چشمان من ندید فردی را که از جهت زهد، علم، فضیلت، عبادت و ورع برتر از جعفر بن محمد باشد.”
امام صادق (ع) در طول چهارده سال اولیه زندگی شاهد امامت پدربزرگش زین‌العابدین و کناره‌گیری او از صحنه درگیری‌های سیاسی بود. با وجود پیروان اندک امام سجاد (ع)، امام صادق (ع) همچنین می‌دید مردم و فقهای مدینه چه احترامی برایش قائل بودند.
تاريخ دقیق وفات امام جعفر صادق
امام جعفر صادق (ع) با فاطمه که از نسل حسن بن علی بود، ازدواج کرد. از او دو پسر به نام‌های اسماعیل بن جعفر و عبدالله افطح متولد شدند. به دنبال مرگ فاطمه، صادق برده‌ای به نام حمیده خریداری کرده، او را آزاد کرد و مسائل دینی را به او آموخته سپس با او ازدواج کرد. حمیده برایش دو پسر به نام‌های موسی کاظم (امام هفتم شیعیان دوازده امامی) و محمد دیباج به دنیا آورد. حمیده مورد احترام شیعیان مخصوصا زنانی است که او را به خاطر درایت و دانایی‌اش می‌ستایند. جعفر صادق زنان را به حضورش می‌فرستاد تا عقاید اسلامی را از او یاد بگیرند. معروف است از آن امام که در حقش گفته است که حمیده مثل طلای ناب از هر ناخالصی پاک است.
آغاز امامت امام صادق (ع) در سن 31 سالگی و مصادف با زمان بود که پایه های حکومت بنی‌امیه متزلزل و حکومت نوپای بنی عباس قدرت را در دست گرفته بود. این بهترین فرصت را برای این امام بزرگوار به وجود آورد تا بتواند به بهترین نحو فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی خود را گسترش دهد؛ به طوری که بیشترین احادیث شیعه از امام صادق (ع) نقل شده است. این تاثیر به حدی زیاد بوده است که مذهب تشیع به نام مذهب جعفری نیز شناخته می‌شود و فقه شیعه نیز مبتنی بر روایات به جای مانده از این امام می‌باشد. امام هفتم شیعیان بیش از 4000 شاگرد داشته است که از آن جمله میتوان به ابوحمزه ثمالی و جابر ابن حیان اشاره نمود. بعد از وفات امام صادق (ع) عدهای از مسلمانان اعتقاد به امامت اسماعیل، فرزند ارشد ایشان داشتند و فرقه اسماعیلیه را به وجود آوردند و عدهای نیز به امامت سومین فرزند ایشان، موسی کاظم (ع) معتقد بودند و شیعه جعفری یا دوازده امامی را تشکیل دادند. جالب است بدانید که فصل اول کتاب تذکرهالاولیا اثر عطار نیشابوری به شرح حال امام صادق (ع) اختصاص دارد. عطار در بخشی از این فصل می‌گوید: «اگر تنها صفت او گویم، به زبان و عبارت من راست نیاید که در جمله علوم و اشارات و عبارات بیتکلف به کمال بود و قدوه (مقتدای) جمله مشایخ بود و اعتماد همه بر وی بود و مقتدای مطلق بود. هم الهیان را شیخ بود و هم محمدیان را امام و هم اهل ذوق را پیشرو و هم اهل عشق را پیشوا. هم عباد را مقلد، هم زهاد را مکرم. هم صاحب تصنیف حقایق، هم در لطایف تفسیر و اسرار بینظیر بود.»
طریقه وفات امام صادق علیه السلام در روایات نقل شده
امام صادق علیه السلام در سال 148 قمری و در سن 65 سالگی به دست عوامل منصور دوانقی خلیفه عباسی به سبب انگور زهرآلوده مسموم شد و بر اثر آن، به شهادت رسید. درباره تاریخ وفات ایشان دو روایت می‌باشد. برخی 15 رجب و برخی دیگر 25 شوال را بیان كرده‌اند ولی اکثر مورخان و سیره‌نگاران شیعه، 25 شوال را تاریخ شهادت ایشان می‌دانند.
طریقه وفات امام جعفر صادق
دوران امامت امام صادق (ع) مصادف بود با اواخر دوران حکومت بنی امیه و اوایل حکومت بنی عباس. آورده شده است که خلفای بنی عباس در سالهای آخر عمر بر امام صادق(ع) آزار و اذیت بسیاری را وارد کردند. و حتی حاکم مدینه خانه ایشان را به آتش کشید که البته امام معصوم(ع) از این توطئه جان سالم به در برد. اما ترس و کینه عباسیان از محبوبیت امام صادق(ع) میان مردم روز به روز بیشتر می‌شد.
گفته می‌شودهنگامی که منصور دوانیقی به خلافت رسید و از کثرت شیعیان و پیروان آن حضرت مطلع شد، آن حضرت را به عراق طلبید و پنج مرتبه یا بیشتر تصمیم به قتل آن حضرت گرفت که هر مرتبه معجزه عظیمی مشاهده نمود و از آن تصمیم صرفنظر کرد.
سید بن طاووس از محمد بن عبدالله اسکندری در مورد طریقه وفات امام صادق (ع) و نقشه‌هایی که خلیفه عباسی برای وفات ایشان می‌کشید روایت کرده است که:
من از جمله ندیمان ابوجعفر دوانیقی و محرم اسرار او بودم روزی به نزد او رفتم، او را بسیار غمگین دیدم، که آه می‌کشید و اندوهناک بود. گفتم ای امیر، چرا در تفکر و اندوه به سر می‌بری؟ گفت: صد نفر از فرزندان فاطمه را هلاک کردم ولی سید و بزرگ ایشان باقی مانده است که درباره او چاره‌ای نمی‌توانم بکنم. گفتم: کیست؟ گفت: جعفر بن محمد صادق علیه السلام.
گفتم: ای امیر او مردی است که عبادت بسیار او را ضعیف کرده و نزدیکی و محبت به خدا او را مشغول گردانیده و او را از فکر تصاحب حکومت و خلافت هم بازداشته. گفت: می‌دانم که تو به امامت او اعتقاد داری و او را به بزرگی می شناسی ولی حکومت و قدرت عقیم است و من سوگند یاد کرده‌ام که پیش از آن که امروز شب شود، خود را از اندوهی که به خاطر وجود او بر من ایجاد شده است، رها کنم.
راوی گفت: چون این سخن را از او شنیدم، زمین بر من تنگ شد و بسیار غمگین شدم. پس جلادی را طلبید و گفت: چون من ابوعبدالله صادق علیه السلام را خواستم و با او مشغول سخن گفتن شدم و کلاه خود را از سربرداشتم و بر زمین گذاردم، گردن او را بزن. این نشانه و علامتی میان من و تو باشد.
و در همان ساعت کسی را فرستاد و حضرت را طلبید. چون حضرت داخل قصر شد، دیدم که قصر به حرکت درآمد مانند کشتی که در میان دریای موّاج مضطرب باشد و دیدم که منصور از جا برجست و با سر و پای برهنه به استقبال آن حضرت دوید و در حالی که بند بند بدنش می‌لرزید و دندان‌هایش برهم می‌خورد و رنگ رویش سرخ و زرد می‌شد، آن حضرت را با عزّت و احترام بسیار آورد و بر روی تخت خود نشاند و دو زانو در خدمت او نشست مانند بنده‌ای که در خدمت آقای خود بنشیند و گفت: یابن رسول الله صلی الله علیه و آله برای چه در این وقت تشریف آوردی؟
حضرت فرمود: که برای اطاعت خدا و رسول و فرمانبرداری تو آمدم. گفت: من شما را نطلبیدم فرستاده من اشتباه کرده است و اکنون که تشریف آورده‌ای هر حاجت که داری بطلب. حضرت فرمود: حاجت من آنست که مرا بی ضرورتی طلب ننمائی. گفت چنین خواهم کرد. حضرت برخاست و بیرون آمد و من خدا را بسیار ستایش کردم که آسیبی از منصور به آن حضرت نرسید.
بعد از آن که آن حضرت بیرون رفت منصور لحاف طلبید و خوابید و تانصف شد بیدار نشد، چون بیدار شد دید من بر بالین او نشسته ام. گفت بیرون مرو تا من نمازهای خود را قضا کنم و قصه‌ای برای تو نقل نمایم. چون نمازش تمام شد، گفت: چون جعفر بن محمد علیه السلام را به قصد کشتن احضار نمودم و او داخل قصر من شد، دیدم که اژدهای عظیمی پیدا شد و دهان خود را گشود و فک بالای خود را بر بالای قصر من گذاشت و فک پایین خود را در زیر قصر گذاشت و دُم خود را بر روی قصر و خانه من قرار داد و به زبان عربی فصیح به من گفت: اگر قصد و اراده بدی نسبت به او داشته باشی تو را و خانه و قصرت را فرومی‌برم و به این سبب عقل من پریشان شد و بدن من به لرزه آمد به حدی که دندان‌های من بر هم می‌خورد.
راوی می‌گوید، من گفتم: این ها از او عجیب نیست زیرا که نزد او اسم‌ها و دعاهائی است که اگر برشب بخواند، آن را روز و اگر بر روز بخواند آن را شب، و اگر بر موج دریاها بخواند آنها را ساکن می‌گرداند.
القاب امام جعفر صادق
معروفترین لقب امام ششم، صادق به معنی راستین و راستگو است و القاب دیگر او عبارتند از:
– فاضل (دارای فضیلت و برتری)
– قائم (به معنی ثابت و پایدار، قیام کننده، برپا و استوار)
– کامل (و او کسی است که از عیب‌ها منزه و دور و برکنار است)
– منجی (نجات بخش و رستگار کننده، عامل رستگاری و نجات)
– کلمه الحق (سخن حق)
– لسان الصدق (راستگوی در سخن، گویای راستی)
– صابر (بردبار)
تاریخ روز وفات امام جعفر صادق
سرانجام منصور نتوانست پیشرفت امام را ببیند و عظمت او را تحمل نماید. طرح قتل او را از طریق مسموم کردن تهیه نمود. منصور توسط والی خود درمدینه امام را با انگور زهرآلود به وفات رساند وبعد حیله گرانه به گریه وزاری وعزاداری او پرداخت. از اینکه آیا این قتل توسط شخص منصور دوانیقی خلیفه عباسی انجام شده یا خیر، سندی در دست نیست اما کاملاً واضح است که نقشه وفات امام صادق(ع) تصمیمی بوده که خلیفه بغداد به عنوان حاکم بنی عباس گرفته و شاید به وسیله یکی از زیردستانش به انجام رسیده است.
امام صادق (ع) در مدینه در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد و تا اوایل قرن بیستم قبرش محل زیارت زائران بود، تا اینکه در سال ۱۹۲۶ وهابی‌ها پس از فتح مدینه ساختمان همه قبور متبرکه به جز قبر پیامبر را با خاک یکسان کردند. امام صادق(ع) در دوران امامت خود فرصت مناسبی برای گسترش فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی نسبت به سایر امامان داشت و توانست شاگردان بسیاری را در علوم مختلف تربیت کند.
تاريخ وفات امام جعفر صادق به قمری
امام جعفر صادق علیه‌السلام در ۲۵ شوال سال ۱۴۸ هجرى قمری، (برابر با پنج شنبه ۲۹ تیرماه ۱۳۹۶) به دستور منصور عباسى لعنه‌الله به وسیله انگور زهرآلود مسموم و به وفات رسیدند. مدفن مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع و در جوار ائمه بقیع قرار دارد. البته تا اوایل قرن بیستم قبرش محل زیارت زائران بود، تا اینکه در سال ۱۹۲۶ وهابی‌ها پس از فتح مدینه ساختمان همه قبور متبرکه به جز قبر پیامبر را با خاک یکسان کردند.
باهوش‌ترین مردم، خوش‌اخلاق‌ترین آنها هستند.
کسی که به موضوعی که درباره‌اش نمی‌داند حمله می‌کند دماغ خودش را بریده است.
کسی که مانع بخشش می‌شود به خدا اطمینان ندارد.
علما امانت داران پیغمبر هستند تا زمانی که به دیدار حاکمان نرفته‌اند.
آزادترین آزاد کسی است که گرفتار حرص نیست.
هیچ چیز بهتر از سکوت نیست. هیچ دشمنی بدتر از جهل نیست. هیج بیماری‌ای خطرناک‌تر از دروغ‌گویی نیست.
حسادت ایمان را می‌خورد همان‌طور که آتش چوب را می‌خورد.
سه چیز محبت می‌آورد: دین، فروتنی و بخشش… سه چیز نفرت می‌آورد: ریا، خودپسندی و ستم.
اگر بداخلاق بداند که به خودش زخم می‌زند در رفتارش مدارا پیشه می‌کند.
کسی که از خدا بترسد، خدا کاری می‌کند همه چیز از او بترسد. کسی که از خدا نترسد، خدا کاری می‌کند که از همه چیز بترسد.
خداوند عزوجل فرموده است: مردم عائله من هستند، پس محبوب‌ترین آنها نزد من کسی است که با آنان مهربان‌تر و در راه برآوردن نیازهایشان کوشاتر باشد.
یکی از محبوب‌ترین کارها نزد خداوند عزوجل شاد کردن مومن است: (یعنی) برطرف کردن گرسنگی‌اش یا زدودن اندوهش، یا پرداختن قرضش.
اندیشیدن زیاد در حکمت، خرد را بارور می‌سازد.
امام جعفر صادق (ع) امام ششم شیعیان در ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ هجری قمری در مدینه به دنیا آمد. ایشان پس از پدرشان امام محمد باقر (ع) و در سن 31 سالگی در اواخر حکومت بنی امیه به امامت رسید. امام صادق (ع) در طول دوران امامت خود شاگردان بسیاری تربیت نموده و از ایشان منابع علمی و فقهی و احادیث بسیاری باقی مانده است. امام جعفر بن محمد صادق (ع) در در ۲۵ شوال ۱۴۸ هجری قمری در سن ۶۵ سالگی در مدینه توسط منصور دوانیقی، خلیفه عباسی مسموم شد و محل دفن وی کنار قبر پدرش در قبرستان بقیع شهر مدینه می‌باشد.
جنبش فرهنگی در دوران امامت امام جعفرصادق (ع)
عصر امام صادق (ع)، عصر جنبش فرهنگی و فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. پس از زمان رسول خدا دیگر چنین فرصتی پیش نیامده بود تا معارف اصیل اسلامی ترویج گردد، بخصوص که قانون منع حدیث و فشار حُکّام اموی باعث تشدید این وضع شده بود. لذا خلأ بزرگی در جامعه آن روز که تشنة هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم می خورد.
امام صادق با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش را گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشته های مختلف علمی و نقلی شاگردان بزرگی تربیت کرد. شاگردانی چون: هشام بن حکم، مفضل بن عمر کوفی جعفی، محمد بن مسلم ثقفی، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق، جابر بن حیان و . . . . تعداد شاگردان امام را تا چهار هزار نفر نوشته اند. ابوحنیفه رئیس یکی از چهار فرقه اهل سنت مدتی شاگرد ایشان بود و خودش به این موضوع افتخار کرده است.
امام جعفر صادق (ع) از فرصت های گوناگونی برای دفاع از دین و حقانیت تشیع و نشر معارف صحیح اسلام استفاده می برد. مناظرات زیادی نیز در همین موضوعات میان ایشان و سران فرقه های گوناگون انجام پذیرفت که طی آنها با استدلال های متین و استوار، پوچی عقاید آنها و برتری اسلام ثابت می شد.
تاريخ وفات امام جعفر صادق به میلادی
همچنین در حوزه فقه و احکام نیز توسط ایشان فعالیت زیادی صورت گرفت، به صورتی که شاهراههای جدیدی در این بستر گشوده شد که تاکنون نیز به راه خود ادامه داده است. بدین ترتیب، شرایطی مناسب پیش آمد و معارف اسلامی بیش از هر وقت دیگر از طریق الهی خود منتشر گشت، به صورتی که بیشترین احادیث شیعه در تمام زمینه ها از امام صادق نقل گردیده و مذهب تشیع به نام مذهب جعفری و فقه تشیع به نام فقه جعفری خوانده می شود.
تاريخ وفات امام جعفر صادق به میلادی مصادف است با 9 جولای 2018 که در این روز مردم مسلمان ایران و سایر مسلمانان کشورهای جهان عزاداری می کنند.
