درباره جراحی‌های دیسک کمر بیشتر بدانید
استخوان‌ها (مهره‌ها) که ستون فقرات را در ناحیه ستون فقرات فرد تشکیل می‌شوند توسط دیسک‌های کوچک و اسفنجی محافظت می‌شوند. هنگامی که این دیسک‌ها سالم هستند، به‌عنوان ضربه‌گیر برای ستون فقرات عمل می‌کنند و ستون فقرات را انعطاف‌پذیر نگه می‌دارند. اما زمانی که دیسک آسیب ببیند، ممکن است برآمده یا باز شود. به این حالت فتق دیسک می‌گویند. ممکن است به آن دیسک لغزش یا پارگی نیز گفته شود.
فتق دیسک ممکن است در هر قسمت از ستون فقرات ایجاد شود. اما بیشتر فتق دیسک‌ها بر قسمت پایین کمر تأثیر می‌گذارد. برخی از آن‌ها در گردن (ستون فقرات گردنی) و به‌ندرت در قسمت فوقانی پشت (نخاع‌های سینه‌ای) اتفاق می‌افتد.
فتق دیسک کمر یکی از علل شایع کمردرد و پادرد است. اصطلاحاتی که برای توصیف مشکلات دیسک شامل برآمدگی، پارگی، سرخوردگی است. گاهی اوقات فتق دیسک به طور خودبه‌خود یا تصادفی با آسیب، حرکات تکراری یا بیماری دژنراتیو دیسک رخ می‌دهد.
دیسک‌های بین مهره‌ای کمر به‌عنوان ضربه‌گیر کمر فرد عمل می‌کنند. هر دیسک از یک فیبروز حلقوی لاستیک مانند محکم تشکیل شده است که یک قسمت داخلی ژل‌مانند به نام هسته پالپوزوس را دربرگرفته است. صفحات انتهایی هر دیسک را در جای خودبین دو جسم مهره محکم می‌کنند. افزایش سن، تروما، آسیب، سیگارکشیدن، رژیم غذایی نامناسب، اضافه‌وزن و افزایش سن می‌تواند استحکام، انعطاف‌پذیری و یکپارچگی ساختار دیسک را تغییر دهد.
علت فتق دیسک چیست؟
فتق دیسک ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
ساییدگی دیسک: با افزایش سن، دیسک‌های فرد خشک شده و خاصیت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند.
آسیب به ستون فقرات: این حالت ممکن است باعث پارگی یا ترک‌های ریز در لایه بیرونی دیسک شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ژل ضخیم داخل دیسک می‌تواند از طریق پارگی‌ها یا شکاف‌های لایه بیرونی دیسک خارج شود. این باعث برآمدگی یا شکستن دیسک میشود.
علائم چیست؟
هنگامی که فتق دیسک به ریشه‌های عصبی فشار می‌آورد، می‌تواند باعث درد، بی‌حسی و ضعف در ناحیه‌ای از بدن که عصب در آن حرکت می‌کند، شود. فتق دیسک در قسمت پایین کمر می‌تواند باعث درد و بی‌حسی در باسن و پایین پا شود. به آن سیاتیک می‌گویند.
سیاتیک شایع‌ترین علامت فتق دیسک در ناحیه کمر است. اگر فتق دیسک به عصب فشار نیاورد، ممکن است کمردرد داشته باشید یا اصلاً درد نداشته باشید.
اگر ضعف یا بی‌حسی در هر دو پا همراه با ازدست‌دادن کنترل مثانه یا روده دارید، فوراً باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. این می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل نادر اما جدی به نام سندرم دم اسبی باشد.
فتق دیسک چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک ممکن است با پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم و معاینه وی، فتق دیسک را تشخیص دهد. اگر علائم فرد به‌وضوح به فتق دیسک اشاره دارد، ممکن است فرد نیازی به آزمایش نداشته باشد. گاهی اوقات پزشک آزمایش‌هایی مانند ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن را برای تأیید فتق دیسک یا رد سایر مشکلات سلامتی انجام می‌دهد.
فتق دیسک چگونه درمان میشود؟
علائم فتق دیسک معمولاً در عرض چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. برای کمک به بهبودی:
اگر درد شدید دارید استراحت کنید. در غیر این صورت فعالیت کنید. ماندن در رختخواب برای بیش از 1 یا 2 روز می‌تواند ماهیچه‌های فرد را ضعیف کرده و مشکل را بدتر کند. پیاده‌روی و سایر فعالیت‌های سبک می‌تواند به بهبود فتق دیسک کمک کند.
سعی کنید هر 2 یا 3 ساعت به مدت 15 تا 20 دقیقه از یک پد حرارتی در دمای کم یا متوسط استفاده کنید. می‌توانید به‌جای پد گرم‌کننده دوش آب گرم را امتحان کنید. همچنین می‌توانید روکش‌های حرارتی یک‌بارمصرف را خریداری کنید که تا 8 ساعت دوام دارند. همچنین می‌توانید هر 2 تا 3 ساعت یک کیسه یخ را به مدت 10 تا 15 دقیقه امتحان کنید.
ورزش‌هایی را که پزشک یا فیزیوتراپیست پیشنهاد می‌کند انجام دهید. این ورزش‌ها به قوی نگه‌داشتن ماهیچه‌های کمر و جلوگیری از آسیب کمک می‌کند.
از پزشک خود در مورد دارو برای درمان علائم خود بپرسید. دارو فتق دیسک را درمان نمی‌کند، اما ممکن است به درد و تورم کمک کند.
معمولاً فتق دیسک به‌مرورزمان خودبه‌خود بهبود می‌یابد. صبور باشید و برنامه درمانی خود را به طور منظم انجام دهید. اگر علائم فرد طی چند ماه بهبود نیافت، ممکن است فرد به جراحی دیسک کمر نیاز پیدا کند.
انواع جراحی دیسک کمر
بهترین جراح دیسک کمر ممکن است یکی از این جراحی‌ها را توصیه کند. در برخی موارد، فرد ممکن است به ترکیبی از جراحی نیاز داشته باشد. انواع جراحی دیسک کمر شامل موارد زیر است:
لامینوتومی / لامینکتومی
در لامینوتومی، جراح یک سوراخ در قوس مهره (لامینا) ایجاد می‌کند که این کار باعث کاهش فشار بر روی ریشه‌های عصبی میشود. در این روش با استفاده از میکروسکوپ یک برش کوچک ایجاد خواهد کرد. در صورت لزوم می‌توان لامینا را جدا کرد. به این عمل لامینکتومی می‌گویند.
دیسککتومی / میکرودیسککتومی
دیسککتومی رایج‌ترین روش جراحی است که برای فتق دیسک در ناحیه کمر استفاده میشود. در این روش، بخشی از دیسک که باعث فشار روی ریشه عصبی میشود، برداشته میشود. در برخی موارد، کل دیسک حذف خواهد شد. جراح از طریق یک برش در ستون فقرات به دیسک دسترسی پیدا خواهد کرد. در صورت امکان، جراح از یک برش کوچک‌تر و ابزار ویژه برای دستیابی به نتایج مشابه استفاده می‌کند. این روش جدیدتر و کم تهاجمی‌تر، میکرودیسککتومی نامیده میشود. در برخی موارد می‌توان این روش‌ها را به‌صورت سرپایی انجام داد.
جراحی دیسک مصنوعی
برای جراحی دیسک مصنوعی، فرد باید تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرد. این جراحی معمولاً برای یک دیسک تنها زمانی که مشکل در قسمت پایین کمر باشد قابل‌استفاده خواهد بود. اگر فرد آرتریت یا پوکی‌استخوان دارید یا زمانی که بیش از یک دیسک دژنراسیون دارد، این جراحی گزینه خوبی نیست. برای این روش، جراح از طریق یک برش در شکم فرد وارد میشود. دیسک آسیب‌دیده با یک دیسک مصنوعی ساخته شده از پلاستیک و فلز جایگزین میشود. ممکن است لازم باشد که فرد چند روزی را در بیمارستان بماند.
همجوشی ستون فقرات
بیهوشی عمومی برای فیوژن ستون فقرات لازم است. در این روش، دو یا چند مهره به طور دائمی با هم ترکیب می‌شوند. این ممکن است با پیوند استخوان از قسمت دیگری از بدن شما یا از یک اهداکننده انجام شود. همچنین ممکن است شامل پیچ‌ها و میله‌های فلزی یا پلاستیکی باشد که برای پشتیبانی اضافی طراحی شده‌اند. فیوژن ستون فقرات معمولاً نیاز به بستری چندروزه در بیمارستان دارد.
آیا می‌توان از فتق دیسک پیشگیری کرد؟
بعد از اینکه کمر آسیب ببیند، احتمال اینکه در آینده فرد دچار مشکلات کمر شود افزایش خواهد یافت. برای کمک به حفظ سلامت کمر:
• از وضعیت بدنی خوب استفاده کنید. بهتر است طریقه صحیح نشستن، ایستادن و غیره را فرابگیرید.
• از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. زمانی که قصد دارید شی سنگین بلند کنید، توجه داشته باشید که این کار را باید به طرز صحیحی انجام دهید.
• ورزش منظم داشته باشید.
• در وزن سالم بمانید. این ممکن است بار روی کمر شما را کاهش دهد.
• سیگار نکشید.سیگار کشیدن خطر آسیب دیسک را افزایش می دهد.
