جراحی تعویض مفصل شانه چگونه انجام می شود؟
یکی از روش‌های درمان مفصل آسیب‌دیده شانه، تعویض مفصل شانه است. در جراحی تعویض مفصل شانه، پروتز جایگزین بخش‌های آسیب‌دیده مفصل بیمار می‌شود تا درد و محدودیت حرکتی شانه را برطرف کند. عمل تعویض مفصل شانه با روش آرتروسکوپی انجام می‌شود که نیاز به برش کوچک روی شانه دارد. بنابراین، عوارض و درد کمتری نسبت به جراحی باز دارد و بیمار سریع‌تر می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.
جراحی تعویض مفصل شانه چیست؟
تعویض مفصل شانه، یک جراحی تخصصی است که در آن قسمت‌های آسیب‌دیده مفصل شانه با پروتز جایگزین می‌شوند. جراح ارتوپد عمل تعویض مفصل را زمانی انجام می‌دهد که درد ناشی از آرتروز یا آسیب‌های شدید شانه، با روش‌های درمانی دیگر بهبود پیدا نکرده باشد. در جراحی تعویض مفصل شانه، بخش‌هایی از استخوان شانه که دچار ساییدگی یا شکستگی شده است را برمی‌دارند و با قطعات پروتز متناسب با آناتومی بیمار جایگزین می‌کنند. هدف عمل تعویض مفصل شانه، کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی شانه و در نهایت بازگرداندن بیمار به فعالیت‌های روزمره و افزایش کیفیت زندگی او است.
انواع جراحی تعویض مفصل شانه شامل چه مواردی است؟
تعویض مفصل شانه از انواع جراحی های ارتوپدی است که می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. انواع تعویض مفصل شانه شامل 4 مورد زیر می‌شود:
این تحقیق در همکاری با دانشگاه آکسفورد انجام شده است و نشان می‌دهد جراحی تعویض مفصل شانه، یک گزینه درمانی موثر برای مرحله نهایی این بیماری است.
تعویض کامل مفصل شانه
برای بیمارانی که به دلیل آرتروز یا آسیب تاندونی روتاتور کاف، از درد مزمن شانه و محدودیت حرکتی رنج می‌برند، جراحی تعویض کامل مفصل شانه می‌تواند گزینه درمانی موثری باشد. در این روش، هم سر استخوان بازو و هم کاسه مفصل با پروتز جایگزین می‌شوند. این روش معمولا برای افرادی مناسب است که دچار آرتروز شدید یا آسیب‌های گسترده در مفصل شانه هستند.
تعویض مفصل نیمه شانه
نوع دیگری از جراحی تعویض مفصل شانه، همی آرتروپلاستی نام دارد. در این روش، تنها قسمت توپی شکل استخوان بازو تعویض می‌شود. این روش برای افرادی استفاده می‌شود که دچار آسیب‌های خاصی مانند شکستگی‌های خاص سر استخوان بازو یا نکروز آواسکولار سر استخوان بازو هستند.
جراحی تعویض کامل مفصل شانه معکوس
در تعویض مفصل شانه معکوس، جای گوی و حفره عوض می‌شود. این روش جراحی تعویض مفصل شانه برای افرادی که پارگی عضله شانه، بیماری مفصلی یا نتایج نامطلوب از عمل‌های قبلی دارند، مناسب است. هدف از این جراحی، افزایش تحرک شانه و کاهش درد است.
عمل جراحی نیمه آرتروپلاستی سطحی
در جراحی تعویض مفصل شانه آرتروپلاستی سطحی، پروتز مفصل بدون استفاده از میله به استخوان شانه متصل می‌شود. این روش، به دلیل پایداری بیش‌تر، تحرک بهتر و دوام طولانی‌تر پروتز، نسبت به روش‌های سنتی مزایای زیادی دارد. بیماران کم‌سن‌تر و افرادی که شانه آن‌ها آسیب جدی ندیده است، کاندیدای مناسبی برای این جراحی هستند. در این روش، احتمال شل شدن پروتز کاهش پیدا می کند و بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را راحت‌تر انجام دهد.
درد مفاصل، آسیب های ورزشی، انحراف ستون فقرات، آسیب های اسکلتی، دیسک کمر و غیره هم مهارت دارد.
چه افرادی باید تعویض مفصل شانه انجام دهند؟
برای انجام عمل تعویض مفصل شانه باید با پزشک متخصص مشورت کنید. او ممکن است این روش درمانی را برای افرادی با ویژگی‌های زیر توصیه کند:
• درد شدید شانه؛ دردی که بیمار را از انجام فعالیت‌های روزانه مثل پیدا کردن وسایل در کابینت، لباس پوشیدن، شستشو و آرایش کردن دچار مشکل می‌کند.
• درد ملایم تا شدید در زمان استراحت؛ این درد گاهی به‌اندازه‌ای شدید است که می‌تواند مانع خواب بیمار شود.
• ضعف یا مشکل در حرکت دادن شانه؛ می‌تواند فرد را به گزینه‌ای مناسب برای انجام جراحی تعویض مفصل شانه تبدیل کند.
• بهبود نیافتن درد و مشکلات شانه با دیگر روش‌های درمانی؛ اگر دارودرمانی با داروهای ضدالتهاب، تزریق کورتیزون یا فیزیوتراپی در درمان درد و مشکلات حرکتی شانه موثر نباشد، ممکن است پزشک روش جراحی را پیشنهاد دهد.
به‌طورکلی، درد شانه و یا دیگر مشکلات آن که با روش‌های درمانی معمول، درمان نشده باشد را تنها می‌توان با تعویض مفصل شانه برطرف کرد.
تخصص ارتوپدی (Orthopedics)، شاخه‌ای از پزشکی است که روی دستگاه اسکلتی-عضلانی تمرکز می‌کند. به شخصی که در این زمینه تخصصی تحصیل می‌کند هم، متخصص ارتوپدی یا ارتوپد گفته می‌شود. تمرکز تخصص ارتوپدی، روی درمان بیماری‌های مربوط به سیستم اسکلتی بدن است و روی استخوان‌ها سیستم ماهیچه‌ها، تمرکزی ویژه دارد. ارتوپدی، بخش‌های زیر از بدن را معاینه و در صورت نیاز درمان می‌کند:
• استخوان‌ها
• ماهیچه‌ها
• مفاصل
• تاندون
• رباط
• اعصاب
با آگاهی از اینکه ارتوپدی پا چیست یا ارتوپدی استخوان چیست و چه کمکی به بدن می‌کند، مدیریت اوضاع در صورت بروز مشکلات، راحت‌تر می‌شود.
چه افرادی نمی‌توانند جراحی تعویض مفصل شانه انجام دهند؟
برای اطلاع از این که جراحی تعویض مفصل شانه برای شما مناسب است یا خیر؟ باید با دکتر ارتوپد مشورت کنید. افرادی با ویژگی‌های زیر، گزینه مناسبی برای انجام عمل تعویض مفصل شانه نیستند:
• افرادی که پوکی استخوان دارند.
• افرادی که به بیماری‌های خاص مبتلا هستند.
• افرادی که علاوه بر شانه، به بیماری‌های جدی سایر ارگان‌های بدن مبتلا هستند.
• کسانی که دیابت شدید دارند.
• کسانی که اضافه وزن شدید دارند.
• افرادی که سن کمی دارند.
• افراد مسن که استفاده از داروهای بیهوشی برای آن‌ها خطرناک است.
• بیمارانی که تحت درمان با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار دارند.
• افرادی که عفونت‌های فعال در بدن خود دارند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی پیش‌رونده که مفصل شانه را هدف قرار داده‌اند.
سن و سلامت عمومی بیمار در مناسب بودن یا نبودن عمل تعویض مفصل شانه برای او موثر است.
بعد از عمل تعویض مفصل شانه چه مراقبت‌هایی نیاز است؟
انجام مراقبت‌های بعد از عمل شامل موارد زیر نیز اهمیت زیادی دارد و به تسریع روند بهبودی کمک زیادی می‌کند:
• با مشورت پزشک، برای کاهش درد می توانید از مسکن معمولی استفاده کنید.
• درصورت تجویز آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت، مصرف آن را به‌طور منظم ادامه دهید.
• در روز اول بعد از عمل بهتر است غذاهای نرم و آبکی بخورید.
• برای مراقبت از شانه به مدت چند هفته از اسلینگ یا ثابت‌کننده دست استفاده کنید.
• زخم‌های بعد از عمل را ضدعفونی و پانسمان کنید.
• تا زمانی که زخم‌ها خوب نشده است، نباید در معرض رطوبت قرار گیرد.
• تا 6 هفته از انجام کارهای سنگین و وارد آوردن فشار به شانه جلوگیری کنید.
• برای بازگرداندن تحرک دست، تا چند هفته تمرین‌های مخصوص زیر نظر متخصص فیزیوتراپی انجام دهید.
• تا چند هفته از استعمال دخانیات و مصرف الکل پرهیز کنید.
• بعد از بسته شدن زخم‌ها، می‌توانید محل عمل را به‌صورت معمولی شستشو دهید.
داشتن رژیم غذایی سالم، پیگیری و مراجعه منظم به پزشک بعد از عمل تعویض مفصل شانه می‌تواند باعث بهبود سریع‌تر عملکرد شانه شود.
پزشک متخصص ارتوپدی وظیفه تشخیص و درمان مشکلات سیستم اسکلتی و عضلانی بدن را بر عهده دارد. او همچنین به تشخیص بیماری‌های مفاصل، ناتوانی‌های جسمی و اطمینان از عملکرد صحیح اندام‌ها، استخوان‌ها، عضله‌ها، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها می‌پردازد. مهم‌ترین خدمات درمانی این متخصصان شامل بررسی و تعیین وضعیت مفاصل و سیستم اسکلتی از طریق تصویربرداری و تست‌های ارتوپدی مانند رادیوگرافی، ام‌آرآی و سی‌تی‌اسکن است.
متخصص ارتوپد در مدیریت بیماری‌ها و آسیب‌های مختلفی از جمله آرتروز، پیچ خوردگی، درد مفاصل، آسیب های ورزشی، انحراف ستون فقرات، آسیب های اسکلتی، دیسک کمر و غیره هم مهارت دارد.
برگرفته از مجله سلامت دکتردکتر ()