راهنمای گام به گام برای تسهیل ترخیص کالا

با توجه به پیچیدگیهای فرایند واردات از جمله قوانین گمرکی، مقررات ارزی، استانداردهای کیفیت و سایر الزامات، بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی ترجیح میدهند این کار را به شرکتهای بازرگانی متخصص واگذار کنند.
در این راهنمای ترخیص کالا، مراحل واردات کالا بهصورت ساده و گام به گام تشریح شده است. از ثبت فرم اظهارنامه گمرکی و اخذ کارت بازرگانی بهعنوان اولین گام تا ترخیص کامل کالا از گمرک، تمامی مراحل مورد بررسی قرار گرفته است.
ترخیص کالا چیست و چرا اهمیت دارد؟
ترخیص کالا از گمرک فرایندی تخصصی و پیچیده در حوزه تجارت بینالملل است که طی آن، کالاهای وارداتی یا صادراتی پس از طی تشریفات گمرکی و قانونی، اجازه ورود یا خروج از کشور را پیدا میکنند. این فرایند شامل ارائه مدارک گوناگون، اخذ مجوزهای لازم از سازمانهای مختلف مانند سازمان غذا و دارو، گمرک و وزارت صنعت، معدن و تجارت و پرداخت عوارض و حقوق گمرکی است. ترخیص سریع کالا باهدف تسهیل تجارت، جلوگیری از ورود کالاهای غیرمجاز و حفاظت از سلامت و امنیت جامعه انجام میشود.
با توجه به تنوع کالاها و قوانین پیچیده گمرکی، راهنمای ترخیص کالا نیازمند دانش فنی و تخصصی، تجربه و آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی است به همین دلیل، بسیاری از تجار و بازرگانان این فرایند را به شرکتهای ترخیص کاری یا ترخیصکاران متخصص میسپارند. این افراد با داشتن دانش و تجربه کافی در زمینه ترخیص کالا، میتوانند کلیه مراحل ترخیص را بهصورت دقیق و مطابق با قوانین انجام دهند و از بروز مشکلات و تأخیرها جلوگیری کنند.
مراحل ترخیص کالا از گمرک به زبان ساده
فرایند ترخیص کالا از گمرک، مجموعهای از اقدامات قانونی و اداری است که برای ورود یا خروج کالا از مرزهای یک کشور انجام میشود. این فرایند با توجه به تنوع کالاها و پیچیدگی قوانین گمرکی، نیازمند دقت، دانش فنی و تجربه است. در ادامه، مراحل ترخیص کالا را بهصورت گامبهگام و با جزئیات کامل بررسی خواهیم کرد:
1. تکمیل و ثبت فرم اظهارنامه گمرکی در سامانه EPL
ثبت اظهار گمرکی در سامانه EPL اولین و مهمترین گام در فرایند ترخیص کالا است. این مرحله بهصورت الکترونیکی و از طریق سامانه جامع امور گمرکی (EPL) انجام شده و اطلاعات دقیق و کاملی از کالا، از جمله مشخصات، ارزش، تعداد و… وارد میشود. این اطلاعات مبنای محاسبه عوارض و حقوق گمرکی بوده و در تصمیمگیریهای بعدی گمرک بسیار مؤثر است؛ بنابراین، دقت در واردکردن اطلاعات در این سامانه از اهمیت ویژهای برخوردار است. هرگونه اشتباه در این مرحله میتواند منجر به تأخیر در ترخیص کالا، پرداخت جریمه و سایر مشکلات شود. پس از تکمیل اظهارنامه، سیستم بهصورت خودکار یک شمارهسریال و یک شماره عطف به اظهارنامه اختصاص میدهد که این اعداد برای پیگیری مراحل بعدی ترخیص ضروری هستند.
توجه داشته باشید که تکمیل اظهارنامه گمرکی نیازمند دانش و تجربه کافی در حوزه قوانین و مقررات گمرکی است. درصورتیکه بهصورت کامل به این قوانین مسلط نیستید، توصیه میشود از خدمات کارشناسان و شرکتهای ترخیص کالا استفاده کنید. این افراد با داشتن دانش و تجربه لازم، میتوانند به شما در تکمیل دقیق و صحیح اظهارنامه کمک کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.
2. تأیید هویت و تعیین مسیر گمرکی
در مرحله احراز هویت، اسناد ارسالی شما توسط کارشناسان گمرک بهدقت بررسی میشود. پس از تأیید صحت اطلاعات و تطابق آنها با قوانین و مقررات گمرکی، یک شماره ثبت یا کوتاژ منحصربهفرد به اظهارنامه شما اختصاص داده خواهد شد. این شماره به منزله ثبت رسمی اظهارنامه شما در سیستم گمرکی است و مراحل بعدی ترخیص کالا با استناد به همین شماره پیگیری میشود.
3. پیگیری و کنترل کالاها
در فرایند ترخیص کالا از گمرک، تمامی کالاها ملزم به طی یکی از سه مسیر سبز، زرد یا قرمز هستند. انتخاب مسیر به عوامل مختلفی از جمله نوع کالا، کشور مبدأ و سابقه واردات قبلی بستگی دارد. کالاهایی که در مسیر زرد یا قرمز قرار میگیرند، نیازمند بازرسی دقیق توسط کارشناسان گمرک هستند. در این بازرسی، ویژگیهای فیزیکی کالا، اسناد همراه آن و اطلاعات اعلامشده در اظهارنامه با یکدیگر تطبیق داده میشوند. همچنین، ارزش کالا، سابقه گمرکی واردکننده و سایر عوامل مرتبط نیز مورد بررسی قرار میگیرند. این فرایند باهدف اطمینان از صحت اطلاعات ارائه شده، تطابق کالا با استانداردهای تعیین شده و پرداخت صحیح عوارض گمرکی انجام میشود.
4. کسب تمامی مجوزهای موردنیاز
اخذ مجوزهای لازم یکی از مراحل ضروری ترخیص کالا است که طی آن، کالا باید مجوزهای موردنیاز از سازمانهای مختلف مانند سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد، وزارت ارتباطات و سایر نهادهای مرتبط را دریافت کند. این مجوزها تأییدیهای بر رعایت استانداردها و مقررات مربوط به هر نوع کالا هستند. بدون ارائه این مجوزها، امکان ترخیص کالا از گمرک وجود ندارد. نوع و تعداد مجوزهای موردنیاز به نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد، و مقررات جاری بستگی دارد.
5. بررسی تخصصی تعرفه و تطابق آن با کالا
در مرحله بررسی تعرفه و تطبیق کالا، کارشناسان گمرک بادقت به بررسی تعرفه گمرکی کالای وارداتی پرداخته و آن را با اسناد و مدارک ارائه شده توسط واردکننده تطبیق میدهند. همچنین، مجوزهای اخذ شده در مراحل قبل مجدداً مورد بررسی قرار گرفته و صحت آنها تأیید میشود. در صورت تطابق کلیه اطلاعات و مدارک، کارشناسان گمرک نسبت به تأیید و امضای اسناد اقدام کرده و فرایند ترخیص کالا به مرحله بعدی انتقال مییابد.
6. پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و اخذ سند ترخیص
پس از تأیید نهایی اظهارنامه گمرکی و پرداخت کلیه هزینههای مربوطه، از جمله عوارض گمرکی، صاحب کالا پروانه سبز دریافت میکند. این پروانه، مجوزی برای ترخیص کالا و خروج آن از انبار گمرکی محسوب میشود و به منزله پایان مراحل ترخیص کالا است.
7. عملیات انبارداری و صدور مجوز بارگیری
پس از طی مراحل ترخیص گمرکی و پرداخت هزینههای مربوطه، برای بارگیری کالا و انتقال آن به مقصد، صدور مجوز بارگیری الزامی است. این مجوز پس از تسویهحساب با شرکت حملونقل و ارائه مدارک لازم از جمله قبض انبار صادر میشود. هزینههای انبارداری که شامل هزینههای تخلیه، بارگیری، بیمه کالا و مدتزمان نگهداری کالا در انبار است، بر اساس تعرفههای هر گمرک متفاوت بوده و توسط صاحب کالا پرداخت میشود.
8. خروج کالا از گمرک
پس از طی تمامی مراحل قانونی و اداری ترخیص کالا و دریافت پروانه سبز گمرکی، صاحب کالا با مراجعه به انبار گمرکی و ارائه مدارک لازم، میتواند نسبت به بارگیری کالا و خروج آن از گمرک اقدام نماید. در این مرحله، مجدداً محموله توسط مأموران گمرک کنترل و بررسی میشود تا اطمینان حاصل شود که کالای خروجی مطابق با مشخصات مندرج در اسناد گمرکی است.
مدارک موردنیاز برای ترخیص کالا
برای ثبت اظهارنامه و انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالا، ارائه مدارک زیر الزامی است:
- کپی کارت بازرگانی
- قبض انبار
- بارنامه
- ترخیصیه
- گواهی مبدأ
- فاکتور خرید
- اعلامیه تأمین ارز
- پروفرما (پیشفاکتور)
- مجوز ثبت سفارش
- لیست عدلبندی
- بیمهنامه
- پروانه بهرهبرداری (در صورت لزوم)
- کاتالوگ و بروشور (در صورت لزوم)
- مجوزهای قانونی لازم (مثل گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی)
- وکالتنامه رسمی (در صورت داشتن وکیل)
چگونه خدمات حرفهای ترخیص کالا میتواند کمککننده باشد؟
واگذاری فرایند ترخیص کالا به شرکتهای تخصصی، به تجار و بازرگانان این امکان را میدهد تا با خیالی آسوده به فعالیتهای اصلی خود بپردازند. این شرکتها با تسلط بر پیچیدگیهای قوانین گمرکی، رویههای اداری و مراحل ترخیص کالا، فرایندی روان و کارآمد را تضمین میکنند. از جمله مزایای استفاده از خدمات حرفهای ترخیص گمرکی کالا میتوان به صرفهجویی در زمان و هزینه، کاهش ریسک خطا، افزایش بهرهوری، دسترسی به اطلاعات بروز، حل مشکلات پیچیده اشاره کرد.