بازیافت فرش ماشینی یکی از موضوعات مهمی است که کشورهای توسعهیافته به آن اهمیت میدهند. آمار نشان مدهد که در سال 2018، حجم فرشهای فرسوده و غیرقابل استفاده به میزان زیادی در حد 400000 تن در انگلستان افزایش پیدا کرده است. این اتفاق همهساله در سایر کشورها نیز رخ میدهد. در این میان، بازیافت فرش میتواند روشی منحصربهفرد و موثر برای کاهش حجم زبالهها و ضایعات فرش باشد.
همهساله انبوهی از فرشهای فرسوده در قالب زباله و ضایعات، دفن میشوند و یا اینکه با سوزاندن آنها، دود زیادی ایجاد میشود. به همین دلیل این مسئله میتواند بهشدت روی محیط زیست تاثیر منفی بگذارد. راهکار تکنولوژیهای نو برای رهایی از این مسئله، بازیافت فرش ماشینی است. در ادامه مزایا و مشکلات بازیافت فرش های ماشینی را بررسی میکنیم.
فرش ماشینی با استفاده از مواد مصنوعی مختلفی مانند پلیاستر، نایلون و پلیپروپیلن تهیه میشود. بازیافت پلیپروپیلن از فرشهای ماشینی و با متریال مصنوعی، راهکاری موثر برای جلوگیری از دفن و یا سوزاندن این فرشها است. از سوی دیگر با انجام بازیافت پلی پروپیلین میتوان، محصولاتی مرغوب و باکیفیت تولید کرد و این ماده را دوباره به چرخه استفاده بازگرداند.
جالب است بدانید که فقط در اتحادیه اروپا، بهطور متوسط در هرسال، 1.6 میلیون تن زباله از فرشهای فرسوده، تولید میشود. فرش مدرن ماشینی که از مواد ترکیبی تهیه شده، دارای مقادیر زیادی پلی پروپیلن است و این ماده یک نوع پلاستیک با پایه نفت محسوب میشود.
برای استخراج این ماده، ابتدا فرش فرسوده کامل شسته و تمیز میشود و بعدازآن با استفاده از یک حلال مایع یونی، پلی پروپیلن از الیاف فرش حل و خارج میشود. متریال استخراج شده با دو نوع مرغوبیت مختلف به دست میآید. پلیپروپیلن مرغوب که در اصطلاح “استاندارد بکر” نامیده میشود، برای تولید محصولات باکیفیت پلاستیکی به کار میرود و نوع با مرغوبیت کمتر برای تولید محصولات باکیفیت کمتر استفاده میشود.
• اولین و مهمترین فایده بازیافت فرش مدرن، کمک به حفظ محیط زیست و کاهش حجم زبالهها است. کاهش زبالههای فرش و سایر مواد قابل بازیافت، تاثیر بسیار خوبی در کم شدن تولید متان و گازهای سمی دارد.
• فرشهای ماشینی دارای مقادیر زیادی مواد قابل بازیافت و صنعتی است و از این مواد میتوان برای تولید محصولات جدید استفاده کرد. به همین دلیل وابستگی به مواد نفتی و گازی تا حد زیادی کاهش پیدا میکند.
• درصورتیکه بازیافت فرش ماشینی مانند سایر زبالهها، در فرهنگ یک کشور مرسوم شود، میتوان امیدوار بود که فرهنگ بازیافت زباله و مدیریت آن گسترش یافته است. این موضوع میتواند در بلندمدت باعث کاهش محسوس در هزینههای تولید ملی و صرفهجویی در آن شود.
• بازیافت فرش های ماشینی، نیاز به متخصصان و افراد زیادی برای پیشبرد خود دارد. به همین دلیل در این مسیر، مشاغل زیادی ایجاد میشود و میتوان به تولید هزاران شغل جدید امید داشت.
• بازیافت فرش های ماشینی، باعث میشود که چرخه صنعت فرش بهطور مداوم و همیشه در حرکت و تکاپو باشد؛ بهطوریکه بازاری باثبات در زمینه فرش و کفنپوشهای ماشینی فراهم شود.
• جمعآوری پسماند فرشهای فرسوده و دفن آنها در بلندمدت هزینه زیادی روی دست اقتصاد یک کشور میگذارد. اما با کمک بازیافت فرش های ماشینی میتوان این هزینهها را در مسیر درست قرار داد و درآمدی جدید برای آینده ایجاد نمود.
• درنهایت اینکه بازیافت فرش ماشینی، به معنای پیدا کردن راهحل درست و اصولی برای رهایی از مشکل سوزاندن و دفن زباله فرش ماشینی است.
بازیافت فرش در کشورهای توسعهیافتهای مانند امریکا و انگلستان به شکل کاملا برنامهریزی شده و اصولی انجام میشود؛ بهطوریکه این کشورها در زمینه بازیافت فرش، پیشتاز هستند. همچنین برای پیشبرد بهتر این هدف، جمعآوری فرشهای فرسوده از جلوی درب منازل صورت میگیرد تا سرعت این کار را افزایش دهند. اما در این میان مشکلاتی برای بازیافت فرش های ماشینی وجود دارد و کشورهای توسعهیافته نیز در گذشته، این مشکلات را پشت سر گذاشتند. در ادامه این موضوع را بررسی میکنیم.
اگرچه بازیافت فرش مزایای متعددی دارد و میتواند درآمد جدید وارد چرخه اقتصادی کشورها کند؛ اما درعینحال مشکلاتی در این مسیر وجود دارد. البته ایده بازیافت فرش کلاسیک، ایده جدیدی در جهان محسوب نمیشود و کشورهای زیادی در این زمینه پیشگام هستند. اما درعینحال محدودیتهایی برای این حرفه وجود دارد که مانع سرعت گرفتن آن میشود.
ازجمله مشکلات موجود در این صنعت، محدودیتهایی است که توسط دولتها و برخی از شرکتهای تولیدکننده فرش و کفپوش در این زمینه ایجاد میکنند. البته کشورهایی مانند آمریکا به دنبال از بین بردن این محدودیتها در صنعت فرش خود هستند. این کشور با ایجاد تاسیسات بازیافت پیشرفته و قدرتمند، ایجاد شبکه جمعآوری و پالایش فرش بازیافتی و توسعه محصولات تولید شده از فرایند بازیافت فرش، پیشرفت روزافزونی در این زمینه به دست آورده است.
موضوع مهم بعدی که حرکت در این مسیر را کند میکند، کمبود ماشینآلات ویژه بازیافت فرش است. با برطرف شده این مشکل، صنعت بازیافت فرش نیز سرعت گرفته و اتفاقات خوبی در این مسیر شاهد خواهیم بود.
با الگو قرار دادن کشورهای توسعهیافته و پیشگام در زمینه بازیافت فرش، میتوان در این مسیر گام نهاد و موفقیتهایی کسب کرد. بهطور مثال کشور آمریکا نیز برای پیشبرد اهداف خود، خطوط ویژهای را به تولید ماشینآلات بازیافت فرش اختصاص داده است.
این ماشینآلات برای بازیافت فرش های ماشینی با الیاف نایلونیَ، پلیپروپیلن، پلیاستر و … طراحی شده است و با خرد کردن فرش به قطعات ریز و نرم کردن آن با مواد شیمایی مناسب، خمیر موردنیاز برای تولید رزین و محصولات پلاستیکی باکیفیت را به دست میآورد.
بنابراین با یک برنامهریزی مدون و اصولی میتوان صنعت فرش را به سمت تکامل برد؛ بهطوریکه فقط به تولید فرش و موکت خلاصه نشود و برای بازیافت فرش و آموزش انتخاب فرش نیز راهکارهای درست داشته باشد.
کلام پایانی
بازیافت فرش، فقط به فرشهای ماشینی خلاصه نمیشود. مجموعه گسترده فرش، موکت، کفنپوشهای خانگی و یا کفپوش خودرو و مواردی ازایندست را میتوان در این دستهبندی بزرگ قرار داد. به همین دلیل با نگاه به این حجم گسترده از زبالهها، میتوان اهمیت بازیافت فرش های ماشینی را درک کرد.
با بهبود و تکمیل صنعت تولید فرش ماشینی، میتوان علاوه بر محافظت بهتر از محیط زیست، مشاغل و محصولات جدید تولید کرد و درآمدی نو به چرخه اقتصاد کشور دعوت نمود. تمامی این اتفاقات در صورتی رخ میدهد که صنعت بازیافت فرش بهعنوان زیرمجموعه صنعت تولید فرش به شکل درستی مورد توجه قرار بگیرد و ابزارهای لازم برای پیشبرد آن تهیه شود.