زمان حذف صفر از پول ملی ایران | شرایط حذف صفر از پول ملی جمهوری اسلامی ایران
حذف صفر از پول ملی کشور عزیزمان ایران چند وقتی است که در دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در حال بررسی است زمان حذف صفر از پول ملی متعاقبا اعلام خواهد شد. شرایط حذف صفر از پول ملی چیست؟
زمان حذف صفر از پول ملی
زمان حذف 4 صفر از پول ملی جمهوری اسلامی ایران هنوز مشخص نشده است و نیاز به تصویب در مجلس شورای اسلامی دارد. رئيس بانک مرکزی آقای دکتر عبدالناصر همتی می‌گویند: لایجه حذف 4 صفر از پول ملی روز شنبه 15 دی ماه به دولت ارسال شده است. دکتر عبدالناصر همتی روز یکشنبه 16 دی ماه 97 در حضور جمعی از نمایندگان مجلس، ابراز امیدواری کرد زمان حذف صفر از پول ملی ایران هرچه زودتر فرا برسد.
آقای دکتر همتی که این صحبت‌ها را در جمع اعضای فراکسیون ولایی مجلس شورای اسلامی مطرح کرد، همچنین افزود: «با اقداماتی که بانک مرکزی انجام داده، بانک مرکزی در حوزه ریالی و ارز بر بازار مسلط است و این نهاد روند تعادلی نرخ ارز را با رعایت عوامل دخیل در بازار پیش می‌برد. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، رئیس کل این نهاد اصلاح نظام بانکی و سامان دادن به آن را یکی از ضروری‌ترین اقدامات برشمرد و زمان حذف 4 صفر از پول ایران را دقیقا بیان نکرده اند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: حذف چهار صفر از پول ملی در مرحله کارشناسی است و پس از بررسی های لازم اعلام خواهد شد.
فرهاد دژپسند تصریح کرد: پس از انجام مرحله کارشناسی در خصوص زمان حذف صفر از پول ملی ایران، موضوع اعلام می شود.
وی افزود:به عنوان نظر شخصی اجازه دهید حرفی در این باره نزنم و نظر وزارتخانه را کار کنیم و آنجا اعلام خواهم کرد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: زمان حذف 4 صفر از پول ایران در دولت در دست بررسی است و به تازگی پیشنهاد بانک مرکزی آمده است.
شرایط حذف صفر از پول ملی
رئیس کل بانک مرکزی روز یکشنبه هفته جاری در دی 97 در نشست با اعضای فراکسیون ولایی مجلس شورای اسلامی گفت: لایحه حذف چهار صفر از پول ملی جمهوری اسلامی ایران روز شنبه این هفته از سوی بانک مرکزی به دولت ارایه شده و امیدوارم هر چه سریع تر شرایط حذف صفر از پول ملی به نتیجه برسد. به گفته آقای دکتر عبدالناصر همتی ریاست محترم بانک مرکزی، برآورد کارشناسان نشان می دهد که شرایط حذف 4 صفر از پول ملی و اجرای این کار نزدیک به 2 سال زمان می برد اما دقیق مشخص نیست.
پیش از این مسئولان بانک مرکزی شرایط حذف صفر از پول ایران را منوط به کنترل پایدار نرخ تورم عنوان می‌کردند و معتقد بودند در شرایط تورمی نباید اقدام به حذف صفر از پول ملی کرد چرا که احتمال گرد شدن ارقام (بهای کالاها و خدمات) به سمت بالا و همچنین بازگشت صفرها پس از چند سال وجود دارد. بنابراین از شرایط اجرای موفق سیاست حذف صفرها از پول ملی ایران، حذف عوامل بروز تورم است.
به گزارش فارس، امروز جناب دکتر همتی در جلسه کمیسیون برنامه و بودجه گفته است: لایحه حذف چهار صفر از پول ایران روز گذشته از سوی بانک مرکزی تقدیم دولت شده است و امیدوارم هر چه سریع تر این مهم به نتیجه برسد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که شرایط حذف صفر از پول ملی باید فراهم شود. بعد از کش‌وقوس‌های فراوان برای زمان حذف چهار صفر از پول ملی ظاهراً بانک مرکزی به این نتیجه رسیده است که در جهت حذف ۴ صفر از پول ایران گام هایی را بردارد و این تصمیمش را در طراحی 50 هزار تومانی های جدید تا حدودی عملیاتی کرده است.
زمان تغییر واحد پول ایران
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، 17 آذر 95 خبری از دولت بیرون آمد مبنی بر اینکه “هیئت دولت در جلسه خود به‌ریاست حجت‌الاسلام دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور، به ادامه بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درباره «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند. براساس موادی از این لایحه که به‌تصویب هیئت وزیران رسید، واحد پول ملی ایران، تومان و برابر با 10 ریال تعیین و تغییر یافت”.
هرچند اعلام خبر تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان در روزهای نخست سروصدای زیادی به‌پا کرد ولی در ادامه با مسکوت ماندن، طرح و عدم ارسال لایحه به مجلس شورای اسلامی، از سروصداها هم کاسته شد، چراکه تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان پس از ارسال لایحه بانک مرکزی به مجلس و تصویب این بند در مجلس و تأیید آن توسط شورای نگهبان قانونی و قابل اجراست ولی هنوز خبری از طی این مراحل از سوی دولت محترم نیست.
با رسانه‌ای شدن تغییر واحد پول ایران به تومان البته رئیس کل وقت بانک مرکزی تأکید کرد که این طرح به‌معنی حذف صفر از پول ملی نیست و فقط بناست واحد شمارش پول به تومان تغییر کند همان‌طور که در جامعه رایج است.
ولی‌الله سیف رییس کل سابق بانک مرکزی در این باره، گفته بود: “جمع‌بندی‌ها این بود که پیشنهاد مستقلی از سوی دولت و بانک مرکزی به مجلس ارسال شود که اگر به‌تصویب برسد منجر به ایجاد شرایط حذف چهار صفر از پول ملی می‌شود.
اما در نهایت جمع‌بندی دولت این شد که فعلاً رفورم پولی انجام نشود، رفورم پولی یعنی حذف صفر از پول ملی کشور. آنچه در حال حاضر در این مرحله مدنظر قرار گرفته این است که فعلاً تومان را به‌عنوان واحد پول ملی کشور در نظر بگیریم و در یکی دو سال آینده و پس از استمرار و پایداری تورم تک رقمی، شرایط حذف صفر از پول ملی فراهم شود، بنابراین اجرای این طرح به آینده موکول شده است”.
دیروز در مراسمی با حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد از اسکناس های جدید 50 هزار تومانی با کمرنگ شدن چهار صفر روی اسکناس رونمایی شد. نکته مهم و البته مرتبط با این گزارش، در رونمایی از اسکناس های 50 هزار تومانی این است که در طرح جدید این اسکناس ها تغییر واحد پول ملی به تومان عملاً اجرایی شده است.
همان‌طور که در ظاهر ایران‌چک‌های جدید 50 هزار تومانی پیداست، بانک مرکزی 4 صفر را کمرنگ کرده و با برجسته کردن 50 عملاً تومان را در این اسکناس ها زنده کرده است.
بانک مرکزی در توضیح ایران‌چک‌های جدید نوشته است: اسکناس یادشده که با تکنولوژی پیچیده‌ای تولید شده امکان جعل را به‌میزان قابل توجهی کاهش داده است. این فناوری در سال 2013 بر روی اسکناس یورو اعمال شد و پس از آن تنها کشورهای معدودی موفق به انتقال دانش فنی، خط تولید و بهره‌برداری از این ویژگی امنیتی بر روی اسکناس های خود شده‌اند.
نوار درخشان، چاپ نوری ــ مغناطیسی متغیر، نخ امنیتی با قابلیت تغییر رنگ از مختصات ایران‌چک جدید است.
در نمونه‌های قبلی اسکناس و ایران‌چک باز هم ریال خودنمایی می‌کرد و این موضوع در نحوه رنگ‌آمیزی صفرها کاملاً نمایان بود.
ایران‌چک‌های 50 هزار تومانی آبی که قبلاً از سوی رئیس جمهور رونمایی شد، شامل همین موضوع بوده و در آن ریال بارز است.
نخستین تجربه حذف صفر از پول ایران
واحد پول ایران بر مبنای دینار بنا شده بود واحد قدیمی پول روم و در ادامه امپراتوری روم شرقی بود که در بیان آنها این واحد «دیناریوس» خوانده می‌شد. در ادامه بر اثر تورم دینار به تدریج ارزش خود را از دست داد و واحدهای دیگری مانند «قران» هزار دینار و «تومان» 10 هزار دینار نیز به کار افتاد.کلمه تومان لفظی مغولی است که به معنای ده هزار در فارسی ترجمه می‌شد. با باز شدن پای پرتغالی‌ها در ایران رئال در ایران رایج شد. با رایج شدن رئال دولت ایران نیز به ضرب سکه‌های ریال دست زد که این ریال تا به امروز لفظ رایج در خصوص پول ملی ایران شد. اما این تغییر واحد تبدیل پول قدیم به جدید را برای مردم دشوار کرد. زیرا در آن زمان هر هزار دینار قدیم معادل یک ریال شد و ریال واحد اصلی قرار گرفت. مردم برای بیان راحت از لفظ یک هزاری و دو هزاری برای سکه‌های خرد ریال استفاده می‌کردند. اصلاحی که هم اکنون نیز رایج است. برخی مردم نیز از آنجایی که 1 ریال جدید با 1 قران سابق برابر بود، به جای ریال، همان قران را می‌گفتند. به این ترتیب دینار که کم ارزش شده بود کنار رفت؛ ولی ریال هم رواج کاربردی در زبان معاملات ایرانیان نیافت. در زبان مردم یک ریال (1000 دینار قدیم برابر 100 دینار جدید) را یک قِِران می‌گفتند و هر ده ریال (ده قران) را یک تومان. البته واحد پول رسمی دینار به پول خرد کمتر از یک ریال تبدیل شد و ریال قدرتمندتر جای آن را گرفت. تغییر دینار قدیم به ریال را می‌توان نخستین تجربه حذف صفر از پول ایران و همچنین حذف سه صفر از پول ملی ایران نامید.حذفی که طی آن یک واحد فرعی در اقتصاد ایران با نام تومان متولد شد.
برزیل؛ رکورددار حذف صفر از پول ملی
برزیل در دهه 60 و 70 میلادی به یکی از سنگین‌ترین تورم‌های آن زمان دچار شد. به گونه‌ای که پول ملی برزیل ماهانه 30 تا 40 درصد ارزش خود را از دست می‌داد. پیش از آن از سال 1930 تا 1942 پول ملی برزیل دو بار تغییر نام پیدا کرده بود. در سال 1967 میلادی برای اولین بار 3 صفر از پول ملی برزیل با نام Cruzeiro حذف و این پول به Cruzeiro Noro تبدیل شد. با این وجود برزیل نتوانست در کنترل تورم موفق عمل کند و تا سال 1981 تورم این کشور بار دیگر به 151 درصد رسید. در این میان بار دیگر سه صفر از پول ملی برزیل حذف شد. در سال 1989 بار دیگر تورم برزیل افزایش یافته و به هزار و 431 درصد رسید. در این هنگام بار دیگر دولت برزیل اقدام به حذف صفرهای بازگشته همراه با تغییر نام پول ملی برزیل کرد. در سال 1993 زمانی که تورم کشور برزیل در مرز 2 هزار درصد قرار داشت بار دیگر حذف سه صفر از پول ملی برزیل اعمال شد. این بار دولت توانست در مهار تورم توفیقاتی کسب کند. با این حال برزیل همچنان یکی از گران‌ترین کشورهای آمریکای‌لاتین به حساب می‌آید. از سال 1930 تاکنون طی شش مرحله 18 صفر از پول ملی برزیل حذف شده است و هشت بار نیز نام واحد پولی کشور برزیل تغییر پیدا کرده است.
حذف 4 صفر از پول ملی کشور هلند
بیماری هلندی اکنون واژه‌ای آشنا در ادبیات اقتصادی است. ورود منابع درآمدی غیر منتظره از محل استخراج گاز، اقتصاد هلند را با تورم پیش‌بینی نشده‌ای در دهه 60 میلادی روبه‌رو کرد. دولت مجبور به چاپ اسکناس های درشت شد تا بتواند پاسخگوی نیاز مبادلات مردم باشد. در همین حال تورم نیز از مرز 100 درصد عبور کرد. البته این وضعیت در هلند چندان نپایید و دولت با اعمال سیاست شدید انقباضی در سیاست‌های پولی توانست حجم پول را کنترل کرده و به‌همراه آن چهار صفر از اسکناس های این کشور حذف شد. هلند نمونه برجسته‌ای از جوابگو بودن سیاست حذف صفر از پول ملی در شرایطی است که این کار با اعمال دیگر سیاست‌های کنترل نقدینگی همراه باشد.
حذف شش صفر از پول ملی ترکیه
ترکیه کشوری اروپایی با بستری جهان سومی است که به یکباره شش صفر را از پول ملی خود را در سال 2005 میلادی حذف کرد. تورم در ترکیه از ابتدای دهه 80 آغاز شده و با شتاب به پیش رفت. هر دلار آمریکا که در سال 1988 با 1422 لیر قدیم ترکیه مبادله می‌شد در سال 2003 به بیش از 1.5 میلیون لیر قدیم رسید. در این شرایط قیمت یک ساندویچ در ترکیه به 3 میلیون لیر رسید. از سال 1981 به این سو در ترکیه هر دو سال یک بار نیاز به اسکناس های درشت‌تر احساس می‌شد. درشت‌ترین اسکناس ترکیه از 5 هزار لیر به یک میلیون لیر تبدیل شد. تعداد بی‌شمار صفرها در ارقام اقتصادی و مبادلات که گاه تا چند تریلیون لیر می‌رسید مشکلات فراوانی را در مسیر عملیات حسابداری و نگهداری حساب‌ها به وجود آورده بود. از آغاز سال 2005 اسکناس های جدید ترکیه با عنوان لیر جدید منتشر شدند. هر لیر جدید معادل یک میلیون لیر قدیم است و به این ترتیب ترکیه در یک مرحله شش صفر را از اسکناس حذف کرد. مهار تورم در ترکیه با نظارت و دستورالعمل‌های صندوق بین‌المللی پول انجام گرفت و حذف شش صفر از پول ملی ترکیه موفقیت آمیز بود. این کشور به عنوان یک نمونه برگزیده در مهار تورم از سوی این نهاد بین‌المللی معرفی شد. ترکیه پیش از آنکه اقدام به حذف 6 صفر از پول ملی ترکیه کند تورم را به طور کامل مهار کرد.
حذف صفر از پول ملی زیمبابوه
دولت زیمبابوه در سال 2003 زمانی که تورم این کشور یک هزار درصد بود اقدام به حذف سه صفر از اسکناس های این کشور کرد. با این وجود دولت عملا هیچ‌گونه اقدامی در خصوص مهار تورم انجام نداده و صرفا به وجه روانی حذف صفرها اتکا کرد. بدیهی آنکه این کارکرد به زودی از میان رفت و تورم تازنده سرانجام اقتصاد این کشور را ویران کرد و دلار زیمبابوه از هم پاشید. هم‌اکنون تورم این کشور آفریقایی از مرز یازده میلیون درصد گذشته است و دولت برای تامین اسکناس مورد نیاز مردم ناگزیر از چاپ اسکناس های یکصد میلیارد دلاری شده است. این در شرایطی است که بانک مرکزی این کشور اعلام کرده دیگر کاغذ اسکناس کافی برای نشر پول در اختیار ندارد.
منابع
ایرنا
تسنیم
بانکی
فارس
