سپندارمذگان: روز عشق ایرانی 29 بهمن یا 5 اسفند
سپندارمذگان (روز عشق ایرانی) به عنوان نمادی از عشق، مهر و احترام به زنان و زمین در تاریخ کهن ایران ثبت شده است. با این حال درباره تاریخ دقیق سپندارمذگان اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی 29 بهمن را به عنوان روز عشق ایرانی می شناسند درحالی که مستندات تاریخی 5 اسفند را تاریخ اصلی روز عشق ایرانی معرفی می کنند. در این مقاله سماتک به بررسی ریشه های سپندارمذگان، دلیل این اختلاف و اهمیت جشن روز عشق ایرانی در فرهنگ ایرانی می پردازیم.
سپندارمذگان
سپندارمذگان جشنی باستانی در ایران است که از دوران هخامنشیان و پیش از آن رواج داشته است. در گاه شماری کهن ایران هر یک از روزهای ماه نامی داشت و روز پنجم هر ماه «سپندارمذ» نامیده می شد که یکی از امشاسپندان و نگهبان زمین به شمار می رفت. از آنجاکه ماه دوازدهم سال نیز «اسفند» نام داشت، روز پنجم این ماه به طور ویژه به سپندارمذ و بزرگداشت مقام زن اختصاص داشت. این روز در بین ایرانیان باستان به عنوان نماد عشق، مهر و احترام به زنان گرامی داشته می شد.
روز عشق ایرانی 29 بهمن یا 5 اسفند
چرا تاریخ سپندارمذگان مورد بحث قرار گرفته است؟ با تغییرات تقویمی که در طول تاریخ ایران رخ داده است، تاریخ برگزاری روز عشق ایرانی نیز دستخوش تغییر شده است. در برخی منابع معاصر به اشتباه 29 بهمن به عنوان روز عشق ایرانی معرفی شده است. این تغییر ناشی از تفاوت در تقویم جلالی و زرتشتی است. بر اساس اسناد تاریخی معتبر مانند کتاب «آثارالباقیه» ابوریحان بیرونی، سپندارمذگان در 5 اسفند برگزار می شد. بنابراین دیدگاه تاریخی و پژوهش های دقیق نشان می دهد که 5 اسفند تاریخ دقیق روز عشق ایرانی است.
آیین و سنت های روز عشق ایرانی
مردان به همسران و مادران خود هدیه می دادند و از آنان تقدیر می کردند. زنان نیز در این روز از کارهای روزمره معاف بودند و مورد احترام ویژه قرار می گرفتند. این آیین ها نمادی از جایگاه والای زن در فرهنگ ایرانی بود. در برخی از شهرهای ایران، همچنان آیین هایی شبیه به جشن روز عشق ایرانی برگزار می شود که نشان دهنده استمرار فرهنگ مهرورزی و احترام به زنان است.
تفاوت سپندارمذگان با ولنتاین
اگرچه برخی افراد سپندارمذگان را معادل روز ولنتاین در فرهنگ غربی می دانند، اما این دو جشن تفاوت های اساسی دارند. ولنتاین بر عشق رمانتیک و رابطه بین زوجین تمرکز دارد، درحالی که سپندارمذگان علاوه بر عشق، بر احترام به زنان و مقام مادران تأکید می کند. همچنین سپندارمذگان یک جشن ملی و تاریخی است که ریشه در فرهنگ ایران دارد و ارتباطی با فرهنگ غربی ندارد.
| ویژگی | سپندارمذگان (روز عشق ایرانی) | ولنتاین (روز عشق غربی) |
|---|---|---|
| ریشه تاریخی | ایران باستان (دوره هخامنشی و ساسانی) | روم باستان (سنت والنتاین) |
| زمان برگزاری | ۵ اسفند (برخی ۲۹ بهمن) | ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) |
| مفهوم عشق | احترام به زنان، طبیعت و عشق پاک | عشق رمانتیک بین زوج ها |
| نمادها | زمین، زنان، هدایای معنوی | گل رز، شکلات، عروسک |
اهمیت روز عشق ایرانی
با توجه به گسترش فرهنگ های وارداتی و جشن هایی مانند ولنتاین، توجه به جشن های ملی و سنتی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. احیای سپندارمذگان نه تنها به حفظ فرهنگ ایرانی کمک می کند، بلکه باعث تقویت هویت ملی و گسترش روحیه عشق و احترام در جامعه می شود. برگزاری این جشن می تواند جایگزینی بومی و اصیل برای ولنتاین باشد و نسل جوان را با ریشه های فرهنگی خود آشنا کند.
نتیجه گیری
سپندارمذگان یا روز عشق ایرانی، جشنی کهن با قدمتی چند هزار ساله است که به احترام زنان و ارزش گذاری بر مقام آنان اختصاص دارد. با وجود برخی تغییرات در تاریخ برگزاری، مستندات تاریخی نشان می دهد که این جشن در پنجم اسفند برگزار می شد. اگرچه 29 بهمن در برخی منابع به عنوان معادل 5 اسفند در تقویم امروزی آمده است، اما بیشتر پژوهشگران تاریخ اصلی سپندارمذگان را همان پنجم اسفند می دانند. بنابراین 5 اسفند تاریخ صحیح تر و معتبرتر برای گرامیداشت روز عشق ایرانی است.
