گیتار زدن ساز بسیار زیبایی است که با نام ساز گیتار نامیده می شود. ساز گیتار را همه دوست دارند و بسیاری از افراد وارد این رشته می شوند. گیتارهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارند اما در کل گیتار در هر نوعی که باشد یکی از آلات موسیقی است. تاریخچه گیتار به سال های بسیار دور باز می گردد و درست مشخص نیست گیتار از کدام کشور رواج یافته است. در این پست سماتک شما علاقه مندان را با تاریخچه ساز گیتار و انواع ساز گیتار آشنا خواهیم کرد.
درباره گیتار
گیتار یکی از سازهای زهی است که با مضراب یا انگشت نواخته میشود و شش سیم دارد. گیتار نتیجه تحول (عود) لوت در اروپا است.
تاريخچه گيتار
روايت هاي متفاوتي در مورد تاريخچه گيتار وجود دارد عده ای بر این عقیده اند که گیتار از مصر سرچشمه گرفته است و عده ای نیز بر این نظرند که گيتار از سیتارای یونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که بوسیله رومی ها به اسپانیا آورده شده گرفته شده است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود=چوب) و بربط است. گفته میشود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق اروپا رایج شد.
در زمان حکومت اسلام در اروپا، ساز گيتار توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به آندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا میگفتند و نام کنونی گيتار برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار میتواند موید این باشد که گیتار سازی ایرانی است.
نوازندگان ایرانی معروف گیتار:
از نوازندگان معروف ساز گیتار می توان لیلی افشار، مهرداد پاکباز، فرزاد دانشمند، سیمون آیوازیان و بهرام آقاخان را نام برد.
انواع گیتار
– گیتار آکوستیک
ظاهر گیتار آکوستیک شبیه به گیتار کلاسیک است. سیمهای این گیتار، فلزی است و کاسه صدای آن بزرگتر میباشد. به همین دلیل صدای گیتار آکوستیک دارای یک زنگ خاص است و به دلیل همین طنین زنگدار بیشتر در آهنگهای بلوز، کانتری، فولک و راک به کار می رود. اما اگر از طرفداران موسیقی بلوز، کانتری یا فولک هستید بهتر است این نوع گیتار را انتخاب کنید.
ظاهر گیتار آکوستیک شبیه به گیتار کلاسیک است
جنس این نوع ساز گیتار، در انواع مرغوب از جنس Rosewood یا چوب افرا است و دسته آن معمولاً دارای 14 فرت تا لبه بدنه و 20 فرت تا سوراخ صدا است. انواع پیکاپ دار این ساز نیز در بازار وجود دارد.
گیتار آوِیشن، نسل جدیدی از گیتار آکوستیک است که کاسه صدای آن از جنس PVC می باشد و اولین بار در دهه 50 مدلهای نخست آن تولید شدند. گیتار آویشن دارای یک پیکاپ “پیزو” است و صدایی بین گیتار الکتریک و آکوستیک تولید می کند. اما صدای بدون پیکاپ آنها مشابه گیتار آکوستیک است.
– گیتار الکتریک
گیتار برقی یا گیتار الکتریک نوعی گیتار است که صدای آن به وسیله تقویت کنندهای الکتریکی تشدید و یا تغییر میکند.
گیتارهای الکتریکی در حدود دهه ۳۰ میلادی وارد موسیقی شدند
ایده پیدایش گیتارهای الکتریکی از آنجا آغاز شد که در همنوازیها صدای گیتار آکوستیک در بین صدای سازهای دیگر مانند بیس و درام گم بود و به وضوح شنیده نمیشد. در نتیجه درصدد آن برآمدند تا صدای گیتار را تقویت کنند و بهترین راه برای این کار استفاده از علم الکترونیک بود.
گیتارهای الکتریکی در حدود دهه ۳۰ میلادی وارد موسیقی شدند. این اتفاق، انقلابی در صدا و تکنولوژی بود که تا امروز نیز ادامه دارد. با پیدایش راک اند رول در دهه ۵۰ میلادی، گیتارهای الکتریکی به سرعت در موسیقی جا باز کردند و به یکی از فراگیرترین سازهای تاریخ مبدل شدند. معمولا در گروههای راک دو نوازنده گیتار الکتریک وجود دارد که یک نفر ملودیها را مینوازد (گیتار لید) و دیگری ریتمها را.
در گیتار الکتریکی ارتعاشات وارده بر سیمهای گیتار توسط قطعهای به نام پیکآپ به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میشود. در واقع پیکآپ در در گیتار الکتریکی همانند یک میکروفن عمل کرده و سیگنالها را از طریق یک سیم به آمپلیفایر (تقویت کننده) میفرستد و سپس صدای تقویت شده توسط یک یا چند بلندگو پخش میشود. در ابتدا گیتارهای الکتریکی تنها یک پیکآپ داشتند، اما امروزه با دو یا سه پیکآپ ساخته میشوند.
– گیتار کلاسیک
گیتار کلاسیک دارای تاریخی کهن است که آغاز نامشخص و مبهمی دارد و در پیچ و تاب تاریخ گم شده است. اما آنچه که دانسته شده میباشد، این است که اجداد گیتار کلاسیک در هزارههای اول و دوم قبل از میلاد در خاور نزدیک نواخته میشدند.
گیتار کلاسیک دارای تاریخی کهن است
گیتار کلاسیک در ردهٔ سازهای زهی زخمهای، که خود بخشی از خانوادهٔ سازهای زهی است، قرار میگیرد و همچون پیانو، به نوازنده امکان اجرای اثرهایی با بافت کنترپوانتیک با ملودیهای پیچیده و همچنین اثرهایی با بافت هارمونیک با توانایی اجرای چندین نت در یک زمان را میدهد. به همین دلیل گیتار کلاسیک، به عنوان سازی تک نواز، شناخته شده است. گیتار کلاسیک به شکل استاندارد دارای شش سیم (سه سیم نایلونی برای نتهای زیر و سه سیم فنری برای نتهای باس) میباشد.
-گیتار بیس
گیتار بیس نوعی ساز زهی است که صدایش بهوسیلهٔ یک تقویتکنندهٔ الکتریکی (آمپلیفایِر) تقویت میشود. گیتار بیس که برای تولید صداهایی با فرکانس و تُنِ پایین استفاده میشود، از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیتار الکتریک است، با این تفاوت که بدنهٔ بزرگتری دارد، دسته و میزانبندیاش بلندتر است، و معمولاً دارای چهار سیم (و گاهی پنج یا شش) است که از نظر تُن، یک اُکتاو پایینتر از گیتار الکتریک، در محدودهٔ بیس کوک میشود. گیتار بیس، هم میتواند دارای پردهبندی باشد و هم نباشد، اما در اکثر موسیقیهای عامهپسند، بیسهای پردهبندیشده رایجاند. علاوه بر اینها، گیتار بیس آکوستیک توخالی نیز ساخته شده است.
گیتار بیس برای تولید صداهایی با فرکانس و تُنِ پایین استفاده میشود
از حدود سال ۱۹۵۰ بهبعد، در موسیقیهای راک و پاپ، گیتار بیس بهصورت وسیعی جایگزین کنترباس شد و تولید صداهایی با تُن پایین را برعهده گرفت. همچنین گیتار بیس به صورت تکی، در موسیقیهای جاز، لاتین، فانک و فلامنکو استفاده میشود.
اجزای گیتار
گونههای مختلف گیتار ممکن است شامل اجزای متفاوتی باشند، یا شکل اجزاء گیتار یا جنس آنها با هم فرق داشته باشند. اما نهایتاً اجزای موجود در همهٔ انواع گیتارها مطابق شکل زیر می باشد.
اجزای گیتار
– سردسته گیتار
– خرک
– گوشیها (برای کوک کردن ساز گیتار)
– فرت (Fret)
– Truss Rod (پیچی که برای تنظیم انحنای دسته در گیتار به کار میرود)
– Inlays (تزییناتی در گیتار که نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرتهای ۳ ۵ ۷ ۹ ۱۲ ۱۵ ۱۷ ۱۹ ۲۱ ۲۴ قرار میگیرند)
– دسته گیتار
– پاشنه گیتار (اتصال بدنه گیتار با دسته)
– بدنه گیتار
– پیکاپها در گیتار(pickups)
– قسمتهای مربوط به مدار الکتریکی (تنظیمات ولوم و تن صدا در گیتار)
– خرک پایینی (Bridge)
– صفحه پیک گارد (گاهی برای مخفی کردن مدارها و گاهی صرفاً برای جلوگیری از خشدار شدن رنگ بدنه گیتار در اثر برخورد پیک به مرور زمان)
– صفحهٔ پشتی گیتار
– صفحهٔ جلویی گیتار
– قسمتهای جانبی گیتار
– سوراخ صدا (معمولاً دارای تزییناتی به نام rosset)
– سیمهای گیتار
– saddle (تنظیمکننده ارتفاع هر سیم در گیتار)
– فرت بورد (در گیتار چوبی که فرتها روی آن کوبیده شدهاند را فرت بورد گویند)
منبع: پارت موزیک