آمپول فنوباربیتال برای رفع تشنج بوده و جزء داروهای آرام بخش نیز می باشد آمپول فنوباربیتال برای چیست؟ آمپول فنوباربیتال در هنگام تشنج شدید با دستور پزشک در افراد تشنجی استفاده می شود موارد مصرف آمپول فنوباربیتال و همچنین عوارض این دارو در ادامه بیان خواهد شد.
آمپول فنوباربیتال یک داروی آرامبخش و ضد تشنج است که برای درمان فوری بعضی از حملات تشنجی حاد مورد استفاده قرار میگیرد. زمان شروع اثر دارو از راه عضلانی تا حدودی نسبت به روش خوراكی (۲۰ الی ۶۰ دقیقه) سریعتر بوده و از راه وریدی حدود ۵ دقیقه است. اگرچه درمان قطعی برای تشنج وجود ندارد اما خوشبختانه داروهای مختلفی وجود دارد که میتوان با استفاده از آنها این حملات را تا حد زیادی کاهش و تحت کنترل درآورد. برخی از این داروها باید به صورت مداوم مصرف شوند اما برخی دیگر تنها در مواقع بحرانی برای رفع سریع تشنج تحت نظر پزشک، استفاده میشود. آمپول فنوباربیتال یکی از این داروهاست که در ادامه قصد داریم بیشتر به معرفی آن بپردازیم.
کنترل تشنج میزان دقیق مصرف این دارو به شرایط پزشکی بیمار بستگی داشته و حتما باید توسط پزشک تعیین شود. تشنج حالتی همراه با بیهوشی است که نتیجه یک حمله عصبی ناشی از اختلال در فعالیت الكتریكی مغز است. حملات تشنج ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و بیشتر در افراد با سابقه داشتن بیماریهای پیش زمینهای مثل صرع رخ میدهد. این بیماری مخصوص سن خاصی نبوده و حتی در کودکان هم دیده میشود. درجه تب بالا، یکی از عوامل مهمی است که باعث بروز تشنج میشود. به همین دلیل است که پزشکان همواره توصیه میکنند تب کودکان باید جدی گرفته شود. اگر بخواهیم دیگر دلایل بروز تشنج را بررسی کنیم میتوانیم به مواردی مثل کاهش برخی مواد مغذی و معدنی مثل کلسیم، منیزیم یا افت قند خون بدن، عفونتهای مغزی، ضربههای وارده بر سر، مسمومیت دارویی و… اشاره کنیم که با تجویز آمپول فنوباربیتال توسط پزشک متخصص درمان می شود.
خواب آلودگی، خستگی، افسردگی، گیجی، مشکلات حافظه، ضعف، لرزش، حالت تهوع و استفراغ، ناراحتی معده، تاری دید، یبوست، سردرد، سرگیجه، اختلال در خواب، اسهال، افزایش اشتها، افزایش وزن، ریزش مو، اختلال در راه رفتن و بثورات جلدی می باشد یک تاریخچه استفاده طولانی مدت و بی خطر از آمپول فنوباربیتال وجود دارد. اگرچه ممکن است عوارض جانبی خطرناک ناشی از مصرف این دارو ، فقط یکبار در طول مدت مصرف دارو در بیمار ایجاد شود .
آمپول فنوباربیتال به گروهی از داروها تعلق دارد که در بیمار اعتیاد و یا وابستگی روانی ایجاد می نماید. بیمارانی که این دارو را جهت درمان صرع مصرف می نمایند، همیشه و به طور شدید به این دارو وابستگی روانی پیدا می کنند و احتمالا این بیماران وابستگی جسمی به دارو را نیز تجربه می کنند .
اگر مصرف دارو به طور ناگهانی قطع شود و یا مقدار داروی مصرفی بتدریج کم نشود، وابستگی جسمی به دارو و یا علائم ناشی از قطع مصرف دارو در بیمار ایجاد می شود. این علائم شامل نگرانی و یا اضطراب ، افزایش ضربان قلب ، عرق کردن ، پریشانی ، تشنج و در موارد خیلی نادر مرگ است.
می توان از ایجاد این علائم با کاهش تدریجی مقدار داروی مصرفی در مدت طولانی جلوگیری نمو د .
افسردگی یکی دیگر از عوارض جانبی ناشی از مصرف آمپول فنوباربیتال است. بیمارانی افسردگی را تجربه می کنند که بطور صحیح از این دارو استفاده نمی کنند؛ و یا تاریخچه ای از تمایل به خودکشی در گذشته آنها وجود دارد. بنابراین باید دارو جهت این بیماران با احتیاط کامل تجویز شود .
زنانی که در طول بارداری از آمپول فنوباربیتال و دیگر داروهای ضد تشنج استفاده می نمایند با پزشک معالج مشورت نمایند؛ زیرا احتمال ایجاد نقایص مادرزادی با مصرف آمپول فنوباربیتال نسبت به دیگر داروهای ضد تشنج بیشتر است .
همچنین مادرانی که در ماههای آخر بارداری آمپول فنوباربیتال مصرف می نمایند، احتمال ایجاد علائم ناشی از قطع مصرف دارو در نوزاد وجود دارد .
برخی پزشکان معتقدند آمپول فنوباربیتال نباید با داروهای حاوی الکل ، داروهای مخدر ، مسکن ها یا آنتی هیستامین مصرف شود؛ زیرا ممکن است در این صورت بیمار وارد مرحله کما شود و یا بمیرد. (به عنوان مثال بیمار در مدت زمانی که آمپول فنوباربیتال را به مقدار زیاد مصرف می نماید ، در یک شب مقدار زیادی الکل نیز استفاده نماید.)
آمپول فنوباربیتال جهت درمان انواع تشنج در کودکان موثر است و اغلب به عنوان اولین داروی انتخابی ، جهت درمان انواع خاصی از تشنج نوزادان بکار می رود .
از این دارو جهت جلوگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان و یا نوجوانان نیز استفاده می شود. این دارو بتدریج در بدن آزاد می شود بنابراین اگر بعد ازشروع تب به کودک داده شود، ممکن است دارو در بدن به اندازه کافی موجود نباشد تا مانع از بروز تشنج شود . بنابراین کودکان باید این دارو را هر روز مصرف نمایند.
معمولا تشنج ناشی از تب صدمات پایدار و ماندنی را در بیمار ایجاد نمی کند ، بنابراین نباید به اکثر کودکان این دارو جهت جلوگیری از تشنج داده شود.
عوارض جانبی در کودکان هنگامی رنج آور و سخت می شود که یا دارو به مقدار زیاد به کودک داده شده است و یا مقدار داروی مصرفی در هنگام شروع درمان خیلی زیاد باشد. معمولا لازم است مقدار داروی مصرفی بتدریج و در طی چند ماه زیاد شود. معمولا پزشک مقدار داروی مصرفی را جهت کودک بر حسب وزن بدن تعیین می کند.
هنگام مصرف دارو فعالیتهایی که به هوشیاری کامل نیاز دارد، انجام ندهید.
چنانچه به ترکیبات این دارو حساسیت دارید، آن را مصرف نکنید.
فهرست تمامی داروهایی را که در حال استفاده از آن هستید (چه گیاهی و چه پزشکی)، در اختیار پزشک قرار دهید. ممکن است برخی از داروها میزان اثربخشی داروهای دیگر را تحت تاثیر قرار دهند.
چنانچه با مصرف این دارو دچار تنفس سخت، تورم چهره، لبها، زبان یا گلو شدید مصرف را قطع و به اورژانس مراجعه کنید. این موارد نشانه حساسیت بدن شما به داروست.
کنترل تشنج در دوران بارداری بسیار مهم است و تشنج ممکن است به مادر و نوزاد آسیب برساند. در صورت بارداری، حتما موارد را به اطلاع پزشک برسانید.
مصرف این دارو در بیماران مبتلا به آسم، دیابت، اختلال قلبی-عروقی، اختلال عملكرد كبد یا كلیه، اغمای كبدی، درد حاد و مزمن، حساسیت مفرط به دارو و ضعف تنفسی، با احتیاط فراوان باید مصرف شود.
در صورتی که بیمار مبتلا به اختلالات تنفسی، پورفیری، نفریت، افسردگی یا تمایل به خودکشی باشد و یا سابقه سوء مصرف مواد داشته باشد، نباید از این دارو برای درمان وی استفاده کرد.
شیردهی در دوران درمان با فنوباربیتال، توصیه نمیشود.
قبل و بعد از درمان با فنوباربیتال، وضعیت ذهنی و تنفسی بیمار باید مورد بررسی قرار گیرد.
تزریق عضلانی فنوباربیتال، باید در عضلات بزرگ و به طور عمیق انجام شود.
نحوه تزریق آمپول فنوباربیتال در حالت وریدی، باید آهسته و با سرعت حداکثر ۵۰ میلیگرم بر دقیقه باشد.
در حین درمان با آمپول فنوباربیتال باید به نشانههای آلرژی، آنافیلاکسی، دیسکرازی و خونی بیمار توجه گردد.
برای بهتر شدن طعم دارو، محلولهای خوراکی را میتوان با آب یا آب میوه مخلوط کرد.
به هنگام تزریق وریدی دارو، برای جلوگیری از نشت دارو از رگ به بافتهای اطراف، بهتر است از ورید بزرگتر استفاده شود.
برای جلوگیری از بروز کاهش فشار خون و ضعف تنفسی، از تزریق وریدی دارو با سرعت بیش از mg/min60 خودداری کنید.
حداکثر اثر دارو ممکن است ۳۰ دقیقه بعد از تزریق وریدی آن ظاهر شود.
هنگام تزریق وریدی فنوباربیتال، وسایل احیاء اضطراری باید در دسترس باشد.
برای جلوگیری از آسیب بافتی، تزریق عضلانی دارو باید به طور عمیق و در عضلات حجیم انجام شود.
در صورت وجود رسوب در محلول، از تزریق آن خودداری شود.
برای درمان حملات صرعی مداوم در بزرگسالان در مصرف کامل و کوتاه مدت مقادیر سرشار دارو، حمایت تنفسی لازم است.
اثرات کامل درمانی دارو ممکن است تا ۳-۲ هفته بروز نکند، بجز مواقعی که مقادیر سرشار دارو مصرف شده باشد.
این دارو ممکن است جذب سیانوکوبالامین Co57 را مختل نماید.
اثر ضد تشنج: آمپول فنوباربیتال سبب مهار گسترش فعالیت تشنجی تولید شده در کانونهای صرع زا در قشر مغز، تالاموس و سیستمهای لیمبیک از طریق تشدید اثر اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) میشود. تحریک پذیری مراکز پیش سیناپسی و پس سیناپسی کاهش یافته، و آستانه تحریک تشنجی افزایش مییابد. اثر تسکین بخش: خواب آور: آمپول فنوباربیتال به عنوان یک داروی مضعف غیر اختصاصی در سرتاسر CNS با زمان شروع اثر آهسته و مدت فعالیت طولانی عمل میکند؛ سیستم فعال کننده مشبک که برانگیختگی CNS را کنترل میکند، به ویژه به این دارو حساس است. فنوباربیتال، تحریک پذیری غشای پیش سیناپسی و پس سیناپسی را از طریق تسهیل عمل GABA کاهش میدهد. محل دقیق اثر سلولی و مکانیسم اثر دارو مشخص نیست.
كاربامازپین، كلونازپام، فنی توئین، والپروات، اتوسوكسیمید، وارفارین، داروهای ضدافسردگی، دیگوكسین، كورتیكواستروئیدها و سیكلوسپورین، داروهای ضد بارداری خوراكی، تئوفیلین، استامینوفن، تتراسایکلین، سایر داروهای تضعیفکننده سیستم عصبی مرکزی و الکل؛ آمپول فنوباربیتال ممکن است موجب افزایش یا تشدید اثرات مضعف تنفسی و CNS دیگر داروهای تسکین بخش ـ خواب آور، ضد هیستامینها، داروهای مخدر، فنوتیازینها، ضد افسردگیها، آرامبخشها و الکل شود.
آمپول فنوباربیتال تجزیه آنزیمی وارفارین و سایر داروهای خوراکی ضد انعقاد را تشدید میکند. افزایش مقدار مصرف داروهای ضد انعقاد ممکن است ضروری باشد.
آمپول فنوباربیتال متابولیسم کبدی بعضی از داروها، از جمله کورتیکواستروئیدها یا داروهای خوراکی جلوگیری کننده از بارداری و استروژنهای دیگر، تئوفیلین و گزانتینهای دیگر و داکسی سایکلین را افزایش میدهد.
آمپول فنوباربیتال اثر بخشی گریزئوفولوین را از طریق کاهش جذب آن از دستگاه گوارش مختل میکند. در صورت نیاز، گریزئوفولوین را در سه دوز منقسم باید مصرف نمود.
والپروئیک اسید، فنی توئین و داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز (MAO) متابولیسم آمپول فنوباربیتال را کاهش داده و میتوانند مسمویت با آن را افزایش دهند.
ریفامپین ممکن است غلظت آمپول فنوباربیتال را با افزایش متابولیسم کبدی آن کاهش دهد.
روغن گل مغربی (evening primrose oil) ممکن است دوز مورد نیاز برای اثر ضد تشنجی را افزایش دهد.