دستگاه آی یو دی چیست | مراقبتهای بعد از گذاشتن دستگاه آی یو دی iud

آی یو دی برای جلوگیری از بارداری استفاده می شود اگر می خواهید بدانید که دستگاه آی یو دی چیست و مراقبتهای بعد از گذاشتن دستگاه آی یو دی چگونه است در ادامه درباره iud توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.

دستگاه آی یو دی چیست

دستگاه آی یو دی امروزه بسیار استفاده می شود. واژه IUD به صورت مخفف به معنای Intra uterine Device و یا اصطلاحا دستگاهی است که درون رحم کار گذاشته می‌شود. ایودی از یک میله T. شکل تشکیل شده است که درون رحم قرار می‌گیرد و با تغییر عملکرد دستگاه تناسلی مانع تشکیل سلول تخم می‌شود. دستگاه آی یو دی را می‌توان با کمک پزشک زنان داخل رحم جاسازی کرد و در صورت لزوم و جهت اقدام به بارداری آن را به راحتی خارج نمود. در ادامه با نحوه عملکرد دستگاه آی یو دی آشنا خواهید شد. آیا می‌دانید استفاده از آی یو دی، یکی از روش‌های امن پیشگیری از بارداری است؟ این ابزار در دو نوع فلزی و هورمونی وجود دارد که استفاده از هر کدام از آن‌ها مزیت و معایب خود را دارد.

دستگاه آی یو دی iud، در صورتی که درست کار گذاشته شده و به شرط چک و کنترل منظم هر 6 ماه یکبار پس از گذاشته شدن در حفره رحم ،حدود 99.8 درصد. در پیشگیری از بارداری موفق است . میزان خروج خودبخود دستگاه آی یو دی در ماههای اول پس از کار گذاشته شدن به ویژه در 1 ماه اول تا 3 درصد ، اعلام شده است. در صورتی که احساس می کنید نخ ای یو دی در هنگام شستشوی خودتان ، لمس می شود و یا درد و وسوزش در ناحیه دهانه رحم به پزشک و مامای خودتان مراجعه کنید.

دستگاه آی یو دی وسیله ای پلاستیکی است که معمولا توسط ماما یا پزشک در روزهای پایانی قاعدگی درون فضای رحم قرار داده می شود تا از بارداری پیشگیری کند آی یو دی های موجود ؛ معمولا ماده ای آزاد می کنند تا اثر آنها را در پیشگیری از بارداری افزایش دهد. معمولترین آی یودی ها،TCu 380 A است که به شکل T بوده و به مدت 10 سال مس آزاد می کند. انواع کم عارضه تر آی یودی های مس دار مانند ای یودی cusafe 300 نیز در بازار کشور موجودند که 5 سال دوام دارند و درد و خونریزی پریود به دلیل سایز کوچکتر و بازوهای خمیده آنها کمتر است.

مراقبتهای بعد از گذاشتن دستگاه آی یو دی

دستگاه آی یو دی یکی از بهترین و شایع ترین راه های پیشگیری از بارداری است و مراقبتهای بعد از گذاشتن دستگاه آی یو دی بسیار مهم است . آی یو دی یک روش بسیار مطمئن در حدود 99 در صد می باشد. در حقیقت آی یو دی در دیواره رحم (آندومتر) التهاب ایجاد کرده و باعث آسیب رساندن به اسپرم می شود، لذا در حرکات لوله های رحم اختلال ایجاد شده و مانع از انتقال اسپرم و رسیدن آن به تخمک می شود. در نتیجه باروری اتفاق نمی افتد. اما دقت شود که کار گذاشتن آی یو دی نیاز به مراقبتهای بعد از گذاشتن آی یو دی دارد که در اینجا به ذکر آن ها می پردازیم:

پس از قرار دادن آی یو دی، به طور منظم به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید تا از وضعیت آی یو دی کار گذاشته شده اطمینان حاصل نمایید، ممکن است برای اطمینان از وضعیت آی یو دی لازم باشد جلسه های سونوگرافی داشته باشید.
ممکن است درد در ناحیه زیر شکم یا خونریزی یا لکه بینی داشته باشید که معمولا یک تا دو روز پس از کار گذاشتن آی یو دی طول می کشد. می توانید در این مدت از کیسه آب گرم جهت کاهش انقباضات رحمی دردناک استفاده نمایید.
از پزشک متخصص زنان و زایمان بپرسید که چه داروهای مسکنی می توانید مصرف نمایید.
هرگز چند داروی مسکن را بطور همزمان مصرف ننمایید . فقط از داروهای مسکن که پزشک تجویز کرده است استفاده نمایید.
پس از هر رابطه جنسی واژن خود را با شوینده مناسب بشویید تا از رشد باکتری و قارچ در واژن جلوگیری شود ، شایان ذکر است که محیط واژن به علت مرطوب بودن مکان مناسبی برای رشد قارچ و میکروب می باشد.
بعد از هر قاعدگی با وارد کردن انگشت خود در گردن رحم سعی کنید نخ آی یو دی را لمس کنید. پیشنهاد می شود در صورتی که نتوانستید نخ دستگاه آی یو دی را لمس نمایید، تا زمان مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان از یک روش پیشگیری دیگری استفاده نمایید.
در صورتی که آی یو دی از رحم خارج شود، آن را کنار گذاشته و از پزشک متخصص زنان و زایمان بخواهید که آن را دوباره در رحم قرار دهد. در این مدت زمان از یک روش پیشگیری دیگری استفاده نمایید.
به هیچ وجه آی یو دی را خودتان از رحم بیرون نکشید و این کار باید حتما توسط پزشک متخصص صورت گیرد.

مراجعه‌های پیگیری IUD در مراکز ارائه‌ی خدمت (مراکز بهداشتی، مطب پزشک و غیره) دو دسته هستند و به شرح زیر انجام می‌شوند:مراجعه‌هایی که به منظور کنترل انجام می‌شوند: یک ماه پس از کارگذاری IUD (پس از پایان خونریزی قاعدگی) و بعد از آن هر 6 ماه یک بار در دوره‌ی پاکی باید برای بررسی نخ IUD مراجعه کنید. اما در این پیگیری‌ها معاینه‌ی لگن ضرورتی نداشته و فقط در موارد وجود بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی(STI) و بیماری‌های التهابی لگن(PID) و خروج نسبی یا کامل IUD معاینه‌ی لگن توصیه می‌شود. کم‌خونیِ فقر آهن در استفاده‌کنندگان از IUD که خونریزی‌های شدید دارند نباید مورد غفلت قرار گیرد. اندازه‌گیری هموگلوبین سری اول، یک ماه پس از گذاشتن IUD و سری بعد، سه ماه پس از گذاشتن IUD انجام خواهد شد.

در صورت مشاهده علائم زیر فورا به پزشک خود مراجعه نمایید

دردهای شدید در زیر شکم
خونریزی شدید و غیر طبیعی
تب و لرز
خارج شدن ترشحات بدبو از واژن
خونریزی هنگام رابطه جنسی
آزمایش خون مثبت که بارداری را تاکید می کند

انواع آی یو دی کدامند؟

در حال حاضر دو نوع دستگاه آی یو دی در بازار موجود است. نوع هورمونی و نوع فلزی که از جنس فلز مس است.

دستگاه آی یو دی هورمونی: انواع آی یو دی های هورمونی در واقع دارای ناحیه‌ای هورمونی بوده که به ترشح هورمون‌های جنسی و به خصوص پروژسترون پرداخته و بدین ترتیب محیط داخل رحم را مخاطی کرده و باعث تشکیل لایه‌ای ضخیم در ورودی رحم می‌شود. این ضخامت مانع ورود اسپرم به محیط داخل رحمی شده و بنابراین از رسیدن اسپرم‌ها به سلول تخمک جلوگیری می‌کند و مانع بارداری می‌شود. پروژسترون بالا درون رحم همچنین جداره داخلی رحم را نازک کرده و از اتصال تخمک لقاح یافته و لانه گزینی آن در بافت دیواره رحم و در نتیجه تشکیل جنین پیشگیری می‌کند.

دستگاه آی یو دی فلزی: همان طور که پیش از این گفتیم آی یو دی های فلزی از جنس فلز مس هستند. ناحیه فلزی موجود در آی یو دی با آزاد کردن یون‌های مس محیط داخل رحم را برای رشد و بقای اسپرم نامناسب کرده و در واقع مانع حرکت اسپرم و لقاح تخمک با اسپرم شده و به این ترتیب از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند.

تاثیر‌ دستگاه آی یو دی در جلوگیری از بارداری

طبق تحقیقات انجام شده‌، دستگاه آی یو دی یکی از روش‌های امن پیشگیری از بارداری محسوب می‌شود. مطابق با آمار‌های منتشر شده درصد عدم موفقیت آی یو دی بین ۰.۲ تا ۰.۸ درصد است. اگر بخواهیم این میزان را با سایر روش‌های مورد قبول دیگر مقایسه کنیم، باید اشاره کنیم میزان عدم موفقیت در قرص‌های ضد بارداری ۹ درصد و در موارد استفاده از کاندوم ۱۸ درصد بوده است.

طول عمر iud

آیودی می‌تواند طول عمری در حدود ۳ الی ۱۰ سال داشته باشد. با این حال این میزان بسته به نوع آی یو دی iud و برندی که استفاده می‌کنید می‌تواند متغیر باشد. در این‌باره و درباره نحوه انتخاب بهترین نوع ایودی مناسب برای شرایط خود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

مزایای استفاده از دستگاه آی یو دی

از جمله مزایای دستگاه آی یو دی نسبت به سایر روش‌های پیشگیری می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این روش یک روش تقریبا دائمی محسوب می‌شود و نیاز به استفاده موردی قبل از برقراری رابطه جنسی ندارد؛ بنابراین اختلالات و وقفه‌ای که برای مثال کاندوم می‌تواند در طول رابطه جنسی ایجاد کند و از لذت آن بکاهد نخواهد داشت.
همچنین این روش غیر از چکاپ‌های موردی نیاز به پیگیری دائم ندارد و در صورتی که ممکن است شما با فراموش کردن خوردن قرص‌های ضدبارداری ریسک بارداری را افزایش دهید این روش چنین ریسک‌هایی به همراه ندارد.‌
آی یو دی یک روش برگشت پذیر است. به این معنی که در هر زمان که برای بارداری اراده کنید می‌توانید با خارج کردن آن اقدام به بارداری کنید. بر خلاف روش‌هایی مانند استفاده از قرص‌ها که می‌توانند پس از ترک مصرف بارداری را به تاخیر اندازند، تاخیری در بارداری ایجاد نمی‌کند و برخلاف بسیاری از روش‌های توبکتومی و … دائمی نمی‌باشد.

نحوه گذاشتن آی یو دی داخل رحم

برای گذاشتن دستگاه آی یو دی داخل رحم باید به پزشک زنان مراجعه کنید. پزشک شما پس از انجام آزمایش در رابطه با عدم بارداری و انجام معاینات کلی اقدام به کارگذاری ایودی خواهد کرد. پزشک ابتدا دهانه رحم را باز کرده و به کمک گیره‌هایی آن را باز نگه می‌دارد. سپس از وسیله‌ای باریک برای اندازه گیری عمق رحم استفاده می‌کند تا بتواند محل دقیق ایودی را مشخص کند. پس از آن ابتدا بازو‌های T. شکل ایودی را جمع کرده تا به راحتی‌ای یو دی وارد رحم شود و پس از رسیدن به نقطه مورد نظر آن را رها کرده تا بازو‌ها باز شوند و درون رحم قرار گیرند. این پروسه نیاز به هیچ گونه داروی بی حسی موضعی نداشته و در عرض چند دقیقه به راحتی انجام می‌شود. در ادامه مطلب می‌توانید پاسخ سوالات احتمالی خود در رابطه با کارگذاری‌ آی یو دی را مطالعه کنید.

اگر متخصصان صلاح ببینند که میتوانند برای شما دستگاه آی یو دی بگذارند ، ماما یا پزشک اول از همه یک آزمایش پاپ اسمیر از شما میگیرد و آن را بررسی میکند.

سپس از شما می خواهد تا در روزهای پایانی خونریزی قاعدگی ( کاهش درد قاعدگی به روش دکتر مائو را بخوانید. ) خود در سیکل بعد، به مطب او بیایید. دلیل این زمان اینست که در آن موقع درد و خونریزی هنگام گذاشتن آی یو دی کمتر است و به راحتی انجام می شود.

از گذاشتن دستگاه آی یو دی نترسید . گذاشتن ای یو دی IUD در رحم حتی نیازمند استفاده از بی حسی هم نیست. فقط شما باید نیم تا 1 ساعت قبل از مراجعه به مطب، یک کپسول مفنامیک اسید، بخورید. همین .

حتی بعد از گذاشتن ای یو دی نیازی به استراحت نیست. فقط در روزهای اول ، باید وسایل سنگین بلند نکنید و زور نزنید. چون ممکن است از بدنتان خارج شود.

البته بعدا هم سعی کنید کارهای سنگین مثل هل دادن اشیای سنگین مانند مبل، لباسشویی، بلند کردن فرش و … را فراموش کنید . ولی بغل کردن بچه 3-4 ساله اشکالی ندارد. همچنین در روزهای اول بعد از گذاشتن iud به صورت منظم هر 8 ساعت یک کپسول مفنامیک اسید بخورید.

نکته : ماه اول به این وسیله اعتماد نکنید و راهی دیگری را هم برای پیشگیری از بارداری انجام دهید. اما از ماههای دیگر وقتی دکتر از قرار گرفتن ان در جای خودش مطمین شد میتوانید به ان اعتماد کنید.

زمان گذاشتن دستگاه آی یو دی IUD

در صورت عدم احتمال حاملگی : در هر زمانی بهترین زمان روزهای 2 الی 5 قاعدگی پس از زایمان طبیعی : 6 تا 8 هفته بعد بعد از سقط زیر 12 هفته : بلافاصله (به غیر از سقط عفونی) بعد از سقط بالای 12 هفته : همانند حاملگی ترم بعد از زایمان سزارین : 6 هفته بعد انواع گران قیمت تر ای یو دی نیز اخیرا به بازار ایران وارد شده که هورمون پروژسترون ازاد می کند این نوع آی یودی میرنا Mirena نام دارد و به مدت 5سال در حفره رحم قرار گرفته و به مقدار اندکی پروژسترون آزاد می کند. که هم میزان خونریزی را کاهش می دهد و هم به دلیل خمیدگی بازوهای آن درد قاعدگی با وجود آن کمتر است. متاسفانه تنها مشکل این نوع از آی یو دی ها قیمت بالای انهاست. گرچه این نوع از آی یو دی ها خود به عنوان درمان خونریزی های شدید حوالی یائسگی نیز کاربرد دارد.

 آیا گذاشتن آی یو دی درد دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت: عموما کارگذاری آیودی دردناک نیست، اما ممکن است اندکی درد در برخی افراد ایجاد کند. میزان و شدت درد در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد ممکن است در دقایق اولیه پس از کاشت ایودی احساس گرفتگی رحمی کنند و دردی مانند درد قاعدگی را تجربه کنند. اما این نوع درد‌ها معمولا چند دقیقه بیشتر دوام نداشته و به مرور کاملا از بین می‌روند.

عوارض دستگاه آی یو دی چیست

دستگاه آی یو دی عموما عوراض خاصی ندارد، اما در برخی افراد ممکن است باعث درد شکمی و لکه بینی شود. معمولا این عوارض با گذشت زمان از بین می‌روند. غیر از موارد گفته شده از عوارض آی یو دی می‌توان گفت که این ابزار، دارای یک نخ در انتهای آن جهت خارج کردن آن از داخل رحم است که ممکن است برای برخی افراد احساس ناخوشایندی ایجاد کند.

 آیا iud باعث تغییر قاعدگی می‌شود؟

در ماه‌های اولیه استفاده از آی یو دی بسته به نوع آن، ممکن است تغییراتی در قاعدگی رخ دهد. از جمله آن می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در صورت استفاده از‌ آی یو دی فلزی، برخی افراد ممکن است افزایش میزان خونریزی در دوران قاعدگی را تجربه کنند که این موضوع با گذشت زمان برطرف می‌شود. همچنین در این زمان ممکن است افراد درد قاعدگی بیشتری را نیز تجربه کنند.
در صورت استفاده از دستگاه آی یو دی هورمونی به علت ضخیم شدن جداره بیرونی رحم ممکن است میزان خونریزی‌های قاعدگی کاهش یابد که این امر نیز با مرور زمان رفع می‌شود.

چه مدت زمان طول می‌کشد تا‌ آی یو دی تاثیر خود را بگذارد؟

اگر شما از ایودی مسی استفاده کنید منعی برای برقراری رابطه جنسی نخواهید داشت و می‌توانید این اطمینان را داشته باشید که باردار نخواهید شد. اما در صورتی که از‌ ای یو دی‌های هورمونی استفاده می‌کنید باید تقریبا یک هفته از روش‌های مراقبتی دیگر مانند کاندوم نیز استفاده کنید تا به تدریج بر ترشح هورمون پروژسترون و ضخیم شدن دیواره رحم بیافزاید. عملکرد آی‌‌‌ یو دی مسی بلافاصله پس از کارگذاری، شروع می‌شود، اما نوع هورمونی هفت روز پس از کارگذاری شروع به‌کار می‌کند. شروع به‌کار آی‌ یو دی هورمونی به چرخه‌ی قاعدگی وابسته است؛ اگر خانمی در دوران تخمک‌گذاری این دستگاه را کارگذاری کند پزشک به او توصیه می‌کند تا هفت روز آینده از روش‌های دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده کند.

تاثیر گذاشتن دستگاه آی یو دی روی رابطه جنسی

از آنجا که آی یو دی درون رحم قرار می‌گیرد، هنگام برقراری رابطه جنسی احساس نخواهد شد. هم چنین تاثیری بر کاهش و یا افزایش میل جنسی نخواهد گذاشت. در برخی زوجین ممکن است نخی که به ایودی متصل است و خارج از رحم قرار دارد حس ناخوشایندی هنگام برقراری رابطه جنسی ایجاد کند که در این مواقع می‌توان مورد را با پزشک در میان گذاشت و آن را به کمک پزشک رفع کرد.

امکان بارداری با آی یو دی

احتمال باردار شدن هنگام استفاده از‌ دستگاه آی یو دی بسیار کم است با این حال توصیه می‌شود همواره چکاپ‌ها دوره‌ای را انجام دهید تا از نحوه قرار گیری صحیح آن داخل رحم و کارکرد صحیح آن اطمینان داشته باشید و مشکلات احتمالی را رفع کنید.

بارداری بعد از برداشتن آی یو دی

در صورت استفاده از ایودی‌های فلزی (مسی) می‌توان پس از خارج کردن آن بدون وقفه خاصی اقدام به بارداری کرد. در صورت استفاده از‌ ای یو دی‌های هورمونی نیز تقریبا پس از گذشت شش الی هفت هفته از خروج می‌توان شاهد بارداری بود. بلافاصله پس از برداشتن آی یو دی می توان باردار شد. با برداشتن آی یو دی، 30 درصد زنان در ماه اول و 90 درصد زنان در 12 ماه اول حامله می شوند. یکی از مزایای آی یو دی این است که خانم ها بلافاصله پس از برداشتن آن می توانند باردار شوند. (اگر خانمی از قرص یا آمپول های پیشگیری از بارداری استفاده کنند، پس از قطع مصرف مدتی طول می کشد تا بتواند باردار شود.)

درصد خروج ناخواسته آیودی

معمولا خارج شدن آیودی خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد و میزان وقوع آن تقریبا ۰.۰۵ درصد است. به هر صورت با خروج ایودی شخص می‌تواند متوجه آن شود و اقدامات لازم را انجام دهد. جهت اطمینان از وجود آی یو دی نیز می‌توان نخ متصل به آن را به راحتی به صورت شخصی و بدون نیاز به مراجعه به پزشک بررسی کرد. همچنین طبق امار بدست امده درصد خارج شدن خود به خودی ای یو دی در ماههای اول بعد از گذاشته شدن به ویژه در 1 ماه اول تا 3 درصد می باشد. در صورتی که احساس می کنید نخ ای یودی در هنگام شستشوی خودتان قابل لمس است یا درد و سوزش دارید حتما به پزشکتان مراجعه کنید تا ان را چک کند.

آی یو دی بعد از سقط

اگر سقط زیر 12 هفته باشد، بلافاصله می توان دستگاه آی یو دی را در رحم گذاشت. اگر سقط بعد از 12 هفته باشد، 6 تا 8 هفته پس از سقط می توان از این وسیله استفاده کرد. همچنین اگر خانمی پس از زایمان، به نوزاد شیر خود را ندهد یا گاهی شیر خود و گاهی شیر خشک بدهد و از وسیله جلوگیری از بارداری استفاده نکند، باید قبل از گذاشتن آی یو دی آزمایش حاملگی دهد و در صورت منفی بودن، آی یو دی بگذارد.