قارچ خوراکی با قارچ سمی تفاوت هایی دارد که باید در هنگام خوردن آنها از یک متخصص قارچ شناس کمک بگیرید بسیاری از مردم در تشخیص قارچ خوراکی با قارچ سمی اشتباه می کنند که در ادامه تشخیص قارچ خوراکی با قارچ سمی از روی شکل بیان خواهد شد. قارچ خوراکی دارای چه ویژگی هایی است؟
قارچ آگاریک (Agarics)
تمامی قارچ های خوراکی خانوادهی آگاریک (قارچ های کلاهکدار) دارای تیغههای پره مانند به رنگهای صورتی، قهوهای یا سیاه در زیر کلاهک، یک کلاهک سفید و ساقه تنومند و چاق هستند.
نمونههای سمی این قارچ ها هم شبیه انواع خوراکی هستند. برای اینکه بتوانید نوع سمی و خوراکی را از هم تشخیص دهید، پس از اطمینان از آگاریک بودن قارچ، آن را بو کنید. نوع خوراکی باید بوی قارچ بدهد. البته برخی از آنها تهبوی بادام یا رازیانه هم دارند.
اما قارچ سمی بوی نامطبوعی همچون مواد شیمیایی دارد؛ بویی شبیه یُد یا جوهر هندی.
قارچ بولتوس (Boletus)
خانواده قارچ های بولت، سویلوس و لسینوم را بهراحتی میتوان در طبیعت تشخیص داد زیرا به جای پرههای تیغهمانند در زیر کلاهک، روزنههای اسفنجی دارند.
اگر این روزنهها سفید، کرم یا زرد باشند، روی کلاهک یا ساقه قارچ هیچ نقطه قرمزی وجود نداشته باشد و پس از برش دادن یا پختن اگر به رنگ آبی تغییر رنگ ندهد، یعنی این قارچ قابل خوردن است و خطری برای سلامتی فرد بدنبال نخواهد داشت.
قارچ میلکَپ (Milkcaps)
تمامی قارچ های میلکَپ همانطور که از نامشان میتوان حدس زد، یک مایع شیرمانند از زیر کلاهک خود تراوش میکنند. اغلب قارچ های کلاهکشیری سمی هستند و ترجیحا باید از تماس با آنها پرهیز کنید.
یعنی بهصورت کلی، از قارچهایی که هنگام تماس با بدنهشان، مایع سفیدرنگی همچون شیر بیرون میآید دوری کنید تا مسموم نشوید.
قارچ راسولا (Russulas)
قارچهای راسولا را با نام «تیغههای شکننده» هم خطاب میکنند زیرا کلاهک و ساقه بسیار ترد و شکنندهای دارند. این قارچ ها انواع گوناگونی دارند. در حالی که بعضی از اعضای این خانواده مسموم و خطرناک بشمار میروند، شماری دیگر بسیار خوشطعم و لذیذ هستند و بعضی دیگر بسیار تلخ و بدمزه.
هیچ روشی برای تشخیص نمونههای خوراکی و سمی یا تمایز مدلهای خوشمزه از تلخ وجود ندارد. فقط با دانش ژرف و شناخت زیاد قارچ ها شاید بتوان این مدلها را از هم تمیز داد.
پس از تشخیص اینکه قارچ به خانواده راسولاها تعلق دارد، برخی از مردم تکه بسیار کوچکی از آن را مزه میکنند تا ببینند آیا خوراکی است یا سمی! اگر طعم تندی همچون فلفل داشته باشد یعنی سمی است. نمونههای خوراکی، طعم خوبی دارند.
قارچ فانوسی جک-اُ (Jack-o’-Lantern)
قارچ فانوسی جک-اُ را اغلب با قارچ قیفی خوراکی اشتباه میگیرند. قارچ قیفی خوراکی بسیار محبوب و خوشمزه است. اما jack-o’-lantern حاوی سمی موسوم به موسکارین است. این ماده شیمیایی باعث ایجاد حالت تهوع و گرفتگی عضلانی در انسان میشود. با اینکه این سم کشنده نیست اما مشکلات گوارشی جدی برای مصرفکننده ایجاد خواهد کرد تا جایی که ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود.
قارچ آمانیت (Amanitas)
قارچهای آمانیت که مگسکش هم نامیده میشوند همگی دارای تیغهها و هاگدانهای سفید رنگ هستند. آنها از کیسههای غشادار و پیازداری موسوم به ولوا رشد میکنند. فقط شمار اندکی از قارچ های این خانواده خوراکی هستند.
بیشتر قارچ های سمی کشور انگستان به خانواده آمانیت تعلق دارند.
قارچ کوچک قهوهای (Little Brown Mushrooms)
قارچهای کوچک قهوهای که بهطور اختصاری LBM نیز نام دارند، بسیار کوچک و تقریبا غیر قابل تشخیص هستند. اکثر این قارچ ها خطرناک نیستند اما برخی از آنها سمی بوده و در صورت مصرف، سبب بیمار شدن فرد خواهند شد.
این قارچ ها دارای سمی هستند که آمانیتها دارند. بنابراین توصیه میشود برای اطمینان از اینکه خطری شما را تهدید نمیکند، از نزدیک شدن به آنها پرهیز کنید.
قارچ مورکلا دروغین (False Morels)
قارچهای مورکلا در گونههای مختلفی وجود دارند که اغلب با نمونههای واقعی و خوراکی آن اشتباه گرفته میشوند. بسیاری از مورکلاهای جعلی و دروغین حاوی سموم شیمیایی هستند که در صورت مصرف ممکن است فرد را دچار استفراغ یا سرگیجه کند یا حتی منجر به مرگ وی شود.
قوانین موجود برای تشخیص انواع قارچ ها
از دست زدن به قارچهایی که دارای تیغههای سفیدرنگ هستند، روی ساقه خود اندام دامنمانند یا پیازیشکل دارند یا در پایین ساقه کیسه دارند، بشدت پرهیز کنید. بیشتر قارچ های سمی خانواده آمانیت به این شکل در طبیعت حضور دارند.
از دست زدن و مصرف قارچهایی که دارای کلاهک یا ساقه قرمزرنگ هستند بشدت دوری کنید. بسیاری از قارچ های سمی همچون فلای آگاریک چنین ویژگیهای دارند.
هرگز قارچی که در طبیعت پیدا میکنید را مصرف نکنید مگر اینکه ۱۰۰ درصد از خوراکی بودن آن مطمئن باشید.
درمان مسمومیت با قارچ سمی
تاکنون ۱۰ واکنش مشخص نسبت به قارچ های سمی گزارش شده که در اغلب کسانی که مسموم شدهاند مشاهده شده است.
از ۲۰ دقیقه تا ۴ ساعت پس از خوردن قارچ های سمی، ممکن است نشانههایی همچون حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات یا اسهال در فرد مشاهده شود. در موارد جدیتر احتمال بستری شدن فرد در بیمارستان وجود دارد.
البته نشانههای دیگری همچون کاهش سطح هوشیاری، تنگی نفس، یرقان، تشنج، بیحالی یا ضعف نیز از دیگر نشانههای مسمومیت با قارچ سمی هستند.