بالا رفتن آمپر آب در سربالایی یکی از مشکلات خودروهای سواری است علت بالا رفتن آمپر آب در سربالایی را در ادامه توضیح خواهیم داد در ادامه علت بالا رفتن دمای آب خودرو و همچنین اقدامات لازم برای جلوگیری از بالا رفتن آمپر آب در سربالایی بیان خواهیم کرد.
بالا رفتن آمپر آب خودرو در سربالایی دلایل متعددی دارد که قصد داریم در این مقاله به بررسی علت بالا رفتن آمپر آب در سربالایی بپردازیم ، در اینجا اتومبیل هایی مورد نظر هستند که در شرایط خاص (سربالایی و ترافیک) داغ میکنند . برای آگاهی از علت بالا رفتن آمپر آب در سربالایی که مربوط به اتومبیل هایی بدون سابقه داغ کردن است به دلایل جوش آوردن موتور اتومبیل مراجعه فرمایید . یکی از دلایل داغ کردن و بالا رفتن آمپر آب خودروهای سواری که معمولا کمتر مورد توجه قرار می گیرد تنظیم نبودن موتور است. چرخش عادی موتور در اثر احتراق مخلوط سوخت و هوادر محفظه احتراق است که حرارت زیادی تولید میکند. این حرارت در شرایط نرمال توسط سیستم خنک کننده دفع و کنترل میشود.
اگر موتور داغ کند و سیستم خنک کننده ماشین معیوب باشد گرمای حاصل از احتراق موتور به درستی انتقال نمی یابد واجزای داخلی موتور آسیب می بیند. برای پی بردن به دمای نرمال کارکرد موتور در حالی که موتور خودرویتان روشن است (کولر خاموش باشد) از خودرو پیاده شوید و از قسمت جلو پنجره فن ها را تحت نظر داشته باشید. به محض اینکه فن ها شروع به چرخیدن کردند داخل کابین برگردید و موقعیت عقربه دمای آب را حفظ کنید. همچنین به محض اینکه فن ها خاموش شدند همین حرکت را تکرار کنید و موقعیت عقربه مذکور را به خاطر بسپارید. هنگام حرکت در سر پایینی ممکن است آمپر آب مقداری پایینتر از حد معمول باشد یا هنگام حرکت در سربالایی با کولر روشن اندکی بالاتر از نرمال باشد که مشکلی ایجاد نمی کند.
بالا رفتن دمای آب خودرو در ترافیک سنگین و سربالایی یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است اتفاق بیفتد علت بالا رفتن دمای آب خودرو 9 دلیل دارد که در ادامه این پست دلایل بالا رفتن دمای آب سمند و سایر خودروهای سواری و سدان را در ترافیک های شهری بیان خواهیم کرد:
1. عملکرد نادرست رادیاتور
2 . اشکال در ترموستات
3. عملکرد نادرست واتر پمپ
4. فن رادیاتور
5. کم بودن خلاصی سوپاپها (سفت بودن سوپاپها)
6. مسدود بودن خروجی اگزوز
7. کثیف بودن بیش از حد بدنه موتور
8. پایین بودن سطح و کیفیت روغن موتور
9. تنظیم نبودن موتور
داغ کردن موتور یا بالا رفتن دمای آب خودرو اتفاقی است که هر سال با شروع فصل گرما رانندگان بسیاری را آزار داده و باعث نگرانی آنها میشود. علت داغ کردن موتور میتواند دلیلی بسیار ساده و یا دلایلی متعدد و دور از انتظار داشته باشد که در اینجا به مهمترین آنها میپردازیم:
1. عملکرد نادرست رادیاتور
رادیاتور یکی از مهمترین اجزاء سیستم خنک کننده موتور است که هر گونه اشکال در عملکرد آن باعث بالا رفتن دمای آب خودرو در شرایط خاص میشود ، اولین و شایع ترین اشکال رادیاتور کثیف شدن و جرم گرفتن شبکه های داخلی رادیاتور است که باعث جلوگیری از چرخش صحیح مایع خنک کننده در سیستم میشود . معمولا وقتی رادیاتور اتومبیل کثیف باشد اتومبیل در سربالایی ها در صورت انتخاب دنده سبک و ترافیک داغ میکند و با ریختن کمی آب روی رادیاتور بسرعت دمای آب پایین می آید. اگر درب آب رادیاتور را در هنگام سرد بودن موتور باز کنید و به کانالهای آب نگاه کنید میتوانید جرم و تکه های مسدود کننده شبکه ها را ببینید ، توجه داشته باشید مقدار جرم موجود شبکه ها در زیر درب رادیاتور بسیار کمتر از شبکه های کناری رادیاتور است . در مورد اکثر خودروها مخصوصا خودروهای ساخت و مونتاژ داخل تعویض کامل رادیاتور بهترین و اقتصادی ترین گزینه است زیرا تعمیر رادیاتور هزینه ای تقریبا برابر با نصف یا حداقل یک سوم قیمت رادیاتور را دارد که با توجه به امکان نشتی بعد از تعمیر و مشکلات متعدد بعدی تعویض رادیاتور کامل توصیه میشود .
گاهی علت بالا رفتن دمای آب خودرو در سربالایی کثیف شدن قسمت بیرونی شبکه های رادیاتور است ، از آنجایی که تقریبا تمام اتومبیل های امروزه دارای کولر هستند رادیاتور کولر (کندانسور) جلوی رادیاتور آب نصب شده و سرعت عبور هوا را کم میکند ، در شهرهایی که حشرات زیادی وجود دارند ، آب و هوای غبار آلوده و یا جاده های خاکی دارند شبکه های رادیاتور کولر و آب اتومبیل در زمان نسبتا کوتاهی کثیف و مسدود میشوند . اگر وقتی که اتومبیل خاموش است در مکانی کم نور درب موتور را باز کنید و نور چراغ قوه یا وسیله مشابهی را از کنار پروانه فن اتومبیل به سمت جلو بیندازید با نگاه از جلوی اتومبیل میتوانید تمیز یا کثیف بودن شبکه های خارجی رادیاتور اتومبیل خود را برسی کنید . در صورت کثیف و مسدود بودن مسیر میتوانید با فشار آب شلنگ از دو طرف داخل و خارج شبکه های رادیاتور را خاک گیری و تمیز نمایید البته بعلت اینکه گرد و خاک و کثیفی هنگام داغ بودن به رادیاتور چسبیده تمیز کردن آن صبر و حوصله زیادی لازم دارد بنابراین میتوانید با مراجعه به کارواش و توضیح این مسأله این کار را راحتر انجام دهید.
2 . اشکال در ترموستات
ترموستات یکی از مهمترین قطعات سیستم خنک کننده خودرو است زیرا دمای مایع خنک کننده را پیوسته ثابت نگه میدارد ، هنوز هم تعمیرکاران و رانندگانی وجود دارند که طبق عادت اشتباه ترموستات را در فصل تابستان باز میکنند ، این افراد تصور می کنند هر چقدر آمپر آب موتور اتومبیل پایین تر باشد موتور شرایط بهتری دارد در حالی که بهترین دما برای کارکرد صحیح موتور حدود نود ۹۰ درجه است.
عملکرد نادرست ترموستات در شرایط سخت مانند سربالایی و ترافیک باعث بالا رفتن دمای آب در سربالایی ها و ترافیک سنگین میشود. در صورتی که ترموستات کاملا خراب شود موتور اتومبیل به سرعت جوش می آورد ، البته گاهی نیز ترموستات کاملا باز می ماند که در این صورت دمای موتور همیشه پایین است و در زمستان بخاری اتومبیل عملکرد مناسبی ندارد ، اما گاهی ترموستات در حالت نیمه باز میماند و مانع چرخش کامل و سریع آب میشود که در این صورت موتور اتومبیل هنگام فشار و شرایط سخت مانند سربالایی و ترافیک داغ میکند . این مشکل براحتی با تعویض ترموستات حل میشود.
3. عملکرد نادرست واتر پمپ
واتر پمپ یکی از قطعات اصلی سیستم خنک کننده میباشد و عدم کارکرد درست آن باعث داغ کردن موتور اتومبیل و بالا رفتن دمای آب در شرایط سخت و سربالایی می شود. واتر پمپ دارای پروانه ای است که وظیفه چرخاندن آب را بعهده دارد ، گاهی در حالت گرم شدن موتور این پروانه روی شفت خود هرز میگردد و موجب داغ کردن موتور میشود زیرا در هنگام هرز بودن پروانه روی شفت سر میخورد و به دور لازم برای چرخاندن کامل مایع سیستم خنک کننده نمیرسد . در اتومبیل هایی که واتر پمپ بوسیله تسمه دینام ، هیدرولیک ، یا تسمه جداگانه ای غیر از تسمه تایم میچرخد شل بودن تسمه مربوطه باعث هرز چرخیدن و در نتیجه داغ کردن اتومبیل می شود. در بعضی از موارد پره های داخلی واترپمپ که وظیفه چرخاندن آب را بعهده دارند خرده شده و یا رسوب میگیرند. این وضیت نیز باعث داغ کردن موتور در حالت درجا و ترافیک و سربالایی میشود که با بالا بردن دور موتور یا حرکت اتومبیل آمپر آب پایین می آید.
4. فن رادیاتور
فن رادیاتور یکی از مهمترین قطعات سیستم خنک کننده در اتومبیل است ، در گذشته عبور هوا از بین شبکه های رادیاتور توسط پروانه انجام میشد که بطور دائم همراه موتور اتومبیل در چرخش بود . امروزه در بیشتر اتومبیل ها از فن الکتریکی استفاده میشود . به دلیل روشن شدن فن در دمای بالا و نیاز به خنک کنندگی سریع موتور فن باید دارای دور و قدرت نسبتا بالایی باشد از این رو تنها چرخش فن کافی نیست . در بعضی از اتومبیل ها که فن رادیاتور دو دور دارد از کار افتادن دور دوم یا تند فن باعث داغ کردن اتومبیل در شرایط سخت می شود . خراب شدن بوش یا زغال موتور فن نیز باعث پایین آمدن دور فن و در نتیجه داغ موتور اتومبیل میشود . در بسیاری از اتومبیل ها فرسوده بودن باتری نیز باعث پایین بودن دور فن و در نتیجه بالا رفتن دمای آب خودرو در ترافیک و سربالایی میشود .
5. کم بودن خلاصی سوپاپها (سفت بودن سوپاپها)
یکی از دلایل داغ کردن موتور اتومبیل کم بودن خلاصی سوپاپ ها است. در اتومبیل های مختلف خلاصی یا لقی سوپاپ ها به اشکال گوناگون تنظیم میشود . در بعضی از انواع موتورها خلاصی سوپاپ بصورت دستی توسط تعمیرکار اتومبیل انجام میشود که به آن فیلرگیری میگویند . در بعضی از اتومبیل ها تنظیم خلاصی سوپاپ بوسیله واشر های تنظیمی با ضخامت های گوناگون توسط تراشکار انجام میشود و در اغلب اتومبیل های امروزی قطعات هیدرولیکی مسئول تنظیم لقی سوپاپها بصورت اتوماتیک هستند که به آنها لیفتک یا استکان تایپیت اتوماتیک گفته میشود . در هر یک از این موارد اشتباهات فردی ، اشکال در قطعات و یا عدم استفاده از روغن موتور با ویسکوزیته مناسب میتواند باعث کم بودن خلاصی سوپاپ و در نتیجه بالا رفتن آمپر آب اتومبیل در سربالایی بشود . سفت بودن سوپاپ ها باعث کم شدن توان موتور اتومبیل و داغ کردن موتور بویژه در سربالایی و دور بالای موتور میشود . از نشانه های سفت بودن سوپاپ ها میتوان به خروجی پرتابی و پر صدای اگزوز و صدای غیر عادی موتور در دور بالا اشاره کرد .
6. مسدود بودن خروجی اگزوز
یکی از دلایل دور از انتظار بالا رفتن آمپر آب خودروها در سربالایی کثیف و مسدود بودن مسیر خروجی اگزوز است. ذرات معلق و رطوبت ایجاد شده در نتیجه احتراق به مرور زمان باعث تنگ شدن مجاری اگزوز میشوند. اگزوز اتومبیل دارای چند منبع مختلف برای صداگیری است که هر کدام دارای مجاری و سوراخهای نسبتا ریزی میباشند، این مجاری به مروز زمان دچار زنگ زدگی و گرفتگی میشوند و در برابر خروج هوای حاصل احتراق موتور مقاومت میکنند. عدم خروج مناسب دود از اگزوز باعث پایین آمدن قدرت موتور و در نتیجه داغ کردن موتور اتومبیل میشود.
7. کثیف بودن بیش از حد بدنه موتور
یکی از دلایل بالا رفتن آمپر آب سمند در سربالایی کثیف بودن بدنه موتور است. امروزه سیلندر، سرسیلندر، کارتل و اغلب قطعات جانبی موتور از آلیاژ آلومینیوم ساخته میشود که علاوه بر وزن سبک رسانای خوب حرارتی محسوب میشود. قسمتی از حرارت حاصل از احتراق از طریق آب و قسمتی نیز از طریق روغن موتور به بدنه موتور خودرو سمند انتقال پیدا میکند. در بسیاری از موتور ها شیارهایی روی کارتل و بدنه موتور در جهت موازی با طول اتومبیل طراحی شده که مقدار قابل توجهی از حرارت موتور را به هوای عبوری انتقال میدهند. کثیفی روی بدنه موتور مانند عایق عمل کرده و مانع از انتقال حرارت از طریق بدنه موتور میشود و علت بالا رفتن آمپر آب سمند در سربالایی است.
8. پایین بودن سطح و کیفیت روغن موتور
تمام قطعات متحرک داخلی موتور به نوعی روغن کاری میشوند و بیش از شصت درصد فضای داخلی موتور محل عبور روغن است. مایع سیستم خنک کننده موتور مستقیما با محفظه احتراق، سوپاپها و پیستونها تماس ندارد اما روغن با حضور در تمام قسمتهای متحرک موتور حرارت آنها را گرفته و به بدنه موتور انتقال میدهد. بدین ترتیب پایین بودن سطح روغن موتور و یا کثیف بودن بیش از حد آن مانع انتقال صحیح حرارت به بدنه موتور و سیستم خنک کننده میشود. کثیف بودن روغن موتور باعث بالا رفتن اصطکاک و مقاومت در برابر چرخش موتور نیز میگردد که به طور مستقیم باعث فشار مضاعف به موتور و بالا رفتن آمپر آب در سربالایی و ترافیک های سنگین میشود.
9. کافی نبودن میزان مایع خنککننده
مایع خنک کننده موتور، وظیفهی انتقال حرارت ناشی از عملکرد اجزای موتور را به رادیاتور و از رادیاتور به محیط دارد. یکی از رایجترین علل بالا رفتن آمپر آب در سربالایی ها، کم بودن میزان مایع خنککننده است. عملکرد صحیح سیستم خنککنندهی موتور، مطلقاً وابسته به حجم مشخصی از مایع خنککننده است. در خودروهای مدرن، این میزان روی منبع رزرو مایع رادیاتور بهصورت حداقل و حداکثر حکشده است. برای چک کردن سطح مایع رادیاتور، خودروی خود را در محلی صاف پارک نموده و تا خنک شدن کامل ماشین صبر کنید. سپس با برداشتن در رادیاتور، در صورت کافی نبودن مایع؛ بهاندازهی کافی ترکیب استانداردی از آب و ضدیخ را به آن اضافه نمایید. معمولاً در غالب خودروها باید در سرمای زیاد تا 50% ضد یخ و در گرما تا حداقل 40% از ضد یخ استفاده شود. اگر بهطور منظم مایع رادیاتور خودروی خود را بهطور کامل عوض نمیکنید، حتماً از آب جوشیده و تصفیهشده استفاده کنید. جرم گرفتن رادیاتور از عوامل اصلی آسیب دیدن رادیاتور و درنتیجه داغ کردن موتور و بالا رفتن آمپر و دمای آب خودرو است. بررسی سطح مایع خنککننده بهصورت منظم جز مهمی از نگهداری خودروی شما بهحساب میآید.
اگر پایین بودن میزان سطح مایع رادیاتور شما، باوجود پر کردن بازهم تکرار شود؛ مطمئن باشید در قسمتی از سیستم خنککنندهی خودروی شما نشتی وجود دارد. برای پیدا کردن محل نشتی، ابتدا مایع رادیاتور را پرکنید، سپس به مدت 5 دقیقه موتور را روشن نگهدارید (اگر موتور شروع به داغ شدن کرد دست نگهدارید) و به دنبال قطره یا لکهای سبزرنگ باشید. زیر خودرو و خود رادیاتور و اتصالات آن را با دقت بررسی کنید.
از مهمترین اقداماتی که از بالا رفتن آمپر آب در سربالایی و ترافیک سنگین پیشگیری می کند رسیدگی مرتب به رادیاتور و بررسی کامل اجزای آن و اطمینان از عدم هر گونه نشتی در سیستم، تعویض به موقع مایع سیستم خنک کننده (طبق دفترچه راهنمای خودرو – معمولا هر 2 سال یکبار)، چک کردن میزان آب موجود در سیستم به صورت هفتگی، چک کردن وضعیت فن ها، اطمینان از پر بودن گاز کولر هنگام استفاده از آن (در صورت کمبود گاز در مدار کولر، فرمان روشن شدن فن ها در حالت تند صادر نمی شود)، بررسی وضعیت در رادیاتور و تعویض آن در صورت نیاز، هواگیری صحیح و اصولی و تمیز کردن پره های رادیاتور سالی یکبار است. همیشه (خصوصاً در فصل گرما) باید نیمنگاهی به آمپر آب خودرو داشته باشید، تا در صورت مشاهدهی عبور عقربه از وسط درجهبندی نشانگر؛ بلافاصله اقدامات لازم را انجام دهید.
همراه داشتن ضد یخ و ظرف پر از آب، جز اساسیترین تجهیزات موردنیاز خودروی شما به شمار میروند. در ابتدا کولر ماشین خود را خاموش کرده و بخاری را روشن نمایید، سپس در سریعترین زمان ممکن در موقعیتی بیخطر پارک کرده و موتور را خاموشکنید. بااحتیاط کاپوت را بالا زده و تا سرد شدن کامل موتور صبر کنید. بااحتیاط و بهوسیلهی یک دستکش یا پارچهای ضخیم در رادیاتور را بازکرده و با آب و ضدیخ آن را پرکنید (مخزن رزرو را نیز پر نمایید).
اگر در زمان بالا رفتن آمپر آب و داغ کردن موتور، داخل ترافیک بودید و یا در حال رانندگی در سربالایی هستید؛ سعی کنید در مدتزمانی که صرف پیدا کردن جای پارک مناسب میکنید دور موتور را نزدیک به 2000rpm نگهدارید. در این حالت جریان آب و روغن نسبت به حالت درجا بیشتر است. از رانندگی با خودرویی که مشکل بالا رفتن آمپر آب عیبیابی و تعمیر نشده است خودداری کنید. برای پیشگیری از آسیبهای بیشتر، حتماً با امداد خودرو تماس گرفته و در صورت لزوم خودروی خود را توسط جرثقیل به محل موردنظر منتقل کنید.
هنگام رانندگی به آمپر دمای موتور دقت کنید و هنگامی که دما اندکی از حد نرمال بالاتر رفت اقدامات لازم برای پیشگیری از بالا رفتن دمای آب را اجرا کنید. حال اگر آمپر آب بالاتر از مقدار مشخص هنگام روشن شدن فن رفت و به جای قبلی خود بر نگشت باید چه اقدامی کنیم ؟
گام اول :
ابتدا ماشین را متوقف کنید و کاپوت را بالا دهید تا گرمای آن خارج گردد . هیچ گاه در رادیاتور و مخزن را باز نکنید زیرا فشار سیستم بالاست و ممکن است در اثر پاشیدن آب بسوزید.
گام دوم :
فن ها را بررسی کنید و از عملکرد درست آن ها اطلاع یابید و اگر فن ها خاموش بودند کولر را روشن نمایید تا دور تند فن ها وارد مدار شوند. اگر هنوز فن ها درست عمل نکردند روی پره های رادیاتورآب بریزید و وقتی دما نرمال شد موتو را خاموش و در پی مشکل عدم کار کرد فن ها بگردید. توجه داشته باشید هیچ گاه روی موتور به صورت مستقیم آب نریزید زیرا دما بالاست و سر سیلندر و قطعات دیگر آن آسیب می بینند. در خودروهایی که فن آنها مکانیکی و توسط موتور به گردش در می آید برای اینکه دمای موتور کاهش یابد در حالت درجا گاز دهید و دور موتوررا به 2000 برسانید .( به خصوص هنگام ترافیک ) از دیگر دلایل مهم عدم کارکرد فن های الکتریکی خرابی سنسور دمای آب یا رله فنها است.
گام سوم :
اگر عملکرد فن ها درست بود ولی همچنان دمای آب بالا بود احتمال کم بودن آب در سیستم وجود دارد. برای خنک کردن موتور در این صورت موتور را خاموش کنید و هر چند ثانیه یکبار یک استارت کوچک (تک استارت) بزنید طوری که ماشین روشن نشود و پیستون ها بالا و پایین شود. این کار سبب می شود که رینگ پیستون به دیواره سیلندرنچسبد . بعد از اینکه دمای موتور کاهش یافت در رادیاتور را باز کنید و در آن آب بریزید . گاهی داغ شدن موتور به علت نشتی در سیستم خنک کننده و کم شدن آب است که باید آن را بررسی و رفع کنید.
گام چهارم:
اگر فن ها سالم بود و سیستم کمبود آب نداشت و دما با ریختن آب در رادیاتور نیز پایین نیامد 5 حالت پیش می آید:
1.وجود هوا در سیستم:
اگر در سیستم خنک کننده هوا باشد جلوی گردش آب را می گیرد و باعث بالا رفتن دمای آب می شود . موتور را خاموش کنید و برای جلوگیری از چسبیدن رینگ پیستون ها هر چند ثانیه یکبار یک استارت کوچک (تک استارت) بزنید طوری که ماشین روشن نشود و پیستون ها بالا و پایین شود. این کار سبب می شود که رینگ پیستون به دیواره سیلندرنچسبد . پس از خنک شدن موتورباید عمل هواگیری توسط مکانیک ماهر انجام شود تا مشکل رفع گردد.
2. قفل کردن ترموستات:
برای تشخیص قفل شدن ترموستات دست خود را به رادیاتور نزدیک کنید و اگر حس کردید دما بالا نیست دستتان را روی رادیاتور بگذارید. اگر رادیاتور سرد بود اما دمای آمپر آب موتور بالا بود ترموستات قفل شده است. برای رفع این مشکل موتور را خاموش کنید و صبر کنید تا خنک شود سپس ترموستات را عوض کنید . از علت های قفل شدن ترموستات دیر عوض کردن مایع سیستم خنک کننده و جرم گرفتن داخل سیستم است.
3.مسدود شدن مجاری عبور آب در رادیاتور یا کثیفی پره های رادیاتور:
اگر می خواهید اطمینان یابید که داخل رادیاتور شما جرم ندارد یا مسدود نشده است به رادیاتور ساز مراجعه نمایید تا سیستم را بررسی کند. اگر رادیاتور مسدود شود آب نمی تواند راحت گردش کند و خنک شدن موتور مختل می شود. این مشکل در مواقع که موتور در فشار است مانند حرکت در سربالایی و روشن بودن کولر و… خود را نشان می دهد. اگر در میان پره های رادیاتور برگ و گل و لای و حشرات گیر کند از بازدهی آن به شدت می کاهد.
4.از کار افتادن واتر پمپ:
اگر با عوض کردن ترموستات مشکل بالا رفتن آمپر آب همچنان باقی ماند واتر پمپ خراب است که در این صورت باید آن را تعویض نمود.
5. مشکل واشر سرسیلندر:
اگر سیستم خنک کننده خودرو خود را زمان زیادی می باشد که تعویض نکرده اید و یا در رادیاتور به جای ترکیب آب مقطر و ضد یخ،آب معمولی و یا ضد یخ خالی می ریزید واشر سرسیلندر و یا خود سرسیلندر آسیب می بیند و دی اکسید کربن یا روغن وارد رادیاتور می شود دما بالا می رود و در برخی مواقع شیلنگهای رادیاتور می ترکند. تشخیص اینکه واشر سر سیلندرمشکل پیدا کرده کار ساده ای نیست و این تشخیص باید توسط افراد متخصص باشد . سفت شدن بیش از حد شیلنگهای رادیاتور هنگام گرم بودن موتور، کم کردن مداوم آب رادیاتور، بد کار کردن موتور هنگام استارت اول صبح و شنیدن صدایی مانند باز کردن در نوشابه هنگام باز کردن در رادیاتورعلائم مشکل سر سیلندر و نشان از وجود کمپرس موتور در داخل سیستم خنک کننده دارد.