چی بخرم که سود کنم این سوال بسیاری از مردم است که در اوضاع اقتصادی فعلی به دنبال سود بیشتر و حفظ ارزش پول شان هستند الان چی بخریم سود کنیم اگر نمی دانید خرید و فروش چه چیزی در بازار امروز بهتر است در ادامه با ما همراه باشید.
در پی افزایش مهارگسیخته نقدینگی که به افزایش چشمگیر قیمتها منجر شده است، یکی از بخش هایی که بیشترین تأثیر را از این فضای اقتصادی پذیرفت، مسکن بود؛ به گونه ای که در حال حاضر، بر اساس اعلام گزارش تحلیلی بازار مسکن، قیمت مسکن در اردیبهشت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۴۰ درصد افزایش داشته که در تمام دوره های رکود و رونق گذشته، این میزان افزایش قیمت، بی نظیر بوده است. به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، همواره بر اساس نمودارهای تلاقی رشد قیمت و معاملات مسکن در سالهای گذشته، دو نتیجه گیری کلی به دست می آمد. نخست اینکه همواره دو تا سه سال ثبات قیمت در مسکن را شاهد بوده ایم و در سال چهارم، در مقطع کوتاهی افزایش قیمتی معادل تورم عمومی را مشاهده کردهایم و مجددا افزایش قیمت به دست آمده، تا دو یا سه سال بعد از آن ثابت می ماند و این روند همچنان ادامه می یافت.
نتیجه دوم اینکه نمودارهای تعیین ماهانه تلاقی «قیمت» و «حجم معاملات» مسکن با یکدیگر، نشان می دهد در دو یا سه مقطع زمانی در طول سال که افزایش تعداد معاملات را شاهدیم، قیمت نیز رشد اندکی دارد و دوباره در پایان همان ماه، قیمت ها کاهش می یافت. این ماه ها معمولا تیرماه، دی ماه و اسفند ماه هر سال هستند.
اما اتفاقاتی که در سایر بازارهای موازی همزمان با اعمال تحریم های جدید ترامپ علیه ایران در زمستان سال گذشته رخ داد، سبب شد رشد قیمت جهش گونه ای در بهمن و اسفند سال گذشته و در ادامه در اردیبهشت و خرداد سال جاری رخ دهد که سبب شد استقبالی که کارشناسان اقتصادی مسکن از افزایش معاملات مسکن داشته و از آن به بازگشت رونق به مسکن تعبیر کنند، به محاق رفته و بازگشت دوباره رکود به معاملات را رقم بزند.
همین اتفاقات سبب شد تا بسیاری از مردم و همچنین کارشناسان اقتصاد مسکن نتوانند آینده روشنی از این بازار داشته باشند و این سؤال مطرح شود که آیا در چند ماه آینده باز هم شاهد ادامه رشد قیمت مسکن خواهیم بود ؟ آیا باید هر چه سریعتر خانه بخریم، یا اینکه فعلا دست نگاه داریم؟ آیا احتمال کاهش قیمت مسکن در چند ماه آتی وجود دارد؟
شرایط بازار مسکن به شرایط سیاسی و بین المللی گره خورده است
در این میان برخی کارشناسان معتقدند که شرایط فعلی اقتصادی برای پاسخگویی به این پرسش بسیار سخت بوده و آینده بازار مسکن قابل پیش بینی نیست. به همین دلیل نمی توان به این سؤال پاسخ محکم و قاطع داد که آیا باید در حال حاضر و با هر شرایطی خانه بخریم یا اینکه دست نگه داریم؟ چون از یک سو معاملات با کاهش روبه رو شده و این کاهش معاملات، آهنگ رشد قیمت را کندتر کرده است.
یک مقام مسئول در معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی که خواست نامش ذکر نشود، گفت: شرایط به گونه ای است که دیگر بازار مسکن به تنهایی در تعیین قیمت این کالای اساسی اثرگذار نیست؛ بلکه همه چیز به شرایط آینده سیاسی و بین المللی کشور وابسته است. اگر تحریم های دولت ترامپ در صورت اعمال در آبان ماه، شرایط را به گونه ای تغییر دهد که امکان کنترل بازارهای موازی و قیمت سکه و دلار وجود نداشته باشد، مردم به سمت خرید این دو متمایل شده و احتمال کاهش قیمت مسکن وجود ندارد.
وی ادامه داد: یک احتمال هم عدم همراهی کشورهای اروپایی با تحریم های آمریکا است که در نتیجه باز هم نرخ دلار و سکه با نوساناتی روبه رو خواهد شد؛ اما این تغییرات به گونه ای نیست که نتوان بازار را کنترل کرد بلکه امکان نظارت بر معاملات وجود دارد؛ در این صورت مردم دیگر به سراغ بازار سکه و ارز نرفته و به دنبال کالای جایگزین می گردند که قاعدتا نخستین بازاری که نقدینگی را به خود جذب می کند، بازار مسکن است و درنتیجه قیمت مسکن تغییر می یابد.
اگر این روزها به میدان فردوسی سر زده باشید، خبری از جنب و جوش همیشگی نیست؛ جنبوجوشی که مرهون حضور صرافیها بود؛ اما این روزها خبری از آن شلوغی و جمعیت صفکشیده در صرافیها نیست. این موضوع را از همان نگاههای اول هم میتوان فهمید که فردوسی برخلاف روزهای قبل، سوت و کور است. برخی کرکرهها را تا نیمه پایین دادهاند و منتظر خبرهای خوبند تا دوباره کسبوکارشان را از سر بگیرند. هنوز هم پشت درهای بسته و روی شیشه صرافی کاغذهایی چسباندهاند که «به دستور بانک مرکزی خریدوفروش ارز نداریم؛ سوال نپرسید.» همین جمله بس است که مشتری صرافیها را بدون اندکی مکث رد کنند اما برخی دیگر که دلار لازمند یا مسافر هستند و یا دانشجو و بیمار دارند به این قناعت نمیکنند و باز هم به سراغ صرافیها میروند.هر چه صرافیها کشتی به گل نشسته به نظر میرسند، دلالها پرهیاهو به نظر میرسند و حالا با غیاب نیروی انتظامی از همان ابتدای میدان صدای دلالها بیشتر و بیشتر میشود.دلالهایی که کمی پایینتر از میدان فردوسی کوچه گلپرور را برای پاتوق انتخاب کردهاند و خریدوفروششان را هم همانجا انجام میدهند.
صرافیها خرید و فروش ارز ندارند
به سراغ برخی از صرافیهای نیمهباز رفتم تا از شرایط کنونیشان جویا شوم. در ابتدا صرافی مورد نظر اجازه داخلشدن نمیداد و با اشاره میگفت: «تعطیل است، تعطیل است.»مردی با موهای سفید و قدی بلند که گویا سالهای زیادی است صرافی دارد و موهای خود را در این کار سفید کرده است. او از حالوهوای این روزها گله بسیار داشت و شرایط فعلی را عجیبترین شرایطی میدانست که در تمام سالهای کارش به یاد دارد. به محض ورود گلایههایش شروع شد.« خانم ما که بر روی کاغذ اعلام کردیم ارز نداریم، دیگر چه میخواهید!» صرافی بزرگی داشت، اما جز خودش کسی در مغازه نبود. منتظر بود تا برای کسی درد دل کند. «بروید بانک مرکزی همانجا که دلار به شما میدهند، وضع ما را نمیبینید؛ اجازه خریدوفروش نداریم.»درِ مغازه باز شد و فرد دیگری وارد مغازه شد او هم ارز میخواست؛ اما نه بانک مرکزی میتوانست ارز مورد نیاز او را تأمین کند و نه توانسته بود به دلالان اعتماد کند؛ کمک میخواست. صراف هم با اشارهای به بیرون گفت راه دیگری جز خرید دلار از دلالها ندارد؛ چرا که اگر خودش و همکارانش هم ارز داشته باشند، اجازه فروش ندارند و در صورت فروش به عنوان قاچاقچی با آنها برخورد میشود.
بازار دلار در دست دلالها
به نوشته شهروند،از نخستین صرافی به سمت پایین که برویم، قیمت خرید و فروش دلالان هم تغییر میکند. اگر ببینند در جستوجوی ارز هستی، جلوی راهت را میگیرند و میپرسند که «دلار داری! میفروشی؟» سوال مشترک همه دلالان آن منطقه همین است. آنها با اشتهایی عجیبوغریب میخرند؛ اما این دلارها از کجا آمدهاند، چرا قیمتهای متفاوتی دارند؟ مگر این نوع خریدوفروش قاچاق نیست؛ سوالاتی بود که یکی پس از دیگری ذهنم را به خود درگیر کرد. برای همین از ابتدای میدان و از دلالهای دلار یکی یکی پرسیدم. «دلار!» چنده؟ «برای خرید ٩هزاروششصد تومان» برای فروش چطور؟ «ته تهش ٩هزار و ٢٠٠ تومان ازت بخرند من ٩هزار و ٢٥٠ میخرم.» چه فرقی داره؟ «خانم این چه حرفیه منم باید یه سودی ببرم یا نه! اگر با همون قیمتی که میفروشم، بخرم چه فایدهای داره.» دختری ریزنقش که ظاهرش نشان میداد دانشجو است از راه رسید، او هم دلار میخواست برای سفری که پیش رو داشت؛ اما میترسید که کلاه سرش برود و تضمینی هم در کار نبود.
با هم همراه شدیم و به صرافی دیگری رفتیم، تا متوجه شویم چگونه میتوان دلار اصل را از تقلبی تشخیص داد. اینبار با صراف جوانی که مشخص بود حوصله ندارد و از سر اجبار به مغازه آمده، روبهرو شدیم، در مورد وضع بازار دلار و چگونگی تشخیص دلار اصل از تقلبی از او جویا شدیم «صرافیها که تعطیلند ما از کجا باید بدانیم وضع بازار چگونه است؟! اصلا مگر بازاری جز بانک مرکزی و بازار دلالها هست؟!» به دانشجویی که دلار میخواست نگاهی کرد و گفت که «برو بانک مرکزی شاید بتوانی ارز مورد نیازت را تهیه کنی، اگر هم رفتی و نتوانستی، راهی به جز خرید ارز از دلالها نداری؛ یعنی چارهای نیست. بازار بازار دلالهاست.» یکی دیگر از صرافها میگوید چارهای نیست که دلالها را به یک صرافی ببری و بعد از تشخیص اصلبودن دلار با آنها معامله کنی.
صرافیها از جیب میخورند
وارد صرافی دیگری شدم تا حالوروزشان را بپرسم؛ اینکه در چند ماهی که گذشته چگونه امرار معاش کردند؟ در صرافی مورد نظر تنها یک نفر نبود، چندین شریک بودند؛ پیر و جوان. ابتدا از صحبتکردن امتناع کردند؛ چرا که صحبت در این زمینه را بینتیجه میدانستند. مردی میانسال که امیر نام داشت، در پاسخ به سوالهایم گفت: «بانک مرکزی میگوید ارز نباید از کشور خارج شود. بیش از چهار بار با کانون صرافان جلسه برگزار کردیم اما نتیجهبخش نبوده و میگویند باید منتظر بخشنامه از سوی بانک مرکزی باشید.» لبخند تلخی به لب دارد و میگوید که «امرار معاش! اصلا برای چه کسی مهم است چه به سر صرافان میآید.در چند ماهی که صرافیها تعطیل بودهاند، کسانی که پسانداز داشتهاند، از پساندازشان خرج کردهاند.» اما حالا عصبانی به نظر میرسد و به صندلیهای خالی مغازه اشاره میکند، صندلیهایی که خبر اخراج کارمندانش را میدهد. « اکثر کسانی که صرافی داشتهاند، تعطیل شدهاند یا هفتهای یک روز میآیند سری میزنند و میروند.همچنین نیروهایی که داشتند را اخراج کردهاند، چارهای هم ندارند. نان زن و بچه خود را ندارند، برای فرد دیگری از کجا بیاورند!» پسری جوان که عقبتر از بقیه نشسته است، در تکمیل صحبتهای دوستش میگوید که «برخی هم با خریدوفروش سکه زندگی خود را پیش میبردند؛ البته آن هم چنگی به دل نمیزد.»
دلار بازار ثانویه را از کجا بخریم؟
دلار بازار ثانویه کمی از قیمت بازار آزاد ارزانتر است؛ رقمی در حدود ١٠٠ یا ٢٠٠ تومان و درواقع ارز صادرکنندگان است که در بازار معامله میشود اما در فردوسی هیچ خبری از دلار بازار ثانویه نیست. بازار ثانویه بازاری است که تنها صادرکنندگان و واردکنندگان در ارتباط با گروه کالایی ردیف ۳ در آن میتوانند معامله کنند.به گفته محمدمهدی رئیسزاده که صراف است در این بازار واردکنندگان و صادرکنندگان بدون آنکه دولت در نرخگذاری دخالتی کند، بر سر قیمت ارز با هم توافق میکنند.البته قرار است که دوباره صرافیها ارز بخش خدماتی را تأمین کنند و فعالیت آنها به رسمیت شناخته شود که قطعا سبب میشود ثبات به بازار برگردد؛ اما محمد از دیگر صرافان خیابان فردوسی است، میگوید که «بازار ثانویه در حد صحبت بود، اما هنوز به طور قطعی راهاندازی نشده و تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است.»همچنین باید در نظر داشت که بازار ثانویه به صورت مجازی به فعالیت میپرداخت و نه نقدی اما به همکاری صادرکنندگان و صرافیها نمیتوان امید داشت چرا که به گفته بسیاری از صرافان خیابان فردوسی در صورتی که صادرکنندگان بخواهند ارز خود را در اختیار صرافی قرار دهند، باید به نرخ دولتی باشد و برایشان مقرونبهصرفه نیست؛ برای همین مانند سکههای پیشفروششده یا نزد خود نگه میدارند و یا به بازار آزاد میروند تا سود کلانی هم نصیبشان شود.ولی محمد که نزدیک به ١٥ سال است در صرافی کار میکند و این کار را از پدر خود آموخته است، میگوید: «اگر به صرافیها اجازه کار دهند، میتوان ارز وارد کشور کردتا قیمتها سیر صعودی نداشته باشند. الان نمیتوان روی قیمت دلار حساب باز کرد که خرید و فروشش ضرر دارد یا زیان؛ چرا که قیمتها لحظهای شده است اما در صورتی که صرافیها دوباره مشغول به کار شوند، میتوان به ثبات، رسیدن قیمتی برای دلار امید داشت چرا که به بازار دلار تزریق میکنند و بازار را از دست دلالان خارج میکنند.»
این اقتصاددان در یک نتیجه گیری کلی تصریح کرد: بیشترین احتمالی که وجود دارد، اعمال تحریم ها بدون همراهی کشورهای اروپایی است اما از آنجایی که اقتصاد اروپا به شکل اقتصاد آزاد بوده و بیشترین سهم از اقتصاد را بخش خصوصی این کشورها دارند، لذا سرمایه گذارانی چون شرکت های نفتی و بانک های اروپایی به دلیل آنکه خصوصی هستند، تابع دولت های متبوع خود نبوده و احتمال تبعیت آنها از تحریم های اقتصادی ترامپ علیه ایران بیشتر است. بنابراین نرخ سکه و ارز نوسان داشته و به تبع آن، قیمت مسکن هم با نوسان همراه خواهد بود.
عقبایی: مصرف کنندگان اقدام کنند
حسام عقبایی، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران در پاسخ به این پرسش که آیا خانه بخریم یا خیر؟ اظهار داشت: بر اساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران در ۲۴ سال اخیر از سال ۷۱ تا سال ۹۴ قیمت مسکن در ایران همواره روند افزایشی داشته و ۱۰۴ برابر شده است.
وی افزود: از سوی دیگر میزان کاهش قیمت ها نیز تقریبا نزدیک به صفر بوده است؛ به گونه ای که اگر کاهش مثلا متری ۲۰۰ هزار تومانی در زمانی رخ داده است، این کاهش در پی افزایش ناگهانی متری ۲ میلیون تومانی در چند ماه قبل از آن بوده که این کاهش اندک را بی اثر کرده است.
این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه یکی دیگر از علل افزایش قیمت ها در چندماه اخیر، کاهش ساخت و ساز در سال های قبل از آن بوده، گفت: فقدان توازن میان عرضه و تقاضا (تولید و مصرف) در بخش مسکن سبب افزایش قیمت ها شده و با توجه به اینکه در ماه های اخیر نیز اتفاق خاصی در حوزه تولید رخ نداده است، لذا باز هم باید منتظر تغییرات قیمت ها باشیم.
اگر تولید مسکن افزایش یابد، حباب ها شکسته می شود
به گفته عقبایی، رشد قیمت مسکن طی ماههای اخیر در برخی مناطق پایتخت غیر اصولی و خارج از حد معقول بوده است که این حباب قیمتی باید شکسته شود. ضمن اینکه اگر تولید مسکن افزایش یابد، احتمال شکسته شدن این حباب وجود دارد.
وی یادآور شد: اگر کسانی که خواهان خرید مسکن برای مصرف هستند، بهتر است که ملک مورد نظر را خریداری کنند؛ اما آنهایی که برای سرمایه گذاری قصد ورود به این بازار را دارند، به نظر می رسد بازار فعلی ظرفیت رشد بیشتر از این را ندارد و بهتر است املاک مصرفی موجود را برای متقاضیان واقعی باقی بگذارند و با ورود خود به این بازار، التهاب جدیدی در قیمت مسکن ایجاد نکنند.