نماز روز عرفه برای حاجت روا شدن در یکی از پرفضیلت ترین روزهای سال خوانده می شود و در بسیاری از روایت برای آمرزش گناهان خوب است که انسان در این روز مشغول مناجات با پروردگار جهانیان باشد. این نماز مستحبی در روز نهم ماه ذی الحجه خوانده می شود و در مفاتیح الجنان توضیحاتی پیرامون نحوه خواندن نماز روز عرفه آمده است که در این مقاله بیان خواهیم کرد.
یکی از نمازهای مستحبی که خواندن آن برای مسلمانان ثواب زیادی دارد نماز روز عرفه زیر اسمان است. خواندن نماز مستحبی یکی از مهمترین اعمال روز عرفه است که دو رکعتی میباشد. در رکعت اول بعد از حمد، سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره کافرون خوانده میشود.
روز عرفه از اعیاد عظیمه و بزرگ است، هر چند به اسم عید نامیده نشده و روزی است که حق تعالی بندگانش را به عبادت و طاعت فراخوانده و سفره های جود و احسان خود را برای آنها گسترده و شیطان در این روز تحقیر، رانده شده و خشمناک است.
از امام موسی بن جعفر (ع) روایت شده است که خواندن نماز روز عرفه و کلیه نمازهای مستحبی هر مومنی را به خداوند یکتا نزدیک می نماید.
همچنین در نقلی از امام جعفر صادق (ع) آمده است: گاهی از نماز یک شخص نصف یا یک سوم یا یک چهارم یا یک پنجم آن بالا میرود و به اندازهای از نماز انسان بالا میرود که در آن اقبال قلب داشته باشد و برای جبران کاستی نمازهای واجب دستور به نافله داده شده است.
روز عرفه یکی از مهمترین روزهای بندگی و از مهمترین روزهای توصیه شده برای عبادت و استجابت دعا نزد مسلمانان است و نماز روز عرفه دو رکعتی است. نهم ماه ذیحجّه که به آن روز عرفه گفته میشود، روز دعا و نیایش به ویژه برای کسانی است که توفیق تشرّف به حج و حضور در صحرای عرفات را پیدا کرده اند.
در این روز عزیز، درهای رحمت و برکت الهی باز میشود و هر کسی در این روز بهرهای خواهد برد و چه فرصتی بهتر از این که با خواندن دو رکعت نماز و بجای آوردن اعمال این روز، گناهان انسان بخشیده شوند.
در این روز عده ای از مسلمانان با روزه گرفتن و خواندن نماز مستحبی عرفه، عده ای با خواندن زیارت امام حسین (علیه السلام) و عدهای هم با حضور در صحرای عرفات از مواهب و عنایات الهی بهرمند میگردند.
مرحوم شیخ عباس قمی درباره فضیلت شب عرفه گفته است: «شب عرفه، از لیالی متبرّکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن مقبول و دعا در آن شب مستجاب است و کسی که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت را دارد.
روز نهم ماه ذی الحجه روز عرفه است و از حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام نقل شده است که هرکه در روز عرفه پیش از آنکه متوجه دعا شود دو رکعت نماز به جا آورد و نزد خدا در زیر آسمان به گناهان خود اعتراف کند و به خطاهاى خود اقرار کند، فایز گردد به ثواب اهل عرفات و گناهان گذشته و آیندهاش آمرزیده شود و شیخ مفید ساعت خواندن نماز عرفه را بعد از نماز عصر ذکر کرده است و گفته است که این نماز مخصوص جمعى است که در اطراف باشند و در عرفات حاضر نباشند.
نحوه خواندن این نماز که مستحب است در مفاتیح الجنان به شرح زیر است:
فرد نمازگزار برای قرائت نماز روز عرفه بهتر است زیر آسمان برود و نماز ظهر و عصر خود را با رکوع و سجود نیکو به جای آورد و چون فارغ شود، دو رکعت نماز بخواند و در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره توحید و در دوم پس از حمد، سوره کافرون (قُل یا اَیهَا الْکافِروُنَ) را بخواند. همچنین آمده است، پس از آن چهار رکعت دیگر نماز گزارد که در هر رکعت پس از حمد، سوره توحید پنجاه مرتبه بخواند.» این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام است.
و چون وقت زوال رسید، زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو بجا آورد و چون از نماز ظهر و عصر فارغ شود، دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول پس از سوره «حمد» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سوره «کافرون» بخواند، پس از آن چهار رکعت نماز بجا آورد؛ در هر رکعت پس از سوره «حمد» «پنجاه مرتبه» سوره «توحید» بخواند.
در کتاب وسائل الشیعه جلد ۱۳ ص ۵۴۲، در مورد کیفیت خواندن نماز روز عرفه برای حجاج و کسانی که لیاقت و توفیق حضور در صحرای عرفات را داشته اند آمده است:
خواندن دو رکعت نماز (در رکعت اول بعد از حمد، سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره کافرون خوانده شود)، پس از نماز عصر و قبل از شروع به دعا زیر آسمان و اعتراف به گناهان است. همچنین نماز مخصوص برای حاضرین در عرفات، خواندن صد رکعت نماز برای کسی که در عرفات است با حمد و توحید و ختم آن با آیه الکرسی است.
شیخ کفعمی فرموده است: تسبیحات پیامبر اکرم (ص) که سید ابن طاووس در «اقبال» ذکر فرموده را بعد از نماز روز عرفه بخوانید.