همه چیز درباره‌ی عمل اسلیو معده و عمل بای‌پس معده

عمل اسلیو معده و عمل بای پس معده هر دو به عنوان عمل لاغری شناخته می‌شوند. در این پُست درباره صفر تا صد جراحی اسلیو معده و بای پس معده صحبت خواهیم کرد.

امروزه تناسب اندام برای بسیاری از افراد اهمیت بالایی دارد؛ زیرا نه تنها به زیبایی ظاهری می‌افزاید، بلکه سلامت انسان را نیز تضمین می‌کند. راه‌حل‌هایی همچون رژیم و ورزش برای دستیابی به تناسب اندام توصیه می‌شوند؛ اما گاهی این روش‌ها پاسخگو نیستند که این امر دلایل مختلفی دارد. اگر رژیم غذایی به صورت اصولی دنبال نشود و فرد پروتئین کافی مصرف نکند، به اندازه‌ی کافی نخوابد و آب ننوشد، ممکن است حتی با رژیم غذایی و ورزش هم به تناسب اندام دست پیدا نکند.

بنابراین افرادی که به هر دلیلی نمی‌توانند با رژیم و ورزش به تناسب اندام برسند، باید به برای لاغری به فکر روش‌های دیگری باشند. عمل اسلیو معده و عمل بای‌پس معده از روش‌هایی هستند که به این افراد توصیه می‌شود؛ اما این عمل دقیقا چیست و به چه صورت انجام می‌گیرد؟

عمل اسلیو معده چیست؟

عمل اسلیو معده نوعی عمل لاغری است که به افراد کمک می‌کند بین 20 تا 40 کیلوگرم وزن کم کنند. طی این عمل برش‌هایی در ناحیه‌ی شکم صورت گرفته و بخش‌هایی از معده برداشته می‌شود. فرد پس از عمل با خوردن مقدار کمی غذا، احساس سیری می‌کند؛ زیرا علاوه بر کوچک شدن معده، نتیجه‌ی نهایی باعث می‌شود هورمون گرلین یا همان هورمون گرسنگی در بدن کنترل شود.

عمل بای‌پس معده چیست؟

عمل بای‌پس معده یا Roux-en-Y هم نوعی عمل جراحی لاغری است که طی آن تغییرات سیستم گوارش بدن باعث می‌شود غذا سریع‌تر از معده به روده برسد و موجب کاهش وزن شود.

چه کسانی می‌توانند عمل اسلیو معده و عمل بای‌پس معده انجام دهند؟

عمل‌های لاغری مانند عمل اسلیو معده و عمل بای پس معده به کسانی توصیه می‌شود که از ورزش و رژیم غذایی لاغری نتیجه‌ای نگرفته‌اند؛ بنابراین تنها در صورتی به این عمل تن دهید که شرایط زیر برای شما صدق کند:

• اگر شاخص توده‌ی بدنی یا BMIشما 40 یا بالاتر است و در دسته‌ی افراد دارای اضافه وزن شدید قرار می‌گیرید.

• اگر شاخص توده‌ی بدنی یا BMIشما بین 35 تا 9 است و به دلیل اضافه وزن از نظر سلامتی با مشکل روبرو شده‌اید. برخی از مشکلات سلامتی رایج در رابطه با اضافه وزن، دیابت نوع دو، فشار خون بالا و وقفه‌ی تنفسی در خواب هستند. حتی اگر شاخص توده‌ی بدنی شما پایین‌تر است و با این حال به خاطر اضافه وزن به مشکلات سلامتی برخورده‌اید، عمل‌های لاغری توصیه می‌شوند.

• اگر به دلیل اضافه وزن با مشکلاتی همچون بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، خطر سکته، سرطان و ناباروری دست و پنجه نرم می‌کنید.

چه کسانی نمی‌توانند عمل اسلیو معده و عمل بای‌پس معده را انجام دهند؟

عمل‌های جراحی لاغری برای کسانی که الکل زیاد و مواد مخدر مصرف می‌کنند، مناسب نیست. همچنین لازم است که افراد پس از عمل‌های لاغری سبک زندگی و خوراک خود را تغییر دهند؛ بنابراین کسانی که نمی‌توانند به روتین ورزش و رژیم غذایی سالم خود پایبند باشند، از این عمل‌ها سودی نمی‌برند.

اگر پس از مشورت با پزشک شرایط شما با عمل اسلیو و بای‌پس معده همخوانی داشت، می‌توانید برای عمل آماده شوید.

چگونه برای جراحی لاغری معده آماده شویم؟

پیش از عمل باید با زندگی پس از عمل لاغری آشنا شوید و بدانید که از این پس باید چه سبک زندگی و عادت‌هایی را در پیش بگیرید. طی این دوره باید با مشاور تغذیه مشورت کنید، از نظر روانی آماده شوید، آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون و تست نوار قلب را انجام دهید. بسیاری از پزشکان در این مرحله از معده عکس‌برداری می‌کنند تا بهتر با معده و سیستم گوارشی بیمار آشنا شوند. کسانی که سیگار می‌کشند، باید چند ماه پیش از عمل این کار را کنار بگذارند و حتی اندکی وزن کم کنند. این دو کار ریسک‌های جراحی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. همچنین تا چند روز پیش از عمل جراحی نباید داروهایی همچون آسپرین، ایبوپروفن و دیگر داروهای رقیق‌کننده‌ی خون را مصرف کنید. در این دوران در مورد داروهای مصرفی خود و حتی داروهای گیاهی و مکمل‌ها با پزشک مشورت کنید.

پس از عمل اسلیو چه اتفاقی می‌افتد؟

بیمار احتمالا بین یک تا دو روز پس از عمل مرخص می‌شود و باید تا یک یا دو هفته‌ی پس از آن فقط مایعات مصرف کند. رژیم غذایی فرد طی این دوره بسیار کنترل شده است و شما پس از غذاهای مایع، تنها می‌توانید غذاهای پوره‌ای مصرف کنید. همچنین پس از عمل فرد تنها می‌تواند مقدار بسیار کمی غذا بخورد و این مقدار کم باید به آرامی خورده شود. علاوه بر آن مراقب باشید که غذا به خوبی و به آرامی جویده شود. تا مدتی پس از عمل غذاهای عادی مصرف نکنید؛ زیرا این کار به ایجاد درد و حالت تهوع منجر خواهد شد. حتی زمانی که معده کاملا دوره‌ی نقاهت را پشت سر می‌گذارد، باز هم باید مراقب باشید و میزان غذای کمتری بخورید.

افرادی که به عمل‌های لاغری تن می‌دهند، باید هنگام استفاده از ویتامین و مکمل‌ها مراقب باشند؛ زیرا معده‌ی آن‌ها توانایی جذب مواد مغذی کمتری را دارد. با این حال فرد معمولاً به دستور پزشک مولتی‌ویتامین، مکمل کلسیم و ویتامین دی یا ویتامین B-12 و آهن مصرف می‌کند.

تا یک سال پس از عمل جراحی به صورت مرتب آزمایش خون بدهید تا پزشک مطمئن شود شما به کمبود آهن، کلسیم یا ویتامین دی مبتلا نیستید. همچنین ممکن است برخی از افراد گلوکز خون بالایی داشته باشند.

ممکن است فرد پس از عمل برخی از وزن از دست رفته را از نو به دست بیاورد. برای این که چنین اتفاقی رخ ندهد، ورزش و رژیم غذایی سالم را در دستور کار قرار دهید. معده ممکن است پس از مدتی دوباره گسترش یابد و فرد دوباره بتواند غذای بیشتری بخورد. همین موضوع می‌تواند به افزایش وزن دوباره منجر شود. مراجعه به مشاور تغذیه در این زمینه مفید خواهد بود.

پس از عمل لاغری معده چه بخوریم؟

رژیم غذایی پس از عمل‌های لاغری باید زیر نظر پزشک متخصص تهیه شود؛ با این حال تمام رژیم‌های پس از عمل در مواردی با یکدیگر اشتراک دارند. فرد باید رژیم را از مصرف مایعات آغاز کرده و آرام آرام به سوی غذاهای عادی حرکت کند. این کار باعث می‌شود فشار کمتری به معده وارد شده و این عضو برای بهبود یافتن زمان کافی داشته باشد. فرد در روزهای ابتدایی پس از عمل میل به غذا ندارد و ممکن است اصلا احساس گرسنگی نکند؛ اما اشتها پس از چند هفته تا حدودی بازمی‌گردد.

رژیم غذایی در روزهای ابتدایی پس از عمل لاغری: فرد باید در روزهای ابتدایی پس از عمل لاغری تنها مایعاتی مانند آب، چای سیاه و قهوه بنوشد و مراقب باشد که دچار کمبود آب نشود. بهتر است هر ساعت یک بار دو قاشق غذاخوری مایعات بنوشید و زمانی که احساس سیری کردید، نوشیدن را متوقف کنید. بیشتر افراد نمی‌توانند در این دوران بیش از چند جرعه بنوشند که این حالت بسیار عادی است.

رژیم غذایی در هفته‌ی اول و دوم پس از عمل لاغری (رژیم مایع): فرد باید تا دو هفته پس از عمل فقط غذای مایع مصرف کند. در این دوران تنها مایعات روان و رقیق مصرف کنید، روزانه 2 لیتر مایعات بخورید، مایعاتی مصرف کنید که سرشار از پروتئین هستند و هر ساعت 1 تا 2 فنجان کوچک مایعات بنوشید. دقت کنید که مایعات مصرفی نباید شکر داشته باشند. غذاهای مایع در این دوره سرشار از پروتئین هستند؛ اما در این دوران مایعاتی مانند آب، چای و قهوه را به عنوان میان‌وعده مصرف کنید. ابتدا مایعات را جرعه و جرعه و سپس سریع‌تر بنوشید تا احساس حالت تهوع نداشته باشید.

طی این دوران فرد باید روزانه بین 60 تا 80 گرم پروتئین مصرف کنید. برای پایبندی به این رژیم می‌تواند از پودر پروتئین کمک بگیرید که به مایعات افزوده می‌شود. در صورتی که به پودر پروتئین دسترسی ندارید، در خانه سوپ رقیق یا اسموتی میوه و سبزیجات آماده کنید. این مایعات می‌توانند با شیر، پودر شیر و ماست نیز ترکیب شوند.

رژیم غذایی در هفته‌ی سوم و چهارم پس از عمل لاغری (رژیم پوره‌ای): رژیم پوره‌ای به مدت دو هفته طول می‌کشد. طی این دوره فرد باید غذای نرم و بدون تکه‌های درشت مصرف کنند، به صورتی که غذای فرد در این دوران بافتی مانند ماست رقیق دارد. در هفته‌ی سوم و چهارم پس از عمل لاغری روزانه 4 تا 6 وعده‌ی غذایی کوچک میل کنید که هر وعده از 2 یا 3 قاشق غذاخوری غذا تشکیل شده است. البته این میزان با گذر زمان افزایش پیدا خواهد کرد. این بار هم هر روز بین 60 تا 80 گرم پروتئین مصرف کنید و هر روز 1.5 تا 2 لیتر مایعات بنوشید. مراقب باشید که غذا خوردن باید آرام آرام انجام شود؛ از این رو غذا را به خوبی بجوید. بین وعده‌های غذایی حدود 100 تا 200 میلی‌لیتر مایعات بنوشید.

این مایعات می‌تواند همان آب یا دیگر نوشیدنی‌های کم کالری باشد. البته مایعات نباید همراه با غذا نوشیده شوند. طی این دوران غذا را از الک و آبکش بگذرانید تا تکه‌های درشت آن جدا شوند و به مرور زمان و با دستور پزشک می‌توانند پوره‌های درشت‌تری مصرف کنید. ماست پروتئینی، شیر، اسموتی، پوره‌ی میوه، سوپ پروتئین، پوره‌ی سبزیجات، پوره‌ی لوبیا، پوره‌ی سیب‌زمینی و پوره‌ی عدس می‌توانند از غذاهای مصرفی در سه تا چهار هفته‌ی پس از عمل اسلیو و بای‌پس معده باشند.

رژیم غذایی در هفته‌ی پنجم تا هشتم پس از عمل لاغری (غذاهای نرم): غذاها در این دوران باید چنان نرم باشند که با ضربه‌ی قاشق یا چنگال از هم بپاشند. میزان غذای دریافتی در این دوره با دوره‌ی قبلی تفاوتی ندارد؛ اما دیگر نیازی نیست فقط پوره مصرف کنید. فرد طی این دوران روزانه 3 یا 4 وعده غذای کوچک می‌خورد و همچنان به رژیم 60 تا 80 کیلوگرم پروتئین خود پایبند است. میزان نوشیدن مایعات هم همچنان باید 1.5 تا 2 لیتر باشد. در این دوران لقمه‌ها را کوچک برداشته و غذا را خوب بجوید.

به بدن خود توجه کنید و همین که احساس سیری کردید، سریع از غذا خوردن دست بکشید. اکنون نیمی از رژیم غذایی باید از پروتئین و نیمی از دیگر از میوه و سبزیجات و کربوهیدرات تشکیل شده باشد. ماست پروتئینی کم‌چرب، شیر، تخم‌مرغ نرم، اسموتی، پنیر نرم و کم‌چرب و املت نرم از غذاهای این دوره به شمار می‌آیند.

رژیم غذایی از هفته‌ی هشتم به بعد پس از عمل لاغری (غذاهای عادی): اکنون فرد آماده است تا به سبک جدید زندگی خود پا بگذارد. او اکنون می‌تواند غذاهای عادی بخورد؛ اما این غذاها نباید سرشار از چربی و شکر باشند. رژیم غذایی در این دوران و سال‌های پس از آن باید رژیمی متعادل و سرشار از فیبر و پروتئین باشد. در صورتی که به عمل‌های لاغری تن می‌دهید، پس از آن علاوه بر دوری از غذاهای پرکالری، از نوشیدنی‌های گازدار هم دوری کنید، زیرا این نوشیدنی‌ها به معده فشار می‌آورند. پس از عمل خوردن و هضم برخی از غذاها دشوار خواهد بود؛ بنابراین پیش از خوردن برخی از غذاها مانند نان تست، پاستا و برنج مراقب باشید.

مزایای عمل‌ اسلیو

عمل‌های لاغری با تمام سختی‌ها و مراقبت‌ها، مزایایی هم دارند؛ برای همین در طی سال‌ها به محبوبیت بالایی دست یافته‌اند. برای نمونه از مزایای عمل بای‌پس معده و اسلیو معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افراد پس از انجام عمل جراحی بای‌پس معده به کاهش وزن چشمگیری دست پیدا می‌کنند و این موضوع آنان را از بیماری‌هایی مانند عارضه‌های قلبی که با اضافه وزن در ارتباط هستند، دور نگه می‌دارد. خطر مرگ بر اثر اضافه وزن پس از عمل بای‌پس و اسلیو تا 40 درصد کاهش پیدا می‌کند.

• اضافه وزن خطر بیماری‌هایی مانند دیابت نوع دو را نیز افزایش می‌دهد و عمل از خطر این بیماری می‌کاهد.

• یکی از مشکلاتی که افراد دارای اضافه وزن با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، اختلال در تنفس هنگام خواب است که معمولا پس از عمل برطرف می‌شود.

• پس از عمل بای‌پس و اسلیو کمردرد، زانو درد و درد مفاصل نیز تا حد زیادی از بین می‌رود.

• اضافه وزن برای بسیاری از افراد موجب افسردگی می‌شود؛ زیرا این افراد نسبت به شکل ظاهری و تصویر اجتماعی خود احساس خوبی ندارند. همین موضوع می‌تواند موجب انزوا و افسردگی شود که تمام این‌ها با لاغری پس از عمل اسلیو از بین می‌روند. یافته‌ها نشان داده‌اند کسانی که عمل لاغری انجام داده‌اند، با کاهش 7 درصدی افسردگی در هنگام عمل و کاهش 16.5 درصدی افسردگی از شش تا دوازده ماه پس از عمل روبرو شده‌اند.

• از دیگر نتایج مثبت عمل اسلیو و عمل بای‌پس می‌توان به افزایش باروری اشاره کرد؛ چرا که اضافه وزن بر چرخه‌ی قاعدگی بسیاری از زنان اثر منفی می‌گذارد.

• نتیجه‌ی عمل اسلیو معمولاً مادام‌العمر است و در صورتی که فرد پس از عمل زندگی سالمی را در پیش بگیرد؛ هرگز به وزن قبلی خود باز نمی‌گردد.

• یکی از مهم‌ترین مزایای این عمل، کاهش اشتها است که به حفظ وزن پس از عمل کمک می‌کند و باعث می‌شود فرد کمتر از گذشته احساس گرسنگی داشته باشد.

• سرعت کاهش وزن پس از این عمل به شدت زیاد است و فرد در مدت کوتاهی نتیجه‌ی عمل را می‌بیند.

خطرات عمل اسلیو معده

به هر حال هیچ عمل جراحی بدون خطر نیست و فرد باید پیش از عمل‌های لاغری از ریسک‌های آن آگاه باشد:

• خونریزی شدید می‌تواند یکی از این ریسک‌ها باشد که در هر صورت با هر عملی همراه است.

• خطر عفونت نیز از عوارض جانبی عمل لاغری است که البته در موارد بسیار نادری دیده می‌شود. اگر در ناحیه‌ی زخم یا اطراف آن احساس درد داشتید، پوستتان قرمز و ورم‌کرده بود و از محل زخم چرک خارج می‌شد، ممکن است با این مشکل روبرو شده باشید. خوشبختانه مصرف آنتی‌بیوتیک به دستور پزشک این مشکل را برطرف می‌کند.

• برخی از افراد نیز به بیهوشی واکنش خوبی نشان نمی‌دهند؛ بنابراین از آن جا که این عمل به بیهوشی نیاز دارد، فرد باید پیش از هر چیز از این ریسک آگاه باشد.

• یکی از مواردی که به شدت نادر است، نشتی غذا از معده به بیرون است که می‌تواند موجب عفونت شود. از نشانه‌های این خطر می‌توان به دمای بالای بدن، تپش قلب بالا، درد شکم، لرزش بدن و نفس کشیدن سریع اشاره کرد. در صورت بروز این علائم سریع به پزشک مراجعه کنید.

• خطر لختگی خون هم از ریسک‌های عمل‌های لاغری به شمار می‌آید؛ برای همین است که پزشک از بیمار می‌خواهد پیش از عمل آسپرین یا دیگر داروهای مشابه را مصرف نکند. اگر پس از عمل احساس در قفسه‌ی سینه‌ی خود احساس درد داشتید یا با تنگی‌نفس و سرگیجه روبرو شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این علائم می‌توانند از نشانه‌های لختگی خون باشند.

• سوءتغذیه نیز از ریسک‌ها و عوارض جانبی پس از عمل اسلیو و عمل بای‌پس معده به شمار می‌آید که طی این مشکل فرد دیگر نمی‌تواند از غذاها مواد مغذی و ویتامین‌ها را دریافت کند؛ از این رو به سوءتغذیه دچار می‌شود. از علائم این مشکل می‌توان به بی‌حالی مداوم، نفس‌تنگی، تپش قلب شدید، رنگ‌ پریدگی و احساس ضعف اشاره کرد. پایبند بودن به یک رژیم غذایی متعادل، ریسک ابتلا به سوءتغذیه را کاهش می‌دهد. بسیاری از افراد ناچارند پس از عمل تا پایان عمر مکمل مصرف کنند. همچنین فرد می‌تواند مدام آزمایش خون دهد تا سطح ویتامین‌های بدن خود را بسنجد و سریع‌تر به حل مشکلات بپردازد.

• برخی از افراد طی یک تا دو سال پس از عمل اسلیو و بای‌پس به سنگ کیسه صفرا مبتلا می‌شوند. این سنگ‌ها گاهی با کاهش وزن شدید در کیسه صفرا ظاهر می‌شوند. از علائم این بیماری می‌توان به موارد روبرو اشاره کرد: درد شدید در ناحیه‌ی شکم که بین چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد، دمای بالای بدن، تپش قلب شدید، زرد شدن پوست و چشم‌ها، خارش پوستی، لرزش و گیجی.

• در موارد بسیار نادری پس از عمل اسلیو و بای‌پس خطر مرگ وجود دارد که البته این در صورتی است که عوارض جانبی بدی رخ دهند.

کدام عمل‌های جراحی بالاترین آمار موفقیت را دارند؟

برخی از یافته‌ها نشان می‌دهند عمل بای‌پس بعد از یک سال نتایج کاهش وزن فوق‌العاده‌ای را نشان داده و باعث شده که فرد پس از گذشت یک سال 31 درصد کاهش وزن داشته باشد. این آمار برای عمل اسلیو 25.2 درصد بوده است. عمل بای‌پس و عمل اسلیو برای مواردی به جز کاهش وزن هم کاربرد دارند و هردو ریسک دیابت نوع دو و فشار خون بالا را کاهش می‌دهند.

نحوه‌ی مصرف دارو پس از عمل اسلیو و عمل بای‌پس چگونه است؟

اگر هنوز عمل را انجام نداده‌اید یا در مرحله‌ی نقاهت به سر می‌برید، باید از برخی از داروها مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و دسته داروهای NSAID دوری کنید. بلعیدن قرص و کپسول‌های درشت پس از عمل تا مدتی ممنوع است؛ بنابراین قرص‌های بزرگ را خرد کرده یا در صورت امکان، نسخه‌ی شربتی قرص‌ها را مصرف کنید.

داروهای آهسته رهش هم در دوران نقاهت برای معده ریسک بالایی دارند؛ زیرا قابلیت جویدن و خرد شدن را ندارند؛ بنابراین بهتر است کلا از آن‌ها دوری کنید. همچنین فرد بعد از عمل بدن متفاوتی خواهد داشت؛ از این رو نسخه‌ها و داروهای کنونی او باید از نو تجویز شوند تا با شرایط بدنی کنونی و سبک زندگی تازه‌ی فرد هماهنگ باشند.

چگونه می‌توانیم در ایران عمل اسلیو یا عمل بای‌پس معده را انجام دهیم؟

با توجه به ریسک‌هایی که پیش‌تر ذکر شد، عمل اسلیو باید به دست افراد متخصص صورت گیرد تا کمترین خطر را داشته باشد. دکتر فرهمند یکی از پزشکان ماهر و حاذق در این زمینه است که در کشورهایی همچون آلمان، بلژیک، آمریکا و دیگر نقاط اروپا دوره گذرانده است تا بهترین و تازه‌ترین روش‌های لاغری را به ایران معرفی کند. عمل نزد یک پزشک متخصص نگرانی‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

انتخاب پزشک خوب نکته‌ی بسیار مهمی است؛ زیرا پزشک جراح از مراحل پیش از عمل تا دوران نقاهت پس از آن همراه شما خواهد بود. دکتر فرهمند تا به حال چندین هزار عمل جراحی موفق را در کارنامه‌ی خود به ثبت رسانده است.

منابع

https://www.healthline.com/health/weight-loss/safest-weight-loss-surgery

https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22931-gastric-sleeve-surgery