گذاشتن دو مهر در نماز را از نظر مراجع دین اسلام مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد حکم شرعی گذاشتن دو مهر در نماز چیست؟ و اینکه آیا قرار دادن دو مهر روی هم در سجده نماز اشکال شرعی دارد؟

حکم گذاشتن دو مهر در نماز

گذاشتن دو مهر در نماز برای سجده کردن اشکال شرعی دارد یا نه؟ برخی افراد عادت دارند که در هنگام نماز از دو مهر برای سجده استفاده کنند و محل سجده خود را بالاتر بیاورند. برخی از افراد هم مهری را در محل قرار گرفتن بینی قرار می دهند. حکم گذاشتن دو مهر در نماز چیست؟ آیا قرار گرفتن بینی بر دو مهر باعث بطلان سجده می شود؟ سجده بر دو مهر چرک و سیاه چه حکمی دارد؟ محل سجده نمازگزار نباید از محل زانوهایش بیش از چهار انگشت بسته پائین تر یا بلندتر باشد (توضیح المسائل امام خمینی ره). بنابراین در صورتی که ارتفاع دو مهر در نماز بیش از چهار انگشت بسته نباشد می توان بر آن سجده نمود. و تغییر ارتفاع مکان سجده در نماز نیز اشکالی ندارد.

اگر نمازگزار می داند که وقف عمومیّت دارد و شامل غیر جهت عبادی مثل استفاده از آن برای بالا آوردن محلّ سجده از گذاشتن دو مهر در سجده نماز استفاده می شود اشکال ندارد و اگر نمازگزار بداند که وقف مختصّ جهت عبادی است مثل سجود، استفاده از دو مهر در نماز در غیر مورد مذکور جایز نیست و اگر کیفیّت وقف مشکوک باشد، بنابر احتیاط واجب از گذاشتن دو مهر در نماز اجتناب نماید .

حکم سجده بر دو مهر در نماز

سجده بر دو مهر در نماز خواندن را از نظر مراجع تقلید همچون امام خمینی ره توضیح خواهیم داد حکم شرعی قرار دادن دو مهر روی هم در هنگام سجده نماز در برخی از مواقع اشکال شرعی دارد و در برخی مواقع موردی ندارد.

امام خمینی:

محل سجده نمازگزار نباید از محل زانوهایش بیش از چهار انگشت بسته پائین تر یا بلندتر باشد. بنابراین در صورتی که ارتفاع دو مهر در سجده نماز بیش از چهار انگشت بسته نباشد می توان بر آن سجده نمود. همچنین تغییر ارتفاع مکان سجده در نماز نیز اشکالی ندارد.

حکم گذاشتن بینی بر روی دو مهر در سجده نماز

آیت الله سیستانی:

گذاشتن بینی بر روی زمین مستجب است.

اگر هنگام سجده چنان با سرعت به سجده برویم که پیشانی‌مان دو بار به مهر بخورد تکلیف چیست؟ آیا دو سجده محسوب می‌شود؟

آیت الله خامنه‌ای:

اگر سر بى‌اختیار برگشته و به مهر رسیده یک سجده حساب مى‌شود و چون بى‌اختیار بوده سبب بطلان نماز نمى‌شود.

اگر چرک روى دو مهر در نماز به مقدارى باشد که حائل بين پيشانى و مهر شود، سجده و نماز باطل است.

آیت الله مکارم شیرازی:

هرگاه پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود و برگردد، یک سجده حساب می‌شود، چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه، ولی اگر اختیاراً آن را بردارد اگر قبل از ذکر و از روی عمد باشد نمازش باطل است و الا اشکال ندارد.

آیت الله سیستانی:

اگر پیشانی بی‌اختیار از جای سجده بلند شود، چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جای سجده برسد، و این یک سجده حساب می‏شود (چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه) و اگر نتواند سر را نگهدارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسد، همان یک سجده حساب می‏شود، ولی اگر ذکر نگفته باشد احتیاط مستحب آن است که آن را بگوید، ولی باید به قصد قربت مطلقه باشد و قصد جزئیت نکند.

آیت الله نوری همدانی:

اگر پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود، چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جای سجده برسد، و این یک سجده حساب می‌شود، چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگهدارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسد، روی هم یک سجده حساب می‌شود و اگر ذکر نگفته باشد، باید بگوید.

چرا در نماز بر مهر سجده می کنیم؟

امام خمینی:

در هنگام ذکر سجده، باید هفت موضع روی زمین به معنای عام آن (چه خاک باشد و چه فرش و…) قرار گیرد، در این حکم، ملاک؛ استقرار و ساکن بودن این هفت موضع است.

بنابراین هفت موضع در هنگام ذکر سجده باید بر زمین باشد، نه آن که بر خاک و آنچه سجده بر آن صحیح است قرار گیرد. البته از بین این هفت موضع، فقط پیشانی استثناء شده است که می بایست تنها بر زمین (به معنای خاص آن) یا آنچه از زمین می روید واقع شود؛ (در واقع فقهاء در این مساله جنس زمین را مد نظر قرار داده اند).

آیت الله سیستانی:

در نماز باید سجده بر زمین یا آنچه از زمین روئیده است باشد و خوردنی و پوشیدنی نباشد و در زندگی امروزی چون خانه ها مساجد و سالن ها با موکت و فرش و امثال آن پوشیده شده است که سجده بر آنها صحیح نیست لذا از مهر که از جنس خاک است برای سجده استفاده می شود و نیز موضع سجده باید پاک باشد التزام بر این شرط در مهر آسانتر است. البته سجده بر تربت سیدالشهدا (ع) از همه بهتر است.

مستحبات سجده کردن در نماز چیست

سجده که از واجبات نماز است، دارای اجزا و شرایط واجب و مستحب است؛ از جمله مواردی که جزء مستحبات سجده به شمار می رود، آن است که:

1. براى رفتن به سجده و بعد هر سجده، در حال آرامى بدن «اللّٰه أکبر» بگوید.
2. مرد هنگام سجده رفتن، اول دست ها و زن، اول زانوها را به زمین بگذارد.
3. بینى را به مهر یا چیزى که سجده بر آن صحیح است بگذارد.
4. در حال سجده، انگشتانِ دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد، به طورى که سر آنها رو به قبله باشد.
5. در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و صلوات بفرستد.
6. بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را بر کف پاى چپ بگذارد.
7. بعد از سجده اول و آرامش بدن، «اسْتَغْفِرُ اللّٰهَ رَبِّی وَ اتُوبُ الَیْهِ» بگوید.
8. سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روى رانها بگذارد.
9. در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد.
10. مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضاى بدن را به یکدیگر بچسبانند. (توضیح المسائل امام خمینی ره)