شقاق یا فیشر مقعدی چیست و بهترین و کم هزینه ترین روش درمان
افراد زیادی با علائمی مثل خونریزی و احساس درد زیاد در مقعد به ما مراجعه میکنند و به دنبال راهی برای درمان مشکل خود هستند. به دلیل اینکه بسیاری از عارضه های مقعد و نشیمنگاه علائمی شبیه به هم ایجاد می کنند، تشخیص و درمان بیماری برای مبتلایان کمی مشکل است. شقاق مقعدی یکی از بیماری های شایع ناحیه نشیمنگاه است که احتمال ابتلای بسیاری از افراد در سنین مختلف به آن وجود دارد. این عارضه دردناک نیاز به درمان سریع دارد.
در ادامه به بررسی علائم و نشانه ها، دلایل و راه های درمان شقاق با لیزر، جراحی و دارو خواهیم پرداخت:
شقاق یا فیشر چیست؟
شقاق مقعدی به معنی ایجاد پارگی یا زخم در پوشش مخاطی انتهای راست روده (کانال مقعد) است که باعث ایجاد درد و سوزش زیاد در هنگام اجابت مزاج می شود. کیفیت زندگی افراد مبتلا به شقاق تحت تاثیر قرار می گیرد و این افراد به سختی اجابت مزاج انجام می دهند و از دستشویی رفتن هراس دارند.
زخم مقعدی یا همان شقاق در ابتدا خفیف و کوچک است که ممکن است با دارو درمان شود. اما با گذشت زمان شقاق مزمن شده و برای درمان آن باید به سراغ روش های پزشکی بروید.
چرا به فیشر مبتلا می شویم؟
معمولا ایجاد فشار در کانال رکتوم و انقباض عضلات اسفنکتر داخلی باعث ایجاد فیشر می شود. در ادامه علل اصلی ایجاد شقاق را عنوان خواهیم کرد:
• یبوست و خشکی مدفوع
• اسهال مزمن
• بارداری و زایمان
• رابطه مقعدی
• بیماریهای جنسی
• تنگی دریچه مقعد
• بیماری های التهابی روده مثل کرون
• عدم تحرک کافی
• عدم مصرف فیبر و مایعات کافی
دلایل ایجاد فیشر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم باعث ایجاد این بیماری می شوند یا زمینه آن را فراهم می کنند. رعایت برخی نکات تا حد زیادی می تواند به پیشگیری از شقاق کمک کند.
علائم و نشانه ها
آگاهی و شناخت علائم بیماری های مختلف باعث می شود تا افراد هنگام مبتلا شدن به آن بیماری بتوانند هر چه سریع تر برای جلوگیری از وخامت و درمان بیماری خود اقدام نمایند. بسیاری از مشکلاتی که بیماران و حتی جامعه پزشکی به آن دچار شده اند، به دلیل عدم آگاهی افراد از بیماری های مختلف مثل شقاق(فیشر) و غیره است. شایع ترین علائم فیشر به شرح زیر است:
• احساس درد زیاد هنگام اجابت مزاج
• مشاهده خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی
• سوزش و خارش در مقعد
• مشاهده زخم یا ترک در دهانه مقعد
• ضایعه گوشتی کوچک در مقعد
نحوه تشخیص
مشاهده علائم بالا میتواند به معنی ابتلای شما به شقاق مقعدی باشد. اما برای تشخیص دقیق بیماری باید حتما به دکتر متخصص مراجعه کنید. پزشک بعد از بررسی سوابق و انجام معاینه فیزیکی، بیماری شما را تایید می کند. البته در مواقعی که زخم داخل مقعد باشد، پزشک برای بررسی دقیق تر از انجام آزمایشاتی مثل سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی و آنوسکوپی را برای تشخیص قطعی کمک می گیرد. بعد از تشخیص قطعی بهترین روش درمانی به شما پیشنهاد می شود و اگر کمتر از چند هفته از شروع بیماری شما گذشته باشد ممکن است برای شما دارو تجویز شود.
البته شقاق مزمن معمولا با دارو و روش های خانگی درمان نمی شود و برای درمان قطعی این بیماری باید از روش های جراحی و لیزر کمک بگیرید.
راه های درمان شقاق
راه های مختلفی برای درمان شقاق وجود دارد که همانطور که در بالا اشاره کردیم، بر اساس شرایط بیماری و نظر پزشک یکی از این روش ها برای بیمار در نظر گرفته می شود. قطعی ترین راه های درمان فیشر به شرح زیر است:
درمان شقاق با لیزر
نکته ای که برای بیماران از اهمیت بالایی برخوردار است، نتیجه قطعی و دوره نقاهت بعد از درمان است. همچنین بیشتر بیماران از جراحی و اتاق عمل هراس دارند و به دنبال راه های درمان شقاق بدون جراحی هستند. عمل سرپایی لیزر شقاق یکی از بهترین و مدرن ترین راه های درمان این بیماری است که بدون نیاز به بیهوشی و بصورت سرپایی انجام می شود. شما میتوانید این عمل در کلینیک یا مطب توسط دکتر متخصص انجام دهید و از نتیجه قطعی آن مطمئن باشید.
درمان شقاق با لیزر کمترین ریسک بازگشت مجدد بیماری را دارد (تقریبا صفر) و هیچ گونه عوارضی برای بیمار نخواهد داشت.
همچنین دوران نقاهت آن بسیار کوتاه تر از سایر روش های جراحی است و با کمترین میزان درد و خونریزی انجام می شود.
لیزر فیشر در کمتر از نیم ساعت انجام شده و بیمار بلافاصله بعد از عمل مرخص می شود.
به دلیل مزایای زیاد لیزر در مقایسه با جراحی بسیاری از بیماران عمل سرپایی لیزر شقاق را ترجیح می دهند.
فیشرکتومی
در این روش که معمولا تت بیهوشی انجام می شود، دکتر جراحی محل زخم مقعدی را برش زده و آن را ترمیم می کند و این ترمیم معمولا با ایجاد برشی در عضله اسفنکتر برای کاهش فشار وارده بر مقعد انجام می شود.
اسفنکتروتومی
رایج ترین روش عمل شقاق است که در بیمارستان و تحت بیهوشی انجام می شود و طی آن بخشی از اسفنکتر و پوست اطراف مقعد را قطع می کنند تا فشار عضله را کاهش دهند. اسفنکتروتومی در دو روش باز و بسته انجام می شود که در روش باز محل جراحی بدون بخیه رها می شود تا احتمال عفونت کاهش پیدا کند. اما در اسفنکتروتومی بسته محل جراحی را با بخیه می بندند.
مسئله مهمی که باید آن را در نظر بگیرید، ریسک بالای روش های جراحی شقاق است. عوارض عمل شقاق شامل بازگشت و عود مجدد بیماری، احتمال ایجاد عفونت و حتی احتمال ایجاد آسیب در عضلات مقعد و ابتلا به مشکلاتی مثل بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز است.
دارو و پماد
در شروع بیماری که عمق زخم کم است، استفاده از روش های دارویی و پماد شقاق یا فیشر می تواند به درمان این عارضه کمک کند. دارو و پمادهایی که در این مرحله ممکن است توسط پزشک تجویز شود شامل پماد دیلتیازیم، آنتی فیشر، نیتروگلیسیرین و پماد ام جی است. در مواقعی ممکن است این داروها به همراه آنتی بیوتیک تجویز شوند.
حداکثر زمان استفاده از این داروها یک هفته تا ده روز است و اگر بعد از این مدت هیچگونه بهبودی در علائم شما حاصل نشد، باید مصرف دارو را قطع کنید و از سایر روش های درمان که در بالا به آن پرداختیم کمک بگیرید.
هزینه جراحی و لیزر شقاق یا فیشر
هزینه درمان شقاق هم یکی از موارد پر اهمیت برای بیماران است که تاثیر زیادی در انتخاب روش درمان خواهد داشت. بعضی از مبتلایان تصور می کنند هزینه عمل جراحی شقاق بسیار به صرفه تر از درمان با لیزر است. این تصور کاملا اشتباه است و اگر هزینه های جانبی جراحی مثل بستری شدن در بیمارستان، مراقبت های سخت و پانسمان بعد از عمل و همچنین دوران نقاهت طولانی جراحی را در نظر بگیرید، در می یابید که این دو روش از لحاظ هزینه تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.
از همه مهمتر به دلیل احتمال عفونت یا عودهای مکرر شقاق بعد از جراحی ممکن است بیمار مجبور به پرداخت چند باره هزینه جراحی شود که علاوه بر اتلاف وقت و هزینه، متحمل درد و مشکلات زیادی هم خواهد شد.
اما در روش لیزر شقاق یا فیشر نیازی به گذراندن دوره نقاهت سخت و طولانی نیست و احتمال بازگشت بیماری وجود نخواهد داشت. بنابراین هزینه لیزر شقاق در مقایسه با جراحی مناسب تر است.
