اگر دانش آموز دبستانی یا دبیرستانی دارید باید بیشتر به تغذیه و وعده های غذایی این بچه ها توجه داشته باشید. به طور کلی تغذیه مناسب نقش مهمی را در بهبود یادگیری دانش آموزان دارد و سماتک در ادامه این مقاله اصول انتخاب بهترین میان وعده و تغذیه مناسب برای دانش آموزان را به شما والدین عزیز گوشزد می کند.
به طور کلی برنامه غذایی در زمان مدرسه و خارج از مدرسه تفاوت چندانی ندارد فقط موضوع این است که در این دوره کودکان و دانش آموزان بیشتر به مصرف غذاهای فرآوری شده یا غذاهای فست فودی روی آورده اند. با این حال اگر فردی به عنوان یک محصل یا یک دانشجو می خواهد از حداکثر پتانسیل ذهنی و جسمی خود استفاده کند باید تمام موادمغذی شامل املاح و ویتامین ها و موادمغذی ماکرو و میکرو برای هر فردی به طور متعادل و با توجه به مقدار نیاز فرد به بدن او برسد.
صبحانه مهم ترین وعده غذایی دانش آموزان
يك تغذيه خوب با اولين وعده غذايي روز آغاز مي شود. كودكان معمولاً به دلايل گوناگون از خوردن صبحانه امتناع مي كنند. در اولين گام سعي كنيد برنامه صبحانه را طوري تنظيم كنيد كه زمان كافي براي خوردن اين وعده غذايي در اختيار داشته باشيد. در ضمن، خوردن صبحانه به همراه ساير اعضاي خانواده نيز كودك را به اين امر تشويق مي كند. به طور كلي يك دانش آموز براي شروع روز به ۶۳۸ كالري نياز دارد كه اين مقدار كالري، مي تواند از طريق نان، پنير بدون چربي، گردو، غلات و شير تأمين بشود. كودكان بايد روزانه حداقل ۲ ليوان شير بخورند. اگر فرزند شما از خوردن شير امتناع مي كند، مي توانيد از جايگزين هايي مثل فرني و شيربرنج كه حاوي شير هستند، استفاده كنيد. در مجموع به ياد داشته باشيد كه صبحانه در حدود ۲۵ درصد از انرژي روزانه بدن را تأمين مي كند.
دانش آموزان حتماً از 4 گروه اصلی غذایی استفاده کنند
آنچه در یک شرایط طبیعی از افراد و نوع تغذیه شان انتظار می رود این است که برنامه غذایی دانش آموزان را طوری تنظیم کنند که بتوانند از همه موادمغذی موجود، ویتامین ها و املاح به مقدار مورد نیاز، به بدن خود برسانند. البته همه باید مراقب باشند حتی دچار کمبودهای خفیف و حاشیه ای که می توانند روی قدرت ذهنی و تمرکز یادگیری تاثیر گذار باشند، نشوند. پس توضیح خیلی ساده این است که اگر می خواهید گرفتار چنین مشکلاتی نشوید باید مطمئن باشید همه گرو ه های غذایی در برنامه خوراکی تان وجود دارد.
به طور مثال اگر یک نوجوان که اتفاقا در سن رشد هم هست طی یک روز یعنی در فاصله زمانی ۲۴ ساعت شیر، ماست، دوغ و به طور کلی از گروه لبنیات به هر دلیلی مصرف نکند اما در عین حال از سایر گرو ه های غذایی دیگر حتی ده ها کیلو استفاده کند به دلیل اینکه لبنیات در برنامه غذایی اش نبوده به هیچ عنوان کلسیم و ویتامین B۲ بدنش تامین نمی شود.
مصرف نکردن گروه غذایی گوشت ها و پروتئین نیز می تواند کمبود آهن و روی را در پی داشته باشد، بنابراین از آنجایی که همه موادمغذی در گروه های اصلی پراکنده هستند، حتما باید ۴ گروه اصلی خوراکی شامل شیر و لبنیات، نان و غلات، سبزیجات و صیفی جات و میوه ها همراه گروه گوشت ها که علاوه بر انواع گوشت های کم چرب، پنیر و تخم مرغ و مغزدانه ها را هم دربرمی گیرد در برنامه غذایی روزانه افراد گنجانده شود.
میان وعده های مدرسه
* گاهی اوقات والدین توجهی به تغذیه ندارند و برای میان وعده تنقلات مضر را در کیف بچه ها قرار می دهند. اما این نگرانی وجود دارد که با ادامه این روند، پس از مدتی، کودکان دیگر ذائقه شان در مورد مصرف مواد غذایی مناسب تغییر یافته و به مصرف فرآورده های غذایی روی بیاورند.
* این فرآورده ها که در بسیاری از موارد دارای مقادیر زیادی از انرژی می باشند، دارای مقادیر اندک و نامناسبی از ریزمغذی ها بوده و تعادل مناسب را در برنامه غذایی کودک ایجاد نمی کنند. بر این اساس بهتر است مادران گرامی، ساندویچ های خانگی را برای صبحانه و نیز انواع میوه هایی که شسته شده و درون کیسه فریزر آماده مصرف می باشند، را برای کودک به عنوان میان وعده مدرسه تهیه و درون کیف او قرار دهند.
* باید بچه ها را به خوردن آب تشویق و ترغیب کنید. نوشیدنی های شیرین مثل ساندیس و آبمیوه های مصنوعی برای یک رژیم غذایی سالم توصیه نمی شود.
* مصرف سه وعده در روز لبنیات برای تامین کلسیم مورد نیاز بدن ضروری است. بهتر است تا حد ممکن از لبنیات کم چرب استفاده شود.
* فسفر مي تواند نقش اساسي در حفظ سلامت و درمان ضعف فكري داشته باشد؛ از اين رو براي عملكرد مغز كودك به خصوص در هنگام درس خواندن مي توانيد از خشكبار، مغز بادام، پنير، شير و زرده تخم مرغ استفاده كنيد.
* مصرف سبزیجات، صیفی جات و میوه ها به عنوان میان وعده یا همراه وعده های اصلی بسیار توصیه می شود چون از نظر موادمغذی بسیار متراکم هستند، بنابراین می توانند به عملکرد فیزیکی و فیزیولوژیکی بدن کمک کنند. این گروه از مواد غذایی با بهره مندی از ترکیبات آنتی اکسیدانی مانع بروز آسیب در سطح سلولی خواهند شد.
* گلوكز، عنصري مهم در تأمين انرژي مورد نياز براي انجام فعاليت هاي ذهني و فيزيكي است. اين عنصر در عسل، نان و غلات به وفور يافت مي شود.
* پتاسيم باعث بهبود عملكرد مغز و تقويت ماهيچه ها مي شود. پتاسيم معمولاً در همه مواد غذايي به خصوص موز، مركبات و حبوبات يافت مي شود.
هله هوله خوری ممنوع!
مسلما مصرف خوراکی های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس یا اسنک های شور مانند چیپس، پفک و حتی خوراکی های خیلی شیرین مثل کیک ها و نوشابه های گازدار بدترین انتخاب ممکن برای زنگ تفریح بچه ها هستند. چون نه تنها نیاز به موادمغذی کلیدی را تامین نمی کنند حتی مثلا نوشابه به دلیل کالری زیادی که تولید می کند و قند فراوانی که دارد می تواند طی ساعات متوالی باعث افت قندخون بعدی شود، چون این نوع خوراکی ها در یک لحظه قندخون را سریع بالا می برند و سیری کاذب ایجاد می کنند. از آنجایی که قندخون یکباره بسیار بالا رفته، پاسخ بدن هم خیلی شدید خواهد بود بنابراین انسولین زیادی ترشح می شود و در نتیجه افت قندخون به فاصله کوتاه اجتناب ناپذیر خواهد بود. با این اوصاف طبیعی است چنین شرایطی روی عملکرد جسمی و ذهنی محصل تاثیر می گذارد. خوراکی های خیلی شور یا خیلی شیرین می توانند اوسمولاریتی مایعات بدن را بر هم بزنند که این موضوع می تواند روی قدرت تمرکز ذهنی و توجه کاملا اثر مستقیمی داشته باشد.