خوراکی های مخصوص شب چله | شب چله چی بخوریم
خوراکی های شب چله در برخی از شهرهای ایران با سایر نقاط تفاوت هایی دارد اما خوراکی های مخصوص شب چله در همه جا یکسان است شب چله چی بخوریم؟ در ادامه لیست خوراکی های شب چله را معرفی خواهیم کرد.
خوراکی های مخصوص شب چله
خوراکی های شب چله کدامند؟ طبق رسوم قدیم، ایرانیان در آخرین شب پاییز گرد هم جمع میشوند و تا پاسی از شب به گفتگو، شعرخوانی، بازی‌های دسته‌جمعی، خاطره و قصه‌گویی و خوردن خوراکی های شب چله می‌پردازند. اما در این میان خوراکی های مخصوص شب چله نقش ویژه‌ای در این مهمانی‌ها و دورهمی‌ها دارند که می‌توانند جنبه نمادی داشته باشند. برای مثال میوه‌های پر دانه نمادی از برکت و میوه‌های سرخ‌رنگ نماینده خورشید هستند که از خوراکی های مخصوص شب چله محسوب می شوند. در ادامه با خوراکی های مخصوص شب چله که در این شب استفاده از آن‌ها بیشتر رواج دارد و خواص خوراکی های شب یلدا آشنا می‌شویم. پرخوری در شب چله یکی از مهم ترین و دردسرساز ترین مشکلاتی است که ایرانی در بلندترین شب سال آن را رعایت نمی کنند .همان طور که می دانیم شب چله با شبهای دیگر فقط 1 دقیقه تفاوت دارد و چه خوب است برای همین 60 ثانیه خود و اطرافیانمان را دچار مشکلات حاد تغذیه ای و گوارشی نکنیم . اما به هرحال ایرانی ها طی رسومات خود خوراکی های رنگارنگی را برای این شب خاطره انگیز تدارک می بینند و گاهی با اشتباهاتی چون پرخوری و روی هم خوری این شب طولانی را به کابوس بدل می کنند .
انتخاب مواد غذایی خاصی از بین سایر مواد غذایی و تأکید برقرار دادن این مواد غذایی بر سر سفره شب چله نه تنها یک رسم، بلکه نکات تغذیه‌ای خاصی را دنبال می‌کند، یکی از خوراکی های مخصوص شب چله ، میوه هندوانه است که همیشه به شیوه‌های جذابی تزیین می‌شود. هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین های A و B و C است، مطابقت دارد.
شب چله چی بخوریم
آجیل
یکی از خوراکی های شب چله که با شب‌نشینی طولانی شب چله هماهنگی دارد آجیل و تنقلات است. آجیل جزء خوراکی های مخصوص شب چله و دارای انواع ویتامین‌های گروه E و B، روی، کلسیم، فسفر و پتاسیم، منیزیم، ویتامین A و پروتئین است که وجود این مواد در بدن موجب افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از ریزش مو و چین‌وچروک پوست، درمان افسردگی، افزایش قدرت بینایی و رفع خستگی و گرفتگی عضلات می‌شود. آجیل‌ها با داشتن اسیدهای چرب امگا 3 و چربی غیراشباع ضامن سلامتی قلب بوده و با داشتن مقادیر زیادی فیبر باعث کاهش میزان کلسترول خون می‌شود. آجیل مخصوص شب چله شامل پسته، بادام، گردو، فندق است. آجیل سنتی نیز شامل تخمه آفتاب‌گردان، گندم بوداده، نخود برشته، شاهدانه، برنجک، تخمه هندوانه و کدو، بادام، پسته، فندق، گردو، کشمش و مویز، انجیر و توت خشک و… می‌شود.
شیرینی و دسر
شیرینی ها در اکثر مهمانی‌ها حضور دارند و جزء خوراکی های مخصوص شب چله نیز شیرینی‌هایی مثل باسلق، قطاب، پشمک و دسرها، کیک‌ها و شیرینی‌های خانگی از خوراکی های اصلی جشن چله محسوب میشوند. بهتر است در این شب از زیاده‌روی در خوردن شیرینی مخصوص شب چله اجتناب کنید.
لبو
لبو یکی دیگر از خوراکی های شب چله ای است ریشه چغندر پخته‌شده لبو نام دارد که جایگاه ویژه‌ای در میان خوراکی های مخصوص شب یلدا ایرانیان بازکرده است. لبو در شبهای سرد زمستان بسیار مطبوع بوده و دارای خواصی چون شستشوی معده برخوردار می‌باشد. همچنین دارای مقادیری مواد مغذی و ترکیبات مؤثر فولات، کلسیم، منگنز، پتاسیم، آهن، بتانین، اسیدمالونیک و فیبر است.
انگور یا کشمش
مصرف انگور در شب چله به علت داشتن خاصیت گرمی و خواص فراوان برای خوراکی های مخصوص شب چله توصیه‌شده است. درگذشته انگورها را به‌صورت آونگ به هم وصل کرده و درجایی خنک آویزان می‌کردند و در شبهای سرد زمستان به‌ویژه شب چله و در مجالس و میهمانی‌‌ها از آن‌ها استفاده کرده از میهمانان خود با آن پذیرایی می‌کردند. در برخی از مناطق نیز انگور را در سرکه نگه‌داشته و خوراکی از انگور به نام حلالی برای شب یلدای خود و خانواده تهیه می‌کردند.
انار
انار مهمترین میوه شب چله است یکی از زیباترین و اصلی‌ترین خوراکی های مخصوص شب چله انار است. این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است، انار میوه‌ای است که از قدیم از آن به‌عنوان میوه‌ای خون‌ساز یاد می‌شود و نوشیدن آب انار در شب چله به افراد ضعیف توصیه می‌شود چراکه سرشار از آهن است و درنتیجه موجب افزایش انرژی و خون‌سازی در بدن فرد می‌شود. انار خوراکی شب چله و سرشار از آنتی‌اکسیدان، ویتامین C و پتاسیم است و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌گردد. همچنین در کاهش کلسترول خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز مؤثر است. ازآنجاکه انار تصفیه‌کننده خون است و خون مانند زندگی یا زایش دوباره انسان است، به همین علت انار را نماد زایش و شادی می‌دانند.
هندوانه
خوشمزه ترین خوراکی مخصوص شب چله هندوانه است با اینکه هندوانه یک میوه تابستانی و یادآور گرمای تابستان و حرارت است یکی از خوراکی های اصلی شب چله است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین‌های A و B و C است، مطابقت دارد. هندوانه از خوراکی های مخصوص شب یلدا است و همچنین بهترین منبع بتاکاروتن و لیکوپن است که از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند و از بروز سرطان جلوگیری می‌کنند. 90 درصد بافت هندوانه از آب تشکیل شده است، در نتیجه برای رفع عطش بسیار مفید است و به علت فراوانی آب در این محصول، برای جلوگیری و دفع سنگ کلیه، خوردن آن بسیار توصیه شده است. هندوانه منبع غنی از بتاکاروتن و لیکوپن است که این مواد از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند و همانطور که اثبات شده، آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از بروز سرطان‌ها در انسان جلوگیری می‌کنند، پس این باور که با خوردن هندوانه بیماری کمتر به سراغ ما می‌آید، در وجود این آنتی‌اکسیدان‌ها نهفته است. هندوانه از بروز آسیب‌های پوستی در اثر نور جلوگیری می‌کند، موجب دفع بیشتر و سریع مواد زائد از بدن می‌شود و به شادابی و طراوت پوست می‌انجامد.
پرتقال
مصرف پرتقال پس از شام شب یلدا، می‌تواند موجب نفخ (گاهی شدید) شود؛ با تاکید دوباره به عدم مصرف شام در این شب یا دست‌کم عدم مصرف میوه‌ها پس از شام، توصیه می‌کنیم در صورت تمایل، نیم تا یک ساعت پس از شام، از سیب یا به یا انار شیرین استفاده شود.
میوه های زمستانی
در شب چله به‌غیراز انار و هندوانه اصولاً ظرف میوه‌های متنوع مانند سیب، پرتقال، ازگیل، خرمالو، کیوی، نارنگی و… دیده می‌شود که هرکدام جزء خوراکی های مخصوص شب چله محسوب میشوند. مثلاً سیب به‌عنوان میوه‌ای خوش عطر با داشتن منبع غنی از ویتامین‌ها برای سلامتی انسان بسیار مفید است. سیب همچنین به بهبود تنفس، درمان و پیشگیری از آسم، افزایش انرژی بدن، افزایش بینایی و بهبود دیابت نیز کمک می‌کند.
ترشی ها
به‌طور کلّی هرگز نباید در مصرف ترشی‌ها زیاده‌روی کرد چون ترشی‌ها برای بافت‌های عصبی بدن مانند مغز و نخاع، دهانه معده، تاندون‌ها و لیگامان‌ها، پوست، و دهانه رحم زیان‌آورند و ضد خون‌سازی هم هستند.بنابراین، برای تامین سلامتی و دست‌کم برای شادابی و خوش‌رنگی پوست هم که شده، در ترشی خوردن شب چله به‌ویژه در فصل‌های سرد سال، احتیاط کنید.
نوشیدنی های مخصوص شب چله
نوشیدنی های مخصوص شب چله عبارتند از: چای ایرانی با هل یا دارچین یا زعفران، دم‌نوش نعنا با کمی نبات، معجون شیربادام با عسل و هل و… .
خوراکی های مخصوص شب چله
در شب چله یا شام نخورید و یا شامی سبک که چندان چرب نباشد برای خود یا مهمانانتان در نظر بگیرید.
سعی کنید به‌جای آجیل شور از آجیل‌های شیرین که حاوی مویز، توت و انجیر خشک نیز باشند،استفاده کنید.
هندوانه را خیلی کم، در ابتدای میهمانی و پیش از غذا مصرف کنید.
سالمندان و افراد سردمزاج یا مبتلایان به بیماری‌های دارای طبیعت سرد مانند مشکلات گوارشی چون ریفلاکس، نفخ یا بدهضمی، کم‌کاری تیروئید، کبد چرب، افسردگی‌ها و… کمتر خوراکی سرد مصرف کنند.
بهتر است لبو را باکمی از آب آن میل نمایید تا خاصیت ملین بودن آب لبو از ایجاد یبوست جلوگیری کند.
مصرف پرتقال پس از شام مخصوص شب چله، می‌تواند موجب نفخ شود.
پس از شام میوه نخورید و یا نیم تا یک ساعت پس از شام، از سیب یا انار شیرین استفاده کنید.
افراد دیابتی هم می‌توانند به‌اندازه معمول و با محدود کردن مصرف میوه‌ها و غذاهای دیگر، انار شیرین بخورند.
استفاده از نوشیدنی‌هایی چون چای با هل یا دارچین یا زعفران، دم‌نوش نعنا باکمی نبات، معجون شیر بادام با عسل و.و. از نوشیدنی‌های مناسب شب چله به حساب می‌آیند.
نتایج تحقیقات پژوهشگران نشان داده است شب جشن ها در کشور با وجود تمام خاطرات شیرین خود یکی از خطرناک ترین شب ها رقم می خورد و معمولا عده زیادی از افراد به اورژانس بیمارستان ها مراجعه می کنند و موارد سکته قلبی و مغزی در این شب ها بسیار بالا است چرا که افراد با یک جمله ساده « یک شب که هزار شب نمی شه» جان خود را به خطر می اندازند بویژه اگر دچار بیماری های زمینه ای هستند هرگز رژیم غذایی خود را فراموش نکنند کنترل قند ، فشار خون و چربی خون در این شب برای افراد الزامی است و بهترین و اساسی ترین توصیه خوردن شام سبک زودهنگام و در عوض خوردن میوه های کم کالری مثل انار در این شب است.
خانواده ها شام را زود میل کنند چرا که خوردن شام دیروقت برابر است با خواب ، سوء جذب و عدم هضم مواد غذایی که این موارد به خودی خود مشکلات عمده ای را در پی دارد .یکی دیگر از توصیه های مهم در این شب که متخصصان تغذیه بسیار روی آن تاکید دارند عدم استفاده از انواع شیرینی ها پس از خوردن شام است چرا که با این کار یک کالری مازاد وارد بدن می کنند مخصوصا افرادی که دارای قند خون هستند دور شیرینی ها خط قرمز بکشند .
مصرف آجیل های شور نه تنها موجب افزایش چربی خون بلکه باعث بالا رفتن فشار خون افراد می شود و همان طور که می دانیم فشار خون به مرگ خاموش معروف است و با بالارفتن آن بیماران را در گیر سکته های مغزی ، قلبی و گاهی دچار مرگ می کند . بیمارانی که دچار فشار خون هستند از مصرف آجیل ها مخصوصا آجیل های شور اکیدا خود داری کنند و از انواع خام آن استفاده نمایند . مصرف خوراکی های مخصوص شب چله و آجیل به علت دارا بودن منابع غنی کالری برای سلامت افراد مفید اند اما مصرف بی رویه آن باعث چاقی و افزایش وزن می شود لازم به ذکر است منظور از آجیل ، مغزها هستند در میان آجیل ها مصرف پسته، انواع بادام، فندق و گردو بر انواع تخمه ها ارجحیت دارد.
توصیه می شود آجیل هایی چون پسته، بادام، گردو و فندق بصورت پوست نشده خریداری شود چرا که افراد سود جود ممکن است آجیل های مانده و کهنه را به عنوان آجیل تازه به مردم بفروشند بنابراین افراد در خرید آجیل بسیار دقت کنند البته از 2 طریق آجیل مانده را می توان تشخیص داد ، آجیل مانده بوی «نا» می دهد و رنگ غیر عادی دارد . علاوه بر موارد ذکر شده گاهی دیده می شود آجیل ها را با رنگ های خوراکی بو می دهند تا ماندگی آن ها مشخص نشود بنابراین حتما قبل از خرید مغزها پوست آن را بکنید و اگر به رنگ قهوه ای تمایل داشت از خرید آن به شدت بپرهیزید .
والدین دقت داشته باشند ، باید در میزان مصرف آجیل دقت شود چون مصرف زیاد آن باعث بروز مشکلات گوارشی شدیدی در کودکان می شود همچنین میوه ای مانند هندوانه که فصل آن نیست حتما از مکان هایی خریداری شود که در شرایط بهداشتی مناسبی نگه داری شده است.افراد حتی الامکان از مصرف باسلوق بدلیل کالری فراوانی که دارد خودداری کنند و در صورت تمایل از باسلوق های بسته بندی شده و دارای تاریخ تولید و انقضا مصرف کنند.
او تاکید کرد بجای مصرف آب انار از خود میوه انار استفاده شود و حتما دانه های آن خورده شود چرا که هسته انار بدلیل دارا بودن اسیدهای چرب در بهبود و تنظیم عملکرد سیستم متابولیسم بدن موثر است بخصوص در افرادی که دارای مشکلاتی مانند اضافه وزن، چاقی و دیابت هستند علاوه بر آن رنگ قرمز انار به علت وجود پلی فنل هاست. پلی فنل ها موادی هستند که از آسیب سلولی جلوگیری می کنند، خواص آنتی اکسیدانی قوی و همچنین خواص ضد التهابی دارند.
افراد در این شب اعتدال را رعایت کنند و چه خوب است اگر در این شب 2 واحد میوه مصرف شد ( یک انار و یک لیوان هندوانه ) همچنین در رابطه با آجیل ها مصرف یک مشت آن ( 30-40 گرم ) مناسب است و اگر خشکبار مصرف می کنند به اندازه یک چهارم کفایت می کند. خانواده ها با رعایت این توصیه ها شب آرامش بخش و خاطره انگیزی را رقم می زنند . افرادی که دچار قند خون ، چربی خون و فشار خون هستند و علاوه بر آن کودکان جز گروه هایی که هستند که در این شب طولانی باید بیشتر از افراد دیگر به تغذیه خود بهاء دهند امیدواریم از خوردن خوراکی های مخصوص شب چله لذت ببرید.
