اعمال روز اول ماه ذیقعده

اعمال ماه ذیقعده بسیار ثواب دارند و برای کسانی که می خواهد در ماه ذیقعده بسیار ثواب کنند باید اعمال اول ماه ذیقعده را انجام دهند در اینجا اعمال روز اول ماه ذیقعده و سایر روزهای این ماه عزیز را توضیح خواهیم داد. ذیقعده، ذی‌القَعده یا ذوالقَعدةالحرام (به عربی: ذو القعدة)، یازدهمین ماه از ماه‌های قمری است. ماه ذیقعده، از ماه های حرام است که شروع جنگ در آن حتی با دشمنان اسلام حرام است؛ مگر این‌که آنها جنگ را به مسلمانان تحمیل نمایند. در این ماه زائران خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوی مکه و مدینه حرکت می‌کنند. این ماه، ماه اجابت دعا نامیده شده‌است. ماه ذی الحجة، که ماه حج است، همراه با ماه قبل و بعد از آن، ماه‌های حرام اند (ماه چهارم حرام، ماه رجب است). شاید یکی از اهداف آتش‌بس در این سه ماه، آرامش جامعه و توفیق برای حج و عبادت باشد.

اعمال اول ماه ذیقعده

حداقل چیزی كه بر مؤمنین لازم است در این ماه بر آن مداومت كنند بدین شرح است:
1- هر روز 100 بار صلوات بر محمد و آل محمد.
2- هر روز 360 مرتبه «الحمد لله رب العالمین.» گفته شود.
3- هر روز 70 مرتبه استغفرالله، 70 مرتبه اتوب الی الله، 100 مرتبه سبحان الله، 100 بار الحمدلله، 100 مرتبه لا اله الا الله، 100 مرتبه الله اكبر، 100 مرتبه لا اله الا الله الملك الحق المبین، 100 مرتبه لاحول ولاقوة الا بالله. (1)
4- مداومت بر نماز جعفر طیار حداقل هفته ای یكبار خوانده شود.
5- مداومت بر نماز شب و نوافل یومیه.
6- بعد از هر نماز «آیة الكرسی.» تلاوت شود. (2)
7- هر شب و روز جمعه 1000 بار صلوات بر محمد و آل محمد فرستاده شود. (3)
8- خواندن تعقیبات نماز كه امام صادق علیه السلام در این باره فرموده است: «التعقیب ابلغ فی طلب الرزق من الضرب فی البلاد؛ تعقیبات، در جلب روزی از مسافرت های تجارتی مؤثرتر است.» (4)
9- مبادرت بر تسبیح حضرت زهرا علیها السلام كه تأكید شده است تسبیح حضرت فاطمه علیها السلام بعد از نماز بدون تكلم و بدون جابه جا كردن پاها انجام شود. (5)

دستور پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در خصوص اعمال ماه ذیقعده

در این ماه، روزی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله از منزل خارج شدند و فرمودند: «ای مردم! چه كسی می خواهد توبه كند؟» همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: «غسل كنید، وضو بگیرید و چهار ركعت نماز بخوانید. در هر ركعت یك بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یك بار هم سوره فلق و ناس بخوانید. پس از اتمام نماز، 70 مرتبه استغفار كنید و سپس بگویید:
لا حول و لاقوة الا بالله العلی العظیم و بعد از آن، این دعا را بخوانید:
«یا عزیز یا غفار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانه لا یغفر الذنوب الا انت.» سپس فرمود: «كسی كه این عمل را به جا آورد از آسمان به او ندا می رسد: ای بنده خدا، توبه ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت، كردارت را از سر بگیر…» (6)

پرثواب‌ترین اعمالی که در ماه ذیقعده نباید از انجامشان غافل شویم!
دهه کرامت که فاصله زمانی بین ولادت با سعادت حضرت معصومه (س) و امام رضا (ع) را در بر می‌گیرد، روز‌های بسیار پر خیر و برکتی است که مومنان اگر هوشیار باشند، به خوبی می‌توانند از این دهه بهره بگیرند.

از مهم‌ترین اعمالی که دوست‌داران خاندان اهل بیت (ع) در دهه کرامت می‌توانند انجام دهند این است که تلاش خود را به کار بگیرند تا در این زمان حرم مطهر امام رضا (ع) و حضرت فاطمه معصومه (س) را زیارت کنند.

بهتر است اگر شیعیان در دهه کرامت به زیارت این امام هشتم (ع) و خواهر بزرگوارشان رفتند، زیارت نامه مخصوص این بزرگواران را بخوانند و از ثواب و ارزش بسیار زیاد آن بهره‌مند شوند.

به طور معمول روزه گرفتن در برخی از روز‌های هر ماه از ثواب و ارزش بسیار زیادی برخوردار است از این رو شایسته است مومنان برای کسب ثواب هرچه بیشتر برخی از روز‌های ماه ذیقعده را روزه بگیرند.

با توجه به قرار گرفتن دهه کرامت در ماه ذی القعده، اگر فرد مومنی تصمیمی برای روزه گرفتن دارد، بهتر است از این مدت طلایی استفاده کند و در این زمان روزه بگیرد.

خواندن نمازی که انس بن مالک آن را از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده است در روز‌های یکشنبه ماه ذیقعده از ثواب بسیاری برخوردار است.
انس بن مالک اینگونه می‌گوید که رسول خدا-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-در یکشنبه‌ى ماه ذی‌القعده از منزل بیرون آمد و فرمود: اى مردم، کدام‌یک از شما مى‌خواهد توبه کند؟ عرض کردیم: همه مى‌خواهیم توبه کنیم.

فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و ۴ رکعت نماز- در هر رکعت ١ بار «فاتحة الکتاب»، ٣ بار «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ» و هرکدام از دو سوره‌ى «معوذتین» را ١ مرتبه بخوانید، سپس ٧٠ مرتبه استغفار کنید و آن را به «لا حول و لا قوّة إلاّ باللّه العلىّ العظیم» ختم کنید، آن‌گاه بگویید: یَا عَزِیزُ یَا غَفَّارُ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فَإِنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ.

اى سربلند اى بسیار آمرزنده، گناهان من و همه‌ى مردان و زنان مؤمن را بیامرز، زیرا هیچ‌کس جز تو نمى‌تواند گناهان را بیامرزد.

ثُمَّ قَالَ ع. مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ أُمَّتِی فَعَلَ هَذَا إِلَّا نُودِیَ مِنَ السَّمَاءِ یَا عَبْدَ اللَّهِ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَإِنَّکَ مَقْبُولُ التَّوْبَةِ مَغْفُورُ الذَّنْبِ وَ یُنَادِی مَلَکٌ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ أَیُّهَا الْعَبْدُ بُورِکَ عَلَیْکَ وَ عَلَى أَهْلِکَ وَ ذُرِّیَّتِکَ وَ یُنَادِی مُنَادٍ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ تَرْضَى خُصَمَاؤُکَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ یُنَادِی مَلَکٌ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ تَمُوتُ عَلَى الْإِیمَانِ وَ لَا أَسْلِبُ مِنْکَ الدِّینَ وَ یُفْسَحُ فِی قَبْرِکَ وَ یُنَوَّرُ فِیهِ وَ یُنَادِی مُنَادٍ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ یَرْضَى أَبَوَاکَ وَ إِنْ کَانَا سَاخِطَیْنِ وَ غُفِرَ لِأَبَوَیْکَ ذَلِکَ وَ لِذُرِّیَّتِکَ وَ أَنْتَ فِی سَعَةٍ مِنَ الرِّزْقِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ یُنَادِی جَبْرَئِیلُ ع.
أَنَا الَّذِی آتِیکَ مَعَ مَلَکِ الْمَوْتِ ع. أَنْ یَرْفُقَ بِکَ وَ لَا یَخْدِشَکَ أَثَرُ الْمَوْتِ إِنَّمَا تَخْرُجُ الرُّوحُ مِنْ جَسَدِکَ سَلًّا [سَلَاماً]قُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ عَبْداً یَقُولُ فِی غَیْرِ الشَّهْرِ فَقَالَ ع. مِثْلَ مَا وَصَفْتُ وَ إِنَّمَا عَلَّمَنِی جَبْرَئِیلُ ع. هَذِهِ الْکَلِمَاتِ أَیَّامَ اللَّهِ رَبِّی [أُسْرِیَ بِی‏]

سپس فرمود: هر بنده‌اى از امت من این عمل را انجام دهد، از آسمان به او ندا مى‌شود: «اى بنده‌ى خدا، عمل خود را از نو آغاز کن؛ زیرا توبه‌ى تو پذیرفته و گناه تو آمرزیده شد.» و فرشته‌اى از زیر عرش به او خطاب مى‌کند: «اى بنده، خجسته باد بر تو و خاندان و فرزندان تو!» و فرشته‌اى دیگر ندا مى‌کند: «اى بنده، دشمنان تو در روز قیامت از تو راضى خواهند گردید.» و فرشته‌اى دیگر ندا مى‌کند: «اى بنده، تو مؤمن از دنیا مى‌روى و دین تو از تو گرفته نمى‌شود و قبر تو گشوده و نورانى مى‌شود.»

و فرشته‌اى دیگر ندا مى‌کند: «اى بنده، پدر و مادر تو از تو راضى خواهند گردید، اگرچه از تو ناخشنود باشند و پدر و مادر و فرزندان تو آمرزیده شدند و روزى تو در دنیا و آخرت گسترده و فراوان خواهد بود.»

و جبرئیل-علیه السّلام-ندا مى‌کند: «من همراه با فرشته‌ى مرگ مى‌آیم و به او سفارش مى‌کنم که با تو به نرمى رفتار کند و اثر مرگ حتى خراشى در تو ایجاد نخواهد کرد و فقط روح تو به آرامى از بدنت خارج خواهد شد.» عرض کردیم: اى رسول خدا، اگر بنده‌اى این عمل را در غیر این ماه انجام دهد، چه اثرى خواهد داشت؟ فرمود: «همانند آنچه توصیف کردم براى او خواهد بود و این سخنان را جبرئیل-علیه السّلام-آن‌گاه که خداوند مرا به آسمان [معراج]برد، به من آموخت.»

اعمال روز یازدهم ماه ذیقعده

میلاد با سعادت امام رضا علیه السلام در سال 148 هجری قمری.

اعمال روز پانزدهم ماه ذیقعده

در شب نیمه این ماه، عبادت انجام گیرد. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است:
«در ماه ذیقعده شبی با بركت است و آن شب نیمه می باشد كه خداوند با نگاه رحمت به بندگان مؤمن می نگرد. كسی كه در آن شب به اطاعت مشغول باشد، پاداش صد روزه دار غیر عاصی را به او می دهند. (7)

اعمال روز بیست و سوم ماه ذیقعده

شهادت امام رضا علیه السلام در سال 203.
زیارت حضرت امام رضا علیه السلام در این روز سنت است و سید بن طاووس از بعضی نقل كرده است كه مستحب می باشد. (8)

اعمال شب بیست و پنجم ماه ذیقعده

این شب، شب دحو الارض است. (یعنی پهن شدن زمین از زیر خانه كعبه بر روی آب). و به عبادت در این شب سفارش شده است. (9)

اعمال روز بیست و پنجم ماه ذیقعده

1- روزه. (10)
2- غسل. (11)
3- نماز: دو ركعت است كه در هر ركعت، یك بار سوره حمد و پنج مرتبه سوره شمس خوانده شود.

پس از سلام نماز بگوید: «لا حول ولا قوة الا بالله» آنگاه این دعا را بخواند:
یا مقیل العثرات اقلنی عثرتی یا مجیب الدعوات اجب دعوتی یا سامع الاصوات اسمع صوتی و ارحمنی و تجاوز عن سیئاتی یا ذا الجلال و الاكرام یا ارحم الراحمین. (12)
4- دعا
5- زیارت ثامن الحجج علیه السلام.
بعضی از علما زیارت این روز را مستحب دانسته اند. (13)
نقل شده است كه در این روز حضرت حجت بن الحسن العسكری (عج) قیام خواهد كرد. (14)