خواص جو دو سر در طب سنتی

مطالعات زیادی نشان داده که مصرف آرد جو دو سر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می شود و از سال 1980 تا امروز تحقیقات زیادی در رابطه با نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان ها انجام شده و مشخص شده است که این ماده اثرات ضد تومور بسیار قوی دارد . هم چنین بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دو سر اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی ثابت شده ای دارد

استرس و اضطراب جزو احساسات منفی و گاهی فلج‌کننده است. انسان مستحق این است که در آرامش و خوشبختی زندگی کند. متأسفانه میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان به صورت گذرا یا دائمی تحت استرس و تنش‌های روحی قرار دارند و به دنبال روش‌هایی برای مقابله با این حالت‌های روحی می‌گردند.

بدون شک روش‌ها و حتی داروهای زیادی برای مقابله با این وضعیت وجود دارد. اما می‌دانید که هرکدام از این داروهای شیمیایی عوارض جانبی آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کنند. راز اصلی مقابله با استرس کنترل احساسات روزانه است و می‌توان با روش‌های ساده و غیر دارویی به مصاف آن رفت. یکی از این روش‌های طبیعی و ساده استفاده از جوی دوسر است که به دلیل دارا بودن خواص ویژه، شما را از علائم جسمی اضطراب نجات می‌دهد. با ما باشید تا بیشتر در این خصوص صحبت کنیم.

خواص جو دو سر
جو دو سر گیاهی است علفی به ارتفاع تا یک متر یا بیشتر، دارای میوه‌های شبیه به جو و منتهی به دو نوک باریک. برگ‌های این گیاه باریک، بلند و نوک تیز است. ساقه‌ی آن نسبتاً نازک و قسمت مورد استفاده‌ی گیاه، دانه‌ی آن است. جو دو سر از خانواده گندمیان است و دارای گل‌های بسیار ریز و نامشخص بوده و این گل‌ها در دستجاتی که اصطلاحاً سنبله نامیده می‌شوند قرار گرفته‌اند. هر سنبله توسط دو برگچه کوچک که پوش یا گلوم نامیده می‌شوند احاطه شده است و گلوم ها دارای زواید دراز نخی شکل می‌باشند که ریشک نامیده می‌شود.

جوی دوسر برای درمان علائم جسمی اضطراب
به عقیده‌ی محققان آمریکایی بسیاری از مردم در خفا از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند و به دنبال کمک حرفه‌ای و درمان مشکل خود نیستند. در اکثر مواقع، این وضعیت نامناسب روحی به طور موقت دامان فرد را می‌گیرد و بعد از ایجاد تغییراتی در زندگی، تفریح و غیره برطرف می‌شود. اما مشکل زمانی بروز می‌کند و زنگ خطر را به صدا در می‌آورد که اضطراب به مدت طولانی ادامه داشته باشد و تبدیل به یک مشکل مزمن شود. در این شرایط بدن به طور واضح دچار مشکل می‌شود و مشکلاتی مانند فشارخون بالا، افزایش ضربان قلب، حالت تهوع و غیره به مرور خود را نشان می‌دهند.

فرقی نمی‌کند که شما برای غلبه بر این شرایط متوسل داروها شوید و یا اینکه در برنامه‌ی زندگی روزانه‌ی خود تغییراتی ایجاد کنید و به شیوه‌های کنترل استرس رو بیاورید. در هر دو حالت محققان مایوکلینیک بر این عقیده هستند که مصرف کربوهیدرات‌های حاصل از مواد غذایی کامل می‌تواند به شما در جهت کاهش علائم جسمانی استرس و اضطراب کمک کنند.

جوی دوسر می‌تواند میزان قند خون را کنترل کند. این ماده‌ی غذایی برای کنترل و ایجاد تعادل در دستگاه عصبی نیز مفید است چون باعث تقسیم‌بندی میزان مناسب سروتونین در مغز می‌شود. کافی بودن سروتونین نیز از بروز تغییرات خلق‌وخوی جلوگیری کرده و ایجاد آرامش می‌کند.

کربوهیدرات‌های موجود در جوی دوسر به شما کمک می‌کنند تا میزان سروتونین مغزتان افزایش پیدا کند. سروتونین هورمونی است که احساس آرامش ایجاد می‌کند و به بدن کمک می‌کند تا اضطراب، عصبانیت و حتی بی‌خوابی را کنترل کند. حواستان باشد که باید از مصرف کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی تصفیه شده مانند نان‌های شیرمال، قند سفید، برنج سفید پرهیز کنید. این مواد غذایی قند خون را بالا می‌برند و با وجود اینکه انرژی را افزایش می‌دهند اما شما را سیر نمی‌کنند. مواد غذایی کامل مانند نان تهیه شده از آرد سبوس‌دار و غیره در الویت هستند و تأثیر زیادی در مقابله با استرس دارند.

جو دو سر یا یولاف با نام علمی Avena sativa گیاهی است از خانواده گندمیان که دارای گل‌های بسیار ریز و نامشخص است. گیاهی علفی یک‌ساله‌است که به عنوان غذای دام کشت می‌شود.

گل‌های جو دو سر سنبله‌ای هستند و دانه‌های آن دارای مقدار زیادی هیدرات کربن مانند نشاسته و همچنین اسیدهای چربی مانند اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک را در ترکیبات خود داراست. یولاف ریشه افشان و ساقه بند بند و توخالی دارد که هرکدام به یک خوشه منتهی می‌شود. برگ‌های آن باریک است و قسمت پائینی آنها به صورت غلافی دور ساقه را احاطه می‌کند.

جو دو سر نیز همانند برنج و جو دارای پوسته (هال) می باشد. جو دوسر دارای یک سری برجستگی مو مانند به نام تریکوم است که این برجستگی‌ها سبب سختی کار با جو دو سر می‌شوند زیرا در هوا معلق میشوند و سبب سوزش بدن می‌گردند. از نظر ساختمانی جو دو سر کاملاً باریک و کشیده است و از دو طرف یکسان است برای همین به آن جوی دو سر گویند. تا به امروز نیز در ایران به طور گسترده کشت نمی‌شود. با این حال برای اولین بار در شهر اصفهان جو دو سر به طور زراعی کشت شد. در گذشته ارقام مورد کشت جو دو سر دارای مقدار متوسطی بتاگلوکان و مقدار متوسطی روغن بودند.

در حالی که در حال حاضر ارقامی از جو دو سر اصلاح شده است که حاوی 18 درصد روغن هستند که این میزان دو برابر مقدار روغن در ارقام قدیمی این گیاه است و گروهی دیگر از ارقام اصلاح شده این گیاه دارای مقدار بسیار فراوانی بتاگلوکان هستندکه جو دو سر های بتاگلوکان نامیده می شوند. این ارقام برای درمان بیماران دارای دیابت نوع 2 تولید می شوند، زیرا ثابت شده بتاگلوکان موجود در این ارقام در درمان و پیشگیری این بیماران موثر است .

مطالعات زیادی نشان داده که مصرف آرد جو دو سر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می شود و از سال 1980 تا امروز تحقیقات زیادی در رابطه با نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان ها انجام شده و مشخص شده است که این ماده اثرات ضد تومور بسیار قوی دارد . هم چنین بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دو سر اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی ثابت شده ای دارد. جو دو سر منبع خوبی از انرژی، پروتئین و چربی برای انسان و مخصوصاً بچه‌ها است.

هم چنین به خاطر داشتن ماده ای خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست.
محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره‌ی جو دو سر در بازار عرضه شده‌اند.
از عصاره نوعی جو دو سر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده می‌شده است.

یک گزارش علمی نشان می‌دهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. یک تحقیق که بر روی ۲۶ نفر سیگاری انجام شد، نشان داد که پس از مصرف ۴ هفته از عصاره هیدرو الکلی جو دو سر، تعداد سیگار روزانه‌ی آن‌ها از ۲۰ سیگار در روز به ۶ عدد کاهش یافت. کاهش سیگار افراد مذکور حداقل تا دو ماه ادامه یافت و این در حالی بود که گروه کنترل که از دارونما استفاده می‌کردند روزانه ۱۷ سیگار می‌کشیدند.

چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است.[نیازمند منبع] برای تهیه چای جو دوسر دانه‌های جو دو سر را با آسیاب خرد نموده، یک لیوان آب جوش را به سه گرم از آن اضافه کرده و ۲۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول دم بکشد. پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم مصرف می‌کنیم.

یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانه‌ی ۱۰۰ گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش ۲۳درصد کلسترول تام، ۲۳ درصد کلسترول LDL، ۲۱ درصد تری گلیسیرید، و ۲۰درصد کلسترول HDL شده است.

جو دو سر به دلیل نداشتن گلوتن و دارا بودن فیبر بالا یبوست را بر طرف می کند و مشکلات گوارشی را بر طرف می کند. از اثرات دیگر جو دوسر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است، اثر کاهش اسید اوریک آن است.

جوی دو سر برای کاهش اضطراب
جوی دوسر خوشمزه و انرژی‌زا است و تا حد زیادی شما را از شر استرس و اضطراب خلاص می‌کند. شما می‌توانید از این ماده‌ی غذایی مفید برای صبحانه استفاده کرده و علاوه بر کسب انرژی لازم استرس‌هایتان را نیز کنترل کنید. در واقع جوی دوسر یک مکمل طبیعی محسوب می‌شود که میزان سروتونین خون را بالا برده و دل‌نگرانی‌های شما را رفع می‌کند. البته امکان اینکه صرفاً با تکیه بر یک ماده‌ی غذایی بتوانید موفق به کنترل اضطراب‌هایتان شوید کمی دور از ذهن است. لازم است که تغییراتی در سبک زندگی‌تان نیز ایجاد کنید. حتماً ورزش‌های آرام‌بخش انجام دهید. به دل کوه و طبیعت بزنید و در کنار آن از مواد غذایی مفید مانند جوی دوسر نیز غافل نشوید.

اثرات مهم جو دو سر
* جو دو سر منبع خوبی از انرژی، پروتئین و چربی برای انسان و مخصوصاً بچه‌ها است.

* هم چنین به خاطر داشتن گلوتن خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست.

* محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره‌ی جو دو سر در بازار عرضه شده‌اند.

* از عصاره نوعی جو دو سر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده می‌شده است.

* از خواص مهم دیگر جو دو سر، اثر کاهش چربی خون آن است با توجه به این که فیبرهای محلول در آب، کاهش کلسترول بیشتری نسبت به نوع نامحلول ایجاد می‌کنند و در جو دو سر میزان فیبر محلول نسبتاً بالا است، لذا اثر مذکور در آن چشم گیر است. به احتمال زیاد فیبرهای محلول با کلسترول و اسیدهای صفراوی روده باند شده، در نتیجه از جذب آن جلوگیری به عمل می‌آید. هم چنین این مواد ممکن است در جلوگیری از سنتز کلسترول نقش داشته باشند. از میزان 1/4 گرم فیبر موجود در جو دو سر، 9/1 گرم آن محلول و 2/2 گرم آن فیبر نامحلول هستند.

یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانه‌ی 100 گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش 23درصد کلسترول تام، 23 درصد کلسترول LDL، 21 درصد تری گلیسیرید، و 20درصد کلسترول HDL شده است.

* از اثرات دیگر جو دو سر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است، اثر کاهش اسید اوریک آن است.

* چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است.  

 جو دو سر در طب سنتی
جو دو سر از نظر طب قدیم معتدل یعنی نه سرد است و نه گرم. البته عده‌ای عقیده دارند که این گیاه کمی خشک است.

1- جو دو سر طبق تحقیقاتی که جدیداً انجام گرفته در کاهش کلسترول خون اثر معجزه آسایی دارد.
2- مقوی اعصاب است.
3- ضد عفونی کننده بدن می‌باشد.
4- تقویت کننده بدن می‌باشد.
5- ادرار آور و ملین است و یبوست را برطرف می‌کند.
6- مقوی قلب و خون است.
7- تسکین دهنده درد است.
8- جوشانده جو دو سر در برطرف کردن بیماری‌های پوستی و اخلاط خونی نیز مؤثر است.
9- برای لاغر شدن هر روز جو دو سر بخورد.
10- اگزما را درمان می‌کند.
11-  و بالاخره این گیاه اثر ضد سرطان دارد. استفاده مدام این گیاه از سرطان جلوگیری می‌کند.

اسموتی ضداسترس با جوی دوسر و گلابی
مواد لازم
مواد لازم     میزان
گلابی کاملاً رسیده     1 عدد
جوی دوسر بدون قند     50 گرم
آب       1 لیوان (200 میلی‌لیتر)
عسل        1 قاشق (25 گرم)

طرز تهیه :
اولین کاری که باید انجام دهید گرفتن پوست گلابی و نصف کردن آن است. گلابی، جوی دوسر بدون قند و آب را داخل مخلوط‌کن بریزید. زمانی که تمام مواد به طور کامل هم زده شدند و اسموتی آماده شد دو قاشق عسل نیز به آن اضافه کنید. دو قالب یخ به نوشیدنی‌تان اضافه کرده و بنوشید.

مضرات جو دو سر :
مضرات خاصی برای آن بیان نشده است.

منابع:
کتاب گیاهان دارویی و گیاه درمانی – دکتر محمد حسین صالحی سورمقی
تبیان