ماشین دنده اتوماتیک بهتر است یا دستی
ماشین دنده اتوماتیک در مقایسه با ماشین دنده دستی امکانات و ویژگی های منحصر به فردی دارد ماشین دنده اتوماتیک بهتر است یا دستی این سوال بسیاری از افراد است که می خواهند به زودی خودرو جدید بخرند اما آیا ماشین دنده اتوماتیک انتخاب کنیم یا دنده دستی؟ در ادامه با ما همراه باشید.
ماشین دنده اتوماتیک بهتر است یا دستی
چه گیربکس اتوماتیک باشد و چه گیربکس دستی در نهایت این وظیفه را به عهده دارند که سرعت مورد نیاز راننده را از موتور بیرون بکشند. بدون دنده، موتور فقط یک سرعت را به راننده خواهد داد که تصورش برای رانندگی ممکن نیست. به‌طور کلی اگر در شهرهای پر ترافیک زندگی می‌کنید و مجبورید مدت طولانی پشت فرمان باشید و اگر طالب امکانات بیشتری بر روی خودروی خود هستید و یک رانندگی نرم را می‌پسندید؛ ما به شما خرید یک ماشین دنده اتوماتیک را پیشنهاد می‌کنیم.
بنابراین هر دو این نوع گیربکس اتوماتیک و دستی یک کار را انجام داده و یک خروجی خواهند داشت و نباید تصور کرد که اتومبیل اتومات تخم دوزرده ای نسبت به دنده ای خواهد گذاشت. اما اگر خواهان تعامل بیشتر با خودرو هستید و یا می‌خواهید هزینه کمتری را موقع خرید و تعمیرات بپردازید و یا از حس لامسه عوض کردن دنده لذت می‌برید ما به شما خرید یک ماشین دنده دستی را پیشنهاد می‌کنیم.
خودروهای مدرن به نوعی گیربکس جدید مجهز هستند که اگرچه هنگام رانندگی حس مشابه استفاده از اتوماتیک دارد، ولی عملکرد آن کاملاً متفاوت است. از نظر راننده‌های معمولی، گیربکس CVT مانند نوع اتوماتیک آن عمل می‌کند. برای حرکت نیازی به استفاده از کلاچ نیست و به راحتی با قرار دادن دنده در حالت رانندگی (D)، انجام میشود. برخلاف جعبه‌دنده‌های خودکار و دستی، گیربکس‌های CVT ترکیب بی‌نهایت نسبت دنده دارند. به زبان ساده‌تر، گیربکس CVT همیشه در بهترین حالت مصرف سوخت، قدرت را از پیشرانه به چرخ‌ها منتقل می‌کند. البته هنوز هم جعبه دنده های دستی زیادی وجود دارند که در برابر نوع خودکار، با استفاده از آنها مصرف سوخت کمتری حاصل میشود، اما در بیشتر خودروهای مدرن امروز، باور مصرف سوخت کمتر ماشین های با گیربکس دستی دیگر حقیقت ندارد.
قیمت ماشین دنده اتوماتیک در مقایسه با دستی
ماشین دنده اتوماتیک یعنی هزینه اولیه بالا. ماشین های دنده اتوماتیک سیستم پیچیده تر و خاصی نسبت به دنده دستی دارند و به همین دلیل قیمت ماشین هایی با دنده اتوماتیک خیلی بیشتر از خودروهای دنده دستی است. به علت پیچیده بودن، اغلب باید بهای بیشتری را برای سفارش گیربکس اتوماتیک بپردازید. قیمت ها نسبت به برند و مدل خودروها بسیار متفاوت است. عموماً گیربکس اتوماتیک در یک خودرو باعث افزایش بهای 1500 پوندی آن می شود. برخی برندها بهای بیشتری طلب می کنند مثلاً پورشه اضافه پرداخت 220 پوندی و برخی مدل های آئودی 2900 پوندی را می خواهند. پس اگر بنیه مالی قدرتمندی ندارید به دنبال ماشین های دنده اتومات نگردید.
مقایسه مصرف سوخت ماشین دنده اتوماتیک و دستی
به طور کلی مصرف سوخت در اتومبیل های دنده اتوماتیک بیشتر از خودروهای دنده دستی مشابه است. این تفاوت تا شانزده درصد هم گزارش شده است و البته با پیشرفت هایی که در سالهای اخیر صورت گرفته است، تفاوت مصرف سوخت از این هم پایین تر آمده است. در گذشته گیربکس اتوماتیک خودرو تأثیری منفی روی مصرف سوخت داشت اما نرم افزارهای هوشمندتر و نسبت های اضافی استفاده شده در سیستم های مدرن به این معنی است که در حال حاضر گیربکس های اتوماتیک به ندرت اثری منفی روی مصرف سوخت دارند. البته باید اشاره کنیم که مصرف ادعایی کارخانه همیشه درست نیست اما حداقل به شما اجازه می دهد تا ایده ای از نوع انتخابتان را به دست بیاورید. وقتی که به یک مدل معمولی ب ام و 320i نگاه می کنیم، مدل مجهز به گیربکس دستی مصرف سوخت 5.3 لیتر در هر صد کیلومتر را دارد درحالی که این عدد در مدل مجهز به گیربکس اتوماتیک 5.4 است. میزان آلایندگی هر دو مدل نیز مشابه است. برخی گیربکس های اتوماتیک راندمان بسیار بهتری نسبت به گیربکس دنده دستی دارند. برای مثال پورشه ادعا می کند که گیربکس PDK موجود در 911 کررا نه تنها در خط مستقیم سریع تر عمل می کند بلکه مصرف سوخت کمتری نیز دارد. هرچند به علت پرداخت بهای بیشتر در ابتدای خرید، شاید این مصرف و راندمان بهتر گیربکس اتوماتیک در درازمدت به چشم نیاید؛ مثلاً شما باید بیش از 240 هزار کیلومتر با خودروی خود رانندگی کنید تا اضافه پرداخت 2200 پوندی جبران شود!
هزینه نگهداری ماشین دنده اتوماتیک
هر چه سیستم موتور پیچیده تر شود، هزینه های نگهداری و تعمیر آن نیز بیشتر خواهد شد. گیربکس از بخش های گران قیمت و پیچیده هر ماشین است و وقتی پای اتومات بودن آن به میان می آید، این هزینه چند برابر خواهد شد. از طرف دیگر به دلیل پیچیدگی موتور ماشین های دنده اتوماتیک، تعمیر این خودروها کار هر تعمیرکاری نیست. موتورهایی با دسته دنده اتوماتیک دارای بخش ها و سیستم های متنوع و پیچیده ای هستند که گاهی نمایندگی های تعمیرات شرکت ها هم از عهده حل مشکلات آن بر نمی آیند.
امکانات ماشین های دنده اتوماتیک در مقایسه با دنده دستی
از آنجایی که خودروهای دنده اتوماتیک خودروهای لوکس تری هستند، معمولا امکانات و خدمات بیشتری از ماشین های دنده دستی دارند. بنابراین اگر علاقه به امکانات بیشتر درون کابین و یا سیستم های پیشرفته در موتور خودرو دارید، اتومبیل های دنده اتوماتیک انتخاب بهتری برای شما خواهند بود. جالب است بدانید که بر اساس داده‌های موجود، ماشین های گیربکس دستی در آمریکا بسیار کمیاب شده‌اند. شاید به دلیل رانندگی آسان‌تر با خودروهای مجهز به جعبه دنده دستی یا مصرف سوخت کمتر، بسیاری از افراد و خانوادهها این نوع ماشین ها را ترجیح دهند، ولی عاشقان دنیای خودرو هیچوقت حاضر نیستند پیوند بین دست راست و دسته‌دنده و پدال دوست‌داستنی کلاچ را به فراموشی بسپارند.
رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک آسان تر است
همانقدر که کلاچ ترمز کردن ماشین دنده دستی در ترافیک شهری جسمی و روحی، راننده را اذیت خواهد کرد، در جاده های پر پیچ و خم و سراشیبی، سنگینی و مرده حرکت کردن و رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک آزار دهنده است.
ماشین دنده اتوماتیک در خیابان های درون شهری و پر ترافیک و جاده های کفی و اتوبان ها انتخاب راحت تر و کم دردسر تری برای راننده است. ولی وقتی صحبت از جاده های پر پیچ و خم که سازیری و سربالایی های متنوعی دارند میشود، خودروی دنده اتوماتیک مکث بیشتری در تعویض دنده ای دارد. در نتیجه راننده اتومبیل های دنده ای کنترل بهتری روی خودرو داشته و سرعت بهتری میتواند از آن دریافت کند.
البته با پیشرفت هایی که در تکنولوژی موتورهای دنده اتوماتیک به وجود آمده است، در انواع خاص تر و برندهای اصیل تر، این تفاوت زمانی کاهش یافته است و میتوان عملکردی نزدیک و یا برابر با گیربکس دنده ای در شرایط خاص انتظار داشت. در نتیجه میتوان گفت وقتی نیاز به تعویض دنده های سریع، شتاب گیری های متنوع و استفاده از حداکثر توان موتور باشد ماشین دنده دستی مزیت بیشتری دارد ولی در رانندگی های با آرامش و کم دردسر، دنده اتوماتیک حرف اول را میزند.
نکته: در برخی از اتومبیل های دنده اتوماتیک حالت یا mode دستی نیز وجود دارد و راننده میتواند هنگام رانندگی حالت خودرو را تغییر دهد. البته طبیعی است که این حالت دستی، قدرت مانور گیربکس های معمولی را نخواهد داشت.
استهلاک موتور در خودروهای دنده اتوماتیک و دستی
موتور خودرو دنده اتوماتیک برای کار در حالت بهینه تنظیم شده اند و تعداد دنده بیشتری هم دارند، این موضوع باعث میشود که همیشه موتور در بهترین حالت خود کار کند و استهلاک و آسیب کمتری در رانندگی ببیند. از طرف دیگر تعویض دنده ناصحیح توسط رانندگان – به خصوص تازه کار- یکی از عوامل ایجاد فشار مضاعف و آسیب دیدگی در ماشین های دنده دستی است که این مشکل در گیربکس اتوماتیک دیده نمیشود. بنابراین موتورهای دنده اتوماتیک عمر بهتری به نسبت دنده معمولی خواهند داشت.
هرگز به بهانه شتاب اولیه بیشتر، در زمان گاز دادن حالت (Drive) را انتخاب نکنید. نگه داشتن پدال گاز در وضعیت خلاص و سپس انتخاب D برای راه افتادن میتواند خسارت و آسیب جبران‌ناپذیری به گیربکس اتوماتیک خودروی شما وارد می‌کند. اما توصیه دیگر اینکه قبل از توقف کامل خودرو، حالت P (پارک) را درگیر نکنید. اکثر ماشینهای دنده اتوماتیک جدید به شما اجازه انتخاب وضعیت پارک را در حال حرکت نمی‌دهند. و توصیه آخر به عدم توجه به سرویس‌های دوره‌ای گیربکس اتوماتیک مربوط میشود به‌طوری‌که اجزا و متعلقات داخلی ماشین های گیربکس اتوماتیک در زمان استفاده به دمای بسیار بالایی می‌رسند و در صورت کافی نبودن روغن، عدم تعویض و ریختن روغن اشتباه؛ احتمال وارد شدن آسیب جدی به مکانیزم آن وجود دارد.
دارندگان خودروهای دنده اتوماتیک از تعویض حالت گیربکس (P, R, N, D) در زمان حرکت خودداری کنند. عمل مکانیکی تعویض حالت های مختلف گیربکس اتوماتیک، با کمک تعدادی کلاچ و نوار قرارگرفته درون گیربکس صورت میگیرد. این کلاچ‌ها و نوارها دارای موادی هستند که با ایجاد اصطکاک، عمل تعویض حالت دنده را میسر می‌سازند. درصورتی‌که همواره پیش از تعویض حالت دنده، کاملا به حالت سکون درآمده و ترمز را فشار دهید؛ بدون تردید با این مکانیزم، اتومبیل شما بیشتر عمر خواهد کرد. همچنین در حالت خلاص (Neutral) رانندگی نکنید. خلاص کردن گیربکس اتوماتیک روی سراشیبی باعث کاهش مصرف سوخت خودروی شما نخواهد شد. ماشین های دنده اتوماتیک پیشرفته‌تر به اندازه‌ای هوشمند هستند که در سرازیری سوخت رسانی را به موتور کم کرده و موجب کاهش در مصرف سوخت می‌شوند.
تمرکز در رانندگی با ماشین دنده اتوماتیک
در ماشین های دنده دستی، دو دست و دو پای راننده درگیر رانندگی است. این موضوع امکان انجام کارهای دیگر را برای او کاهش داده و در نتیجه شرایط تمرکز او بر رانندگی را افزایش خواهد داد. در ماشین دنده اتوماتیک به دلیل سهولت رانندگی و کنترل خودرو، معمولا راننده وسوسه میشود که کاری غیر از رانندگی نیز با دست راست آزادش انجام بدهد.
اما این فقط یک روی سکه است، در ماشین های دنده دستی به دلیل اینکه راننده همزمان باید کنترل فرمان، گاز /ترمز، کلاچ و دنده را در دست داشته باشد، تمرکز راننده روی جاده به نسبت ماشین دنده اتوماتی که فقط به گاز/ترمز و فرمان را به دست داشته باشد کمتر خواهد بود. این مشکل وقتی زمان رانندگی و تعویض دنده ها افزایش یابد بیشتر خود را نشان خواهد داد. البته این موضوع تاثیر زیادی از نوع شخصیت راننده، مهارت او و وضعیت جاده میگیرد.
مهارت زیاد برای رانندگی با ماشین های دنده دستی
ماشین دنده اتوماتیک در این بخش حرف اول را میزند. یکی از مهارت های اصلی و مهم رانندگی، توانایی تشخیص نیاز دنده ماشین ، تصمیم گیری و تعویض دنده به موقع است. مهارتی که در خودروهای اتومات نیازی به آن ندارید. در اتومبیل های دنده اتوماتیک فقط باید توانایی گاز دادن و البته تشخیص خطر و ترمز را داشته باشید. بقیه داستان را گیربکس به عهده خواهد گرفت. پس گیربکس اتومات نیاز به مهارت رانندگی کمتری دارد و تقریبا هر کسی با کمترین دانش رانندگی میتواند پشت فرمانش بنشیند.
برای توقف با ماشین های دنده دستی، باید با فشردن پدال کلاچ، دنده را در وضعیت خلاص قرار دهیم. اگر بدون استفاده از کلاچ فقط ترمز استفاده شود، پیشرانه خاموش میشود و راننده احتمالاً مورد تمسخر اطرافیان قرار میگیرد. اما در ماشین های دنده اتوماتیک، در هنگام توقف دنده خلاص نمیشود؛ اگرچه این عمل با حذف استفاده‌ی زیاد از کلاچ در ترافیک رانندگی را آسان‌تر می‌کند، ولی در عین حال مصرف سوخت در سرعت های پایین را بالا می‌برد. البته ماشین های اتومات هم نکات ریزی در استفاده و کاربرد دارند که رعایت آنها عمر موتور را افازایش خواهد داد.
گیربکس اتوماتیک بهتر است یا دستی
هرچه زمان رانندگی با خودروهای گیربکس دستی بیشتر باشد، به مرور زمان به دلیل استفاده زیاد از گاز و کلاچ، عوارض گرفتگی عضلات و ماهیچه های پا و ستون فقرات افزایش می یابد. فشاری که به عضلات پا وارد می شود بر بقیه قسمت های بدن هم تاثیر گذاشته و حتی به ماهیچه های ناحیه کمر و ستون فقرات نیز فشار وارد خواهد شد. در خودروهایی با گیربکس دنده دستی زانو ها نیز درگیر هستند و بنابراین رانندگی با گیربکس های اتوماتیک برای سلامت فیزیک راننده مفید تر خواهد بود.
زمانی‌که راننده باید هرچند ثانیه با نیم‌کلاچ، گاز، ترمز و تعویض دنده، رانندگی کند. اگر ترافیک در سربالایی باشد، کار راننده دشوارتر هم میشود. در صورتی که در ماشین های گیربکس اتوماتیک، این مشکلات را احساس نمی‌کنید. با تمام این وجود برخی همچنان به دنبال هیجان ناشی از استفاده از خودروهای گیربکس دستی هستند مثلا وقتی در پیست یا در جاده‌ای پرپیچ‌وخم سریع می‌رانید، گیربکس دستی نسبت به گیربکس اتوماتیک زحمت زیادی دارد. شما باید به‌صورت تقریبا همزمان ترمز کنید، کلاچ را فشار دهید و دنده را تعویض کرده و البته با پدال گاز نیز بازی کنید.
هیجان رانندگی با ماشین های دنده دستی
کسانی که میخواهند با خودرو عشق بازی کنند و تعریف ماشین برای آنها فقط به ابزاری برای رسیدن به مقصد خلاصه نمیشود، ماشین های دنده دستی مسلما بهتر است و دنده اتوماتیک لذت کمی خواهد داشت. در گیربکس دنده دستی، راننده تعامل و کنترل بیشتری بر خودرو و موتور خواهد داشت و در نتیجه رانندگان حرفه ای تر از آن بیشتر استقبال خواهند کرد. عموماً خودروهای دنده اتوماتیک برای کسانی طراحی شده بودند که علاقه چندانی به رانندگی نداشتند. اگر لذت رانندگی واقعی را می خواستید، باید یک ماشین دنده دستی را انتخاب می کردید. اما هم اکنون اوضاع تغییر کرده است. تعویض های فوق سریعی که برخی گیربکس های اتوماتیک دارند خیلی سریع تر از ماشین های دنده معمولی هستند. فاصله ی بین تعویض دنده ها در حین شتاب گیری سریع تنها در حد چند دهم و صدم ثانیه است البته که در رانندگی روزمره تفاوت هایی وجود دارد.
در پایان باید بدانید که ماشین های دنده دستی، صفر تا صد بهتری داشته و شتاب گیری سریع تری نسبت به خودروهای اتوماتیک دارند. وقتی در پیست یا در جاده ای پیچ و خم دار با سرعت بالا می رانید، گیربکس های دستی نسبت به گیربکس اتوماتیک تلاش بیشتری را می خواهد و از راننده انرژی بیشتری را طلب می کند. راننده باید به به طور مداوم ترمز کنید، کلاچ را فشار دهید و دنده را تعویض کرده و گاز را درست و به موقع فشار دهد. در ماشین دنده اتوماتیک برخی از این فرایندها تنها با فشار یک پدال صورت می گیرد. این همان دلیلی است که چرا برخی طرفداران پروپاقرص رانندگی با ماشین دنده دستی هستند. این وضعیت مهارت بیشتری را طلب می کند حس بهتری خواهید داشت وقتی خودتان همه چیز را به خوبی انجام می دهید.
