بوی خوش عطر زوج مخالف را عاشق شما می کند. قطعا همینطور است شخصی که از یک ادکلن و یا عطر خوشبو استفاده می کند می تواند با قدرت بسیار زیادی جنس مخالف را عاشق خودش کند. دانشگاه که میرفتم، عاشق پسری شده بودم که به نظرم عطری فوقالعاده داشت. بوی او، که ترکیبی از بوی بدنش با عطر و ادوکلنش بود، باعث میشد احساس کنم که انگار از قویترین ماده روانگردان استفاده کردهام، طوری که سرم گیج میرفت و قلبم به تپش میافتاد و همه چیز دور و برم شدیداً روشن میشد.
عطر چیز بسیار قدرتمندی است
جالب اینجاست، بعد از اینکه دیگر عاشقش نبودم، بوی عطرش کاملاً متفاوت شده بود. آن بوی دلپذیر که عاشق آن بودم با چیز دیگری جایگزین شده بود. چیزی که به جرات میتوانم بگویم حتی بد بود. آیا بوی او واقعاً نشان دهنده احساس من به او بود؟ یا به طور اتفاقی آن هفته ادوکلنش را عوض کرده بود؟ دو سال پیش، تیم داولینگ (Tim Dowling) نویسنده گاردین، از تجربه خود در یک آزمایشگاه ژنتیک نوشته بود که در آنجا آزمایشاتی بر روی DNA خودش و همسرش انجام داده بود تا ببیند با هم مطابق هستند یا خیر.
وقتی میخواست درست یا غلط بودن باور قدیمی که دو طرف بوی یکسان دارند را ثابت کند، کنجکاویاش تحریک شد. ظاهراً انسانها میتوانند قسمتهای خاصی از DNA معشوقشان که تشکیلدهنده سیستم ایمنی آنهاست و ژنهای سازگاری بافتی ماژور (MHC) نامیده میشوند را بو بکشند تا بفمند با چه کسی سازگاری دارند. ما به سمت کسانی کشیده میشویم که ترکیبات MHC آنها با ما متفاوت است طوریکه سیستمایمنی فرزندمان بتواند دربرابر تعداد بیماریهای بیشتری از او محافظت کند.
این تصور که بوی ما به تمایلمان به جذب شدن به سمت افراد خاص با ترکیبات MHC خاص مرتبط است بر مبنای یک تحقیق بسیار معروف است که نشان میدهد زنان بوی تیشرتهایی که توسط مردانی که MHC متفاوت با آنها داشتهاند پوشیده شده را ترجیح میدادهاند و به نظرشان میرسیده که بوی تیشرتهایی که توسط مردانی با MHC مشابه با خودشان پوشیده شده، نامطبوع بوده است.
مشخص میشود که داولینگ و همسرش کاملاً با هم سازگار بودند: ترکیبات MHC آنها تفاوتهای عمدهای با هم داشت. به نظر میرسد که آنها خیلی خوب همدیگر را بو کشیده و پیدا کردهاند. تجربه داولینگ انعکاسی از این است که چطور بو میتواند به ما کمک کند شریک زندگیمان را پیدا کنیم و بااینکه این تنها راه پیدا کردن نیمه گمشدهمان در زندگی نیست، اما یکی از آن عواملی است که اتفاقاً خیلیها نادیده میگیرند. حس بویایی ما علاوه بر اینکه کمکمان میکند شریک زندگی مناسب خودمان را پیدا کنیم، کمکمان میکند بتوانیم ارتباطمان را با آن فرد حفظ کنیم.
تحقیق دیگری نشان میدهد که وقتی زنی عاشق نباشد، خیلی عالی میتواند بوی نامزد، دوستان معمولی پسر و دوستان دخترش را از هم تشخیص دهد. اما وقتی عاشق است، توانایی او برای تشخیص بوهای دوستان با جنس مخالف خودش کمتر میشود. هرچه احساس وابستگی بیشتری به شریکزندگیاش بکند، کمتر میتواند بوی مردان را تشخیص دهد، مردان دیگری که اگر رابطه او با معشوق کنونیاش بر هم خورد، آنها هم میتوانند شریکهای خوبی برای زندگی او باشند. حس بویایی ما برای محافظت از رابطه کنونیمان، جلو ما را برای بو کشیدن معشوقهای دیگر میگیرد.
حتی ما را همچنان به شریکهای قبلیمان در زندگی اگر هنوز بعد از بر هم خوردن رابطهمان عاشقشان باشیم هم وصل میکند. بنابراین تا وقتی که کاملاً عشق آنها را فراموش نکردهایم، نمیتوانیم بوی کسی را حس کرده و به سمت او کشیده شویم. جدا از بوی طبیعی انسانها، عطرها و ادوکلنها هم پیچیدگی بیشتری به این احساسات میدهند. عطر ارتباط قوی با حافظه دارد. مثلاً اگر اسپری بدن Axe را به تازگی بو کرده باشید، شاید شما را به سالها قبل و دوران مدرسهتان ببرد.
محققان با استفاده از دستگاه پلتیسموگراف، ابزاری که تغییرات حجم قسمتهای مختلف بدن را میسنجد، از مردان مختلفی خواستند که ۳۰ عطر مختلف را بو کنند. آنها دریافتند که هر کدام از این عطرها باعث بالا رفتن جریان خون در افراد شرکتکننده میشود. به عبارت دیگر، هر کدام از این عطر به طریقی آنها را تحریک میکرد. اما محققان میگویند، این «تحریک» لزوماً مفهوم عاشقانه یا جنسی نداشته است. میتوانسته این باشد که یک بوی خاص مثلاً باعث ریلکس شدن فرد شده یا او را یاد مادرش میانداخته است.
بعضی رایحهها به ما حس لذت (یا ناخوشی) میدهند چون ما را به یاد یک زمان یا افراد خاص در زندگیمان میاندازند، مثل پدربزرگ یا مادربزرگ، بشقاب شیرینیهای خانگی تازه یا کسی که قلبمان را شکسته بود اما دانشمندان اعتقاد دارند که بویی که بیش از همه حس جنسی ما را تحریک میکند، همانی است که حالمان را خوب میکند. بنابراین شاید کسی که ترکیب MHC متفاوت با شما دارد، اتفاقاً عطری میزند که حالتان را خوب میکند و او همان نیمه گمشدهتان است.
عطرها و ادوکلنها روی پوست هر فرد رایحهای متفاوت ایجاد میکنند. بنابراین دمای بدن و ترکیب بیولوژیکی بدن شما مشخص میکند که عطری روی بدن شما چه رایحهای پراکنده کند. این یعنی شاید همان ترکیب خاص یک عطر و بوی طبیعی بدن است که باعث میشود بوی کسی شما را به سمتش جذب کند. و شاید کسی که من دوستش داشتم، عطر خود را تغییر داده بود و آن عطر جدید واکنش متفاوتی روی پوست او داشته و باعث عوض شدن بوی او شده و همه اینها در نهایت باعث شد جذبه او برای من کمتر و کمتر شود.